درد زانو و ساییدگی مفصل مشکل جدید جوانان

غلامرضا حاج‌ولیئی، اظهار کرد: در کلینیک‌های توانبخشی شاهد هستیم که جوانان با ساییدگی کشکک و درد زانو مراجعه می‌کنند، این درد ناشی از ضعف عضله چهار سر ران است به طوری که عضله چهار سرران به عنوان یکی از عضلات اصلی تحمل‌کننده وزن است و یک جوان زمانی‌ که افزایش وزن دارد و می‌خواهد فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد، این امر تخریب سطوح مفصلی و کشکک را به دنبال خواهد داشت و تقویت این عضله را حتماً در برنامه کاری داشته باشند علاوه بر آن عضلات سرینی و همسترینگ در قائم ایستادن فرد نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

وی با بیان اینکه اگر عضلات سرینی یک دانش‌آموز به اندازه کافی قوی نباشد، اختلالات اسکلتی برایش به وجود خواهد آمد، تأکید کرد: اگر عضلات سرینی به اندازه کافی تقویت نشده باشد، فرد وضعیت قامتی خود را به جلو خم می‌کند و با ضعف این عضله شاهد افزایش قوس کمری خواهیم بود؛ قوس کمری زمانی‌که افزایش پیدا می‌کند وزن تنه فوقانی به جلو گرایش می‌یابد و نیروی جاذبه به سمت جلوتر از میزان طبیعی می‌رود و سبب فعالیت عضلاتی می‌شود که در حالت عادی نباید فعالیت کنند، مثل عضلات پشت قفسه سینه، عضلات پشت ران و ساق‌ها به عنوان یک زنجیره حرکتی شروع به فعالیت می‌کنند که قامت نادرست فرد را اصلاح کنند که بتواند در حالت قائم قرار بگیرد، به دنبال این اتفاقات ما شاهد تمایل شانه‌ها و گردن به جلو هستیم و یک شرایط نامطلوبی از نظر قامتی برای فرد به وجود می‌آید.

رئیس انجمن فیزیوتراپی استان همدان یادآور شد: اگر سر به سمت جلو حرکت داده شود فرد برای اینکه مرکز ثقل را در بین دو پا حفظ کند، به سمت عقب خود را می‌کشاند و این کشش به سمت عقب مجدداً قوس کمر را افزایش می‌دهد و این باعث فشار غیرطبیعی روی ستون مهره‌ها می‌شود، به دنبال آن هم ستون مهره‌ها و لگن برای جلوگیری از چرخش بیش از اندازه عضلات پشت ران را ترغیب به فعالیت بیشتر می‌کنند و عضلات پشت ران تمایل به کوتاه شدن دارند.

حاج‌ولیئی با بیان اینکه تغییر مرکز ثقل به هر علتی می‌تواند روی مفاصل زانو تأثیر منفی بگذارد، توضیح داد: تغییر مرکز ثقل علاوه بر مفاصل زانو، می‌تواند روی مهره‌های گردن نیز تأثیر منفی بگذارد به طوری که میزان شیوع دیسک‌های گردنی و دیسک‌های کمری افزایش پیدا کرده به علت قامت و راستای ناصحیحی بوده که اتفاق افتاده است.

وی با بیان اینکه کشیدن صندلی ماشین به عقب یکی از عوامل جلو آمدن سر و شانه به جلو است، یادآور شد: جوانان برای ایجاد وضعیت مورد نظر در نشستن پشت فرمان صندلی خود را به عقب می‌کشند به طوری که برای گرفتن فرمان سر و شانه‌ها را به جلو می‌آورند و این موضوع باعث افزایش فشار به مهره‌های گردن، پشتی و کمری می‌شود که تخریب سطوح مفصلی و دیسک مفصلی را به همراه دارد.

این فیزیوتراپ اضافه کرد: متأسفانه در افراد جوان شاهد چرخش دست به جلو هستیم و محدودیت‌های حرکتی شانه که در این افراد نباید وجود داشته باشد را می‌بینیم و یکی از دلایل این موضوع شانه گرد، جلو آمدن سر است و بازوها برای اینکه این کوتاهی‌ها را جبران کنند از طول عضلات کاهش می‌دهند و خشکی کپسول مفصلی در شانه این افراد هم اتفاق می‌افتد و این افراد برای حل مشکل به باشگاه مراجعه می‌کنند و با حرکات نامناسب پارگی‌های عضلانی را در این افراد شاهد هستیم.

وی افزود: متأسفانه بار مراجعات جوانان با توجه به شرایط سنی کم به کلینیک‌های توانبخشی نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است و عموم مشکلات این افراد مشکلات ساختاری، قامتی، اسکلتی و معضلاتی است که به راحتی می‌تواند قابل پیشگیری باشد اما با بی‌توجهی به مشکل بزرگتری تبدیل می‌شوند.

حاج‌ولیئی با بیان اینکه اختلال اسکلتی در کودکانی که در مهدکودک‌ها پایش و نگهداری می‌شوند، شایع است، تصریح کرد: در پایش‌هایی که در مهدکودک‌ها صورت می‌گیرد، شاهد صافی کف پا و اختلالات اسکلتی کودکان هستیم به طوری که علت اصلی آن افزایش وزن برای صافی کف پا، استفاده نادرست و طولانی مدت از موبایل، کامپیوتر و سایر وسایل الکترونیک است؛ استفاده از این وسایل سبب می‌شود کودک به صورت نادرست و طولانی مدت بنشیند، کم‌تحرک باشد و رژیم غذایی نامناسب داشته باشد.

