آمارسازی امید نمی‌بخشد

همچنین در زمینه تامین نیازهای دارویی کشور، ۹۹ درصد خودکفایی ایجاد شده است. این صحبت‌ها در حالی بیان می‌شود که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس چند روز بعد از آن گفت: در سال ۱۴۰۲ در حوزه تجهیزات پزشکی مشکل جدی خواهیم داشت و امروز این مسئله را اعلام می‌کنیم که در شروع سال نگویند چرا نگفتید. اگر ارز مورد نیاز تامین نشود به چالش بر می‌خوریم. ۳ میلیارد دلار برای تجهیزات در نظر گرفته شده است تا بتوان بخشی از نیازها را رفع کرد، بیمه‌ها محدودیت‌هایی دارند که نمی‌توانند خلق پول کنند و پیشنهاد شد که این حوزه از ریال جدا شود تا مشکلاتش رفع شود، اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد. این تناقض‌گویی‌ها نتیجه‌ای جز کمبود دارو در کشور ندارد که در ماه‌های بسیاری از سال گذشته شاهد آن بودیم. همچنین در حالی مسئولان وزارت بهداشت بر وجود وضعیت مطلوب تجهیزات پزشکی در کشور تاکید دارند که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و برخی از اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی وضعیت موجود را آزار‌دهنده می‌دانند. صمت در این گزارش به مناسبت روز جهانی بهداشت مصادف با ۱۸ فروردین به بررسی مشکلات صنعت دارو و تجهیزات دارویی پرداخته است.

واردات ۵ .۱میلیارد دلاری تجهیزات  پزشکی

تأمین کالاهای سلامت‌محور به‌ویژه تجهیزات و ملزومات پزشکی ازجمله مهم‌ترین مؤلفه‌های دخیل در درمان و تأمین نیازهای بیماران جامعه است. در این راستا، تأمین به‌موقع و بهبود کیفیت محصولات سلامت‌محور بر اساس سیاست‌های کلان سلامت و اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری و در پرتو نظارت‌های حاکمیتی، می‌تواند منجر به قطع وابستگی به خارج از کشور و تأمین به موقع کالاهای مورد نیاز و با کیفیت در داخل کشور شود.حوزه تجهیزات پزشکی در کشور با چالش‌ها و مشکلات جدی و متعددی از جمله نابسامانی زنجیره توزیع و عرضه، عرضه کالاهای قاچاق و تقلبی، گرانفروشی، کمبودهای تجهیزات و ملزومات پزشکی، وابستگی زیاد به واردات، تعارض منافع، وجود امضاءهای طلایی، فقدان شفافیت، نفوذ مافیای تجهیزات پزشکی، حلقه بسته مدیریتی در اداره کل تجهیزات پزشکی و وابستگی به خارج مواجه می‌باشد؛ درحال‌حاضر نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار واردات تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور اتفاق می‌افتد که متأسفانه بیشترین میزان واردات به کشور از مبدأ امریکا (بیش از ۲۵ درصد) می‌باشد. بیش از ۷۵ درصد از واردات در سال‌های اخیر با ارز ترجیحی صورت گرفته است. درحال‌حاضر استنت‌های دارویی، فیکسچر دندانی و نوار تست قند خون در صدر کالاهای ارزبر وارداتی هستند که باید جهت داخلی‌سازی آنها و حمایت از تولیدکنندگان این عرصه گام‌های مؤثری برداشته شود.

 تولید ۹۹ درصد نیاز دارویی در داخل

۱۴ فروردین بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت گفت: ۴۰ درصد تجهیزات پزشکی مصرفی در کشور، تولید داخل است. مهار تورم و رشد تولید در زمینه تجهیزات پزشکی و دارو از اولویت‌های سال ۱۴۰۲ وزارت بهداشت است.

وی ادامه داد: یکی از مأموریت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد زمینه‌های سرمایه‌گذاری در تولید تجهیزات پزشکی و داروهای مورد نیاز در هر استان است. عین‌اللهی اضافه کرد: بر اساس آمارها ۹۹ درصد از داروها در داخل کشور تولید می‌شود، اما باید در نظر داشت مواد اولیه برخی از این داروها وارداتی است که باید در زمینه تولید مواد اولیه دارو نیز خودکفا شویم.

وزیر بهداشت یادآور شد: از آنجا که برخی تجهیزات پزشکی با جان بیماران در ارتباط است، تولیدات به کیفیت و دقت بالا نیاز دارد که می‌توان با مهندسان پزشکی در این زمینه همