منتظر بازگشت سریع خودروسازان خارجی به ایران نباشید!

در شرایط کنونی در صورت تمایل هر یک از شرکای خارجی برای بازگشت به ایران نوع همکاری و قراردادها باید تغییر پیدا کند. توجه به این نکته ضروری است که هم اکنون گاردهای سنگینی در ایران در برابر شرکت های خودروسازی نظیر کیا، هیوندای، پژو و رنو به دلیل خروج سریعشان از ایران در دور قبل وجود دارد و با توجه به این نکته قرارداد و نوع همکاری در فاز جدید با چالش های بیشتری مواجه خواهد شد. تنها نکته مثبت مذاکرات و احتمال گشایش‌های سیاسی در شرایط کنونی امیدواری بیشتر مردم از نظر روانی است که تصور می کنند می توانند در آینده خودرو روز را با قیمت روز سوار شوند.

در مسیر بازگشت خودروسازان اروپایی و آسیایی مشکلات متعددی وجود دارد. فرض کنیم ^تحریم ها رفع شده و همه شرایط ایده‌آل است؛ دلار از ۲۲هزار تومان در بهترین حالت پایینتر نخواهد آمد و همین نرخ ارز باعث می‌شود تا حداکثر یک خودرو نیمه‌لوکس توجیه حضور در بازار ایران را داشته باشد. تعرفه بالا، هزینه بالای تولید و نرخ دلار چالش های پیش روی برند های خارجی برای ورود به ایران در شرایط کنونی هستند.

ساختار ناهنجار مدیریتی که جریان شفاف و علمی در پس آن وجود ندارد چالش دیگری است. این ساختار مدیریتی در کنار منابع انسانی که آموزش های لازم را ندیده اند و عموما به صورت تجربی پیش آمده اند، شرایط را برای حضور خودروسازان معتبر سخت می‌کند.

مهمترین مشکلی که شرکای خارجی نیز به آن پی برده اند عدم ثبات قوانین و رویداد‌های سیاسی در ایران است که باعث می شود آن‌ها نتوانند برنامه ریزی بلندمدتی برای بازار ایران داشته باشند چرا که بر اساس تجربیات گذشته ممکن است یک شبه همه چیز عوض شود و برنامه استراتژیک آن ها بی فایده باشد. از طرف دیگر اقتصاد ناپایدار ما و همچنین نوسانات نرخ ارز در کنار مسائل سیاسی ایران در قبال عمده کشورهای جهان دست به دست هم می دهند تا نتوانیم دید مثبتی نسبت به حضور بلندمدت با برنامه ریزی بلندمدت از سوی خودروسازان خارجی داشته باشیم.

هزنیه تولید در ایران بر خلاف تصور عموم بالا است، یکی از مهمترین دلایل این موضوع فرسودگی کارخانجات ما و آمار پایین تولید در کنار کوچک شدن بازار است. تمامی این مسائل باعث می شوند هزینه تولید در کشور بالا باشد اما مزیت مهم حضور خودروسازان در ایران در صورت وجود مدیریت نوین، امکان تبدیل کشور به پایگاه صادراتی به دلیل منابع انرژی و موقعیت جغرافیایی کشور است که بیش از دیگر موارد مد نظر خودروسازان خارجی است.

نگاهی به روند حضور رنو در ایران نشان‌دهنده آن است که در کنار نگاه مسئولان و مردم ایران به برند های خارجی آن ها چه نظری در مورد بازار ایران دارند. در دور نخست تحریم ها رنو تنها شرکت غربی بود که در ایران ماند اما در دور دوم با سرعت از ایران خارج شد. بدون شک دیگر شرکت های خودروساز نیز چنین رویکردی در ادامه کار خواهند داشت و با علم به این روند گذشته، به ایران خواهند آمد. قیمت بالای ارز، تورم بالا، مافیا در حوزه های مختلف، عدم پایداری سیاسی و... موجب شده که اگر شرکت های خارجی بخواهند بیایند اوج همکاری‌شان CKD یا قطعات منفصله خواهد بود و به دنبال قراردادهای کوتاه مدت خواهند رفت.

صحبت از سرمایه گذاری سنگین توسط برند‌های خارجی برای تضمین حضورشان در کشور نیز مساله ای است که پیشتر امتحان شده و بیشتر در کلام بوده تا عمل. در قرارداد پژو گفته شد که این شرکت ۴۰۰ میلیون یورو سرمایه به ایران می آورد اما این موضوع عملا اتفاق نیفتاد چرا که بیشتر در حد شو و تبلیغات و حرف بود تا عمل. باید توجه داشته باشیم که خودروسازان اروپایی با تحلیل بازار و استراتژی به بازارهای هدف نگاه می کنند و یک شبه دریایی از پول، دانش و امکانات را روانه بازار بی ثباتی مانند ایران نخواهند کرد.