وی اضافه کرد: کم‌تحرکی و به دنبال آن افزایش وزن غیر از اینکه می‌تواند منشأ بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت و فشارخون را ایجاد کند، عوارضی را برای ساختار عضلانی و اسکلتی کودک به دنبال دارد؛ به عنوان مثال اگر از عضله‌ای به مقدار کافی کار نکشیم، آن عضله ضعیف خواهد شد و در کنار آن بافت چربی با توجه به رژیم غذایی نامناسبی که کودکان دارند، جایگزین بافت عضلانی شده و افزایش وزن سبب می‌شود فرد تحرک خود را کاهش دهد و آرترز زودرس گریبانگیر کودک خواهد شد.

رئیس انجمن فیریوتراپی استان همدان پیشنهاد کرد: در مهدکودک‌ها، مدارس ابتدایی و راهنمایی باید زمانی را به فعالیت‌های ورزشی اختصاص دهند چرا که کودکان و دانش‌آموزان ما به بخش تقویت عضلانی خود تمرکز ندارند و نیاز است که مسئولان آموزش برنامه‌ای خاص برای این موضوع تدوین کنند. فیزیوتراپ‌ها بر این اعتقاد هستند که به ازای هر یک ساعت نشستن پشت میز حتماً افراد باید پنج تا ۱۰ دقیقه ورزش‌های کششی و تمرینات تنفسی را برای تقویت عضلات انجام دهند.

وی با بیان اینکه افراد قابل‌توجهی نسبت به اصول تنفس صحیح بی‌توجه هستند، گفت: متأسفانه ما شاهد این موضوع هستیم که کودکان و نوجوانان در تنفس از عضلات اصلی استفاده نمی‌کنند و با استفاده از عضلات غیراختصاصی تنفسی اختلالاتی را برای خود به وجود می‌آورند؛ به عنوان مثال کودک با هر تنفس شانه‌های خود را به بالا و پایین می‌برد و سبب به‌کارگیری عضلات ثانویه تنفسی است به طوری که این امر موجب کاهش حجم ریوی و ظرفیت تنفسی این افراد می‌شود.

حاج‌ولیئی با بیان اینکه یکی از نشانه‌ها کاهش حجم ریوی تنفس تند و کم‌عمق است، تأکید کرد: با هر تنفس صحیح باید عضلات شکمی، دیافراگم و بین دنده‌ای فعالیت داشته باشد اما کودکان و دانش‌آموزان با تنفس غیرصحیح و کمک گرفتن از عضلات ثانویه سبب فعالیت عضلات فوقانی قفسه سینه می‌شوند و در نتیجه ظرفیت و حجم ریه کاهش پیدا می‌کند به طوری که با یک فعالیت کوتاه کودک تنفس‌های کم‌عمق و سریع می‌کشد که نشانه کاهش حجم ریه است.

وی با بیان اینکه باید به تنفس صحیح کودکان توجه ویژه داشت، اظهار کرد: آموزش صحیح تنفس یکی از کارهایی است که باید در محل‌های آموزشی توسط متخصصان این امر انجام شود چرا که با هر فعالیت باید ظرفیت ریوی و عضلات تنفسی کودکان آمادگی کامل را داشته باشد.

رئیس انجمن فیزیوتراپی استان همدان گفت: حمل کیف یکی از معضلاتی است که در بین کودکان شاهد آن هستیم به طوری که کیف‌هایی که کودکان و نوجوانان استفاده می‌کنند متناسب با سن آنها نیست و حجم کتب درسی به قدری زیاد است که دانش‌آموز قادر به حمل آنها نیست.

وی با بیان اینکه مناسب‌ترین کیف برای دانش‌آموزان کیف کوله‌ای است، مطرح کرد: اگر بخواهیم اولویت‌بندی کنیم، کوله‌پشتی مناسب‌ترین کیف برای دانش‌آموزان است به طوری که کوله باید وضعیتی را ایجاد کند که شانه‌ها به جلو خم نشود و وزن کیف هم آنقدری زیاد نباشد که دانش‌آموز مجبور باشد از عضلات سرینی برای صاف نگهداشتن کمر خود استفاده کند. در برخی موارد مشاهد شده استفاده از کیف سنگین و نامناسب انحراف جانبی ستون مهره‌ها، قوس کمر و گردنی در جهت جانبی ایجاد کرده است.

حاج‌ولیئی ادامه داد: در حالت عادی قوس‌های جانبی وجود ندارد و تنها چهار قوس در بدن وجود دارد، قوس‌های طرفی زمانی ایجاد می‌شود که یک وزن نادرست در یک سمت بیش از اندازه استفاده کنیم و این منجر به انحراف جانبی ستون مهره‌ها می‌شود که این امر موجب کاهش حجم ریوی و مشکلات تنفسی برای کودک خواهد شد.

وی گفت: امروزه نیاز است از افراد دارای تخصص که دانش درمان و اصلاح ساختار قامتی دارند، در مراکز آموزشی استفاده شود تا اطلاعاتی درباره تمرینات ورزشی اصلاح ساختار قامتی در اختیار کودکان و نوجوانان بگذارد که از بروز مشکلات تاحدی جلوگیری کند چرا که استفاده از موبایل و وسایل هوشمند افزایش پیدا کرده و به دنبال افزایش استفاده از این وسایل مراجعات به کلینیک‌های توانبخشی هم برای کودکان و نوجوانان زیاد شده است.