درباره درمان سنگ کیسه صفرا چه می‌دانید؟

سنگ صفرا چه خصوصیاتی دارد؟

سنگ صفرا ماده‌ای سفت و شبیه سنگ مرمر است که بیشتر از جنس کلسترول و بیلی‌روبین تشکیل شده و در کیسه صفرا به وجود می‌آید.

 چنانچه سنگ صفرا علائم آشکاری نداشته باشد، نیازی به درمان ندارد. اما وقتی سنگ کیسه صفرا باعث مسدود شدن مجاری صفراوی شود، سبب به وجود آمدن درد ناگهانی در قسمت بالای سمت راست شکم می‌شود که « حمله کیسه صفرا » یا « حملات صفراوی » نام دارد.

برای درمان سنگ صفرا باید به کدام تخصص پزشکی مراجعه کرد؟

کسانی که چنین حملاتی را تجربه می‌کنند، بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنند. در همین حال، امکان دارد که علائم برطرف شده و دوباره برگردند که در این صورت باز هم نیاز به درمان است. برای درمان سنگ کیسه صفرا باید به فوق تخصص دستگاه گوارش یا جراح عمومی مراجعه شود.

درمان معمول این بیماری، عمل جراحی است. اما در همین حال، در برخی موارد سنگ‌های کلسترولی بدون جراحی درمان می‌شوند. اما سنگ‌های رنگدانه‌ای نیاز به عمل جراحی دارند.

برداشتن سنگ صفرا با عمل جراحی

به عمل جراحی برداشتن سنگ کیسه صفرا « کوله‌ سیستکتومی (Cholecystectomy) » گفته می‌شود که از رایج‌ترین عمل‌های جراحی است.

 کیسه صفرا از اندام‌های حیاتی بدن نیست، به این جهت برداشتن آن تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی ندارد. برای عمل برداشتن کیسه صفرا بیمار بیهوش می‌شود و با برداشتن آن، مسیر صفرا از کبد به روده‌ کوچک تغییر می‌یابد.

عمل جراحی کوله‌سیستکتومی چگونه انجام می‌شود؟

عمل جراحی کوله‌ سیستکتومی به دو روش انجام می‌گیرد:

۱- کوله‌سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی: تقریبا تمام جراحان، روش لاپاراسکوپی را به کار می‌برند. طی این روش بیمار با فاصله کوتاهی پس از عمل جراحی می‌تواند مرخص شود و به خانه برگردد. شخص بعد از این عمل معمولا تا یک هفته بعد می‌تواند فعالیت‌های عادی و روزمره خود را انجام دهد.

۲-کوله‌سیستکتومی باز: زمانی که کیسه صفراملتهب شود، عفونت کند یا زخم شده باشد، از عمل کوله‌سیستکتومی باز استفاده می‌شود. این امکان وجود دارد که جراح پس از به وجود آمدن مشکلی در عمل کوله‌سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی از روش کوله‌سیستکتومی باز استفاده کند.

بیمار پس از این عمل جراحی ممکن است به یک هفته بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد و احتمالا بعد از حدود یک ماه از عمل جراحی می‌تواند دوباره فعالیت‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرد.

بعد از برداشتن کیسه صفرا چه می‌شود؟

بعد از عمل کوله‌سیستکتومی تعداد کمی از بیماران ممکن است مدفوع شل یا آبکی داشته باشند. چنانچه گفته شد، بعد از این عمل جراحی مسیر صفرا از کبد به روده کوچک منتقل می‌شود. از آنجایی که صفرا از کیسه صفرا عبور نمی‌کند، رقیق‌تر می‌شود. البته، تغییر در عادات روده‌ای موقتی است و پس از مدتی برطرف می‌شوند. با این حال، بهتر است در صورت بروز این مشکل به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

بعد از برداشتن کیسه صفرا چه می‌شود؟

هر نوع عمل جراحی، عوارض خاص خود را دارد. با این حال، عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا، به ندرت عوارض خاصی دارد. عفونت از شایع‌ترین عوارض برداشتن کیسه صفرا است که در اثر آسیب به مجاری صفراوی به وجود می‌آید. به این دلیل، ممکن است فرد پس از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا به چند عمل جراحی دیگر برای ترمیم مجاری صفراوی نیاز داشته باشد.

درمان‌های غیر جراحی برای برداشتن سنگ کیسه صفرا

 به ندرت و در شرایط خاص از درمان‌های غیر جراحی برای برداشتن سنگ کیسه صفرا استفاده می‌شود. اما به عنوان مثال، هنگامی که سنگ کیسه صفرا از جنس کلسترول باشد و فرد به بیماری خاصی مبتلا باشد که امکان انجام عمل جراحی در او نباشد، استفاده از روش‌ غیر جراحی تنها راه‌حل باقیمانده است.

با این حال، باید به یاد داشته باشید که حتی با درمان، سنگ کیسه صفرا ممکن است دوباره برگردد. بنابراین، این امکان وجود دارد که بیمار برای مدت طولانی و حتی در مواردی تا پایان عمر درمان سنگ کیسه صفرا را پیگیری کند.

پزشک ممکن است از انواع روش‌های غیر جراحی برای برداشتن یا شکستن سنگ‌های صفراوی کلسترولی بهره ببرد:

کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقب‌گرد(ERCP): پزشکان برخی اوقات از ERCP برای برداشتن سنگ کیسه صفرا استفاده می‌کنند.

درمان حل‌کننده از طریق دهان: داروهای اورسودوکسی کولیک حاوی اسیدهای صفراوی هستند که می‌توانند به تجزیه سنگ کیسه صفرا کمک کنند. این داروها برای شکستن سنگ‌های کلسترولی کوچک مفیدتر هستند. ولی این را بدانید که برای شکستن سنگ‌ها نیاز به چند ماه و حتی چند سال است.

سنگ‌شکنی با موج ضربه‌ای: در این روش از موج ضربه‌ای برای شکستن سنگ کیسه صفرا بهره برده می‌شود. با این حال، پزشکان از این روش به ندرت و گاهی به همراه داروی اورسودوکسی کولیک استفاده می‌کنند.

چگونه می‌توان از شکل‌گیری سنگ‌ کیسه صفرا پیشگیری کرد؟

می‌توانید با پیروی از موارد زیر از تشکیل سنگ کیسه صفرا پیشگیری کنید:

 یک برنامه غذایی مناسب در پیش بگیرید که حاوی غذاهایی با فیبر بالا و چربی‌های سالم و همین‌طور کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قند کم‌تری باشد.

 اگر اضافه وزن دارید یا اینکه چاق هستید، سعی کنید وزن خود را کم کنید.

 از طریق تغذیه مناسب و ورزش منظم وزن مناسب و سالم را حفظ کنید.