تغییر فرمول قیمت‌گذاری خودروهای گران قیمت

با تصمیم جدید شورای رقابت، نرخ خودروهای گران و آپشن دار به شرط افزایش تولید، واقعی خواهد شد تا به این ترتیب خودروسازان انگیزه افزایش تولید و رفع نیازهای مردم را پیدا کنند.

پس از شوک ارزی سال ۹۷ بود که بازار خودرو دچار آشفتگی شد و قیمت‌ها در بازار آزاد روند افزایشی خود را آغاز کرد تا جایی که نرخ برخی خودروها در بازار آزاد تا دو برابر نرخ کارخانه رسید و نارضایتی‌های زیادی را میان خریداران خودرو ایجاد کرد.

شکاف بین نرخ کارخانه‌ای خودرو و نرخ آن در بازار آزاد از یک سو موجب شد تا علاوه بر دلالان، برخی مردم نیز با انگیزه حفظ ارزش سرمایه‌های خود به بازار خودرو ورود کنند و به عنوان خریدار در قرعه‌کشی‌های خودروسازهای مطرح کشور شرکت کنند تا اگر در قرعه کشی برنده شدند، خودرو را با نرخ کارخانه‌ای تحویل گرفته و بعد با نرخ بیشتر در بازار آزاد به فروش برسانند.

از سوی دیگر شکاف قیمتی به وجود آمده در بازار خودرو در کنار قیمت‌گذاری نامناسب شورای رقابت موجب شد تا سود اصلی بازار خودرو به جیب دلالان و خریداران سرمایه‌ای خودرو برود و شرکت‌های خودرو‌سازی به دلیل افزایش هزینه‌های خود با زیان انباشته زیادی مواجه شوند. برای مثال زیان انباشته شرکت ایران خودرو در حد فاصل سال‌های ۹۶ تا ۹۸ حدود ۶ برابر افزایش یابد اما اجازه افزایش نرخ خودرو به اندازه افزایش هزینه‌ها به آن داده نشد.

این در حالی بود که هزینه‌های ارزی و ریالی شرکت‌های خودرو‌سازی در چند سال اخیر افزایش یافته بود اما فرمولی که شورای رقابت برای تعیین نرخ مصوب کارخانه ارائه می‌داد، توانایی جبران هزینه‌های انجام شده را نداشت.

تغییر فرمول قیمت‌گذاری خودروهای گران نرخ و آپشن‌دار

در نهایت چندی پیش شورای رقابت با هماهنگی دولت اقدام به تغییر فرمول محاسبه نرخ خودرو برای خودروهای گران نرخ کرد به گونه‌ای که اگر خودروسازان نسبت به افزایش ۵۰ درصدی تولید هر خودرو گران نرخ اقدام کنند، اجازه خواهند داشت تا نرخ آن خودرو را به اندازه تفاوت بین نرخ مصوب و نرخ بازار آزاد افزایش دهند.

این تصمیم شورای رقابت موجب خواهد شد تا افزایش سود خودروسازان در گرو افزایش تولید باشد که با این کار عملاً عرضه خودرو در بازار افزایش خواهد یافت و نرخ خودرو در بازار به دلیل افزایش تولید و نزدیک شدن عرضه به تقاضا به سمت تعادل حرکت خواهد کرد.

بر اساس تصمیم شورای رقابت در حالی فرمول قیمت‌گذاری خودروهایی همچون پژو پارس اتوماتیک، پژو ۲۰۶ اتوماتیک، ۲۰۷ پانوراما، سمند سورن پلاس، رانا پلاس، رانا پلاس توربو، دنا پلاس توربوشارژ دستی، دناپلاس توربوشارژ اتوماتیک، هایما توربو S۵ دستی، هایما توربو S۷ اتوماتیک، K۱۳۲ (تارا)، ساینا S، کوئیک، شاهین، آریا، برلیانس، چانگان و زوته تغییر کرده است که نرخ سایر خودروهای ارزان نرخ و معمولی بدون تغییر باقی خواهد ماند تا اقشار ضعیف همچنان امکان تأمین نیازهای خود را داشته باشند.

افزایش نرخ خودرو به شرط افزایش تولید

در همین زمینه رضا شیوا، رئیس شورای رقابت گفت: در فرمول جدید یک ضریب به نام لاندا قرار دارد که میزان عرضه به بازار است. در مصوبه جدید علاوه بر اینکه تولیدکننده باید به هدف افزایش ۵۰ درصدی در تولید برسد میزان عرضه محصولات هم مورد محاسبه قرار می‌گیرد، بر همین اساس اگر خودروساز با افزایش تولید عرضه را هم افزایش داد ضریب کامل را کسب و امکان افزایش نرخ را پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: برخلاف فرمول گذشته که برای تعدادی از خودروهای اقتصادی هنوز اجرایی می‌شود ما ملاک را افزایش تولید قرار داده‌ایم تا افزایش قیمتی نصیب خودروساز شود، البته باید بگویم ما در فرمول جدید به‌دنبال افزایش خاصی در نرخ خودرو نیستیم، در گذشته بر اساس تورم بخشی که معمولاً هر سه ماه مورد محاسبه قرار می‌گرفت تغییرات قیمتی انجام می‌شد اما در فرمول جدید تغییرات قیمتی تحت تأثیر عوامل دیگری از جمله متغیر افزایش تولید و افزایش عرضه است.

کنترل تقاضاهای سوداگرایانه بازار خودرو با واقعی شدن قیمت‌ها

علاوه بر این امیر جعفرپور، کارشناس صنعت خودرو در خصوص فرمول جدید قیمت‌گذاری خودروهای گران نرخ گفت: تقاضای مردم برای خرید خودرو در حال نزدیک شدن به میزان عرضه است و این تصمیم جدید عملاً سود را از جیب سوداگران خارج می‌کند تا در خودروسازی‌ها صرف فعالیت‌های تحقیق و توسعه شود.

وی افزود: با تدبیر جدید بخشی از بازار خودرو که خودروهای پر تیراژ و خودروهای پر تقاضا را شامل می‌شود با نرخ قبلی و بخش دیگری از بازار خودرو که شامل خودروهای لوکس‌تر و آپشن‌دار می‌شود با نرخ بیشتری از سوی خودروساز به فروش می‌رسد.

این کارشناس صنعت خودرو در خصوص مزیت‌های واقعی شدن نرخ خودرو خاطر نشان کرد: این شیوه بهترین راهکار برای کنترل سوداگرانی است که تا ۱۰۰ درصد نرخ خودرو سود می‌بردند آن هم بدون اینکه هیچ گونه فعالیت اقتصادی و تولیدی داشته باشند.

جعفرپور در خصوص تأثیر تغییر فرمول قیمت‌گذاری بر نرخ خودرو در بازار گفت: اگر خودروسازان متوجه شوند که خودرو ساختن برای آنها نه تنها ضرر ندارد بلکه یک سود معمولی قابل قبولی هم دارد، قطعاً تولید خود را افزایش خواهند داد و دو شیفت و سه شیفت کار خواهند کرد.

انتظار غلط ثبات قیمت‌ها با وجود افزایش هزینه‌ها

درحال‌حاضر به نظر می‌رسد که با توجه به جهش نرخ دلار و تأثیر آن بر هزینه‌های خودروسازان کشور، انتظار ثبات قیمت‌ها در بازار خودرو منطقی به نظر نمی‌رسد بلکه حداقل انتظار آن است که قیمت‌ها به میزان افزایش هزینه‌های تولید، افزایش پیدا کند تا به این ترتیب خودروسازان ورشکسته نشوند و همچنان به تولید خودرو و تأمین شغل در کشور ادامه دهند. انگیزه تولید برای خودروسازان باقی بماند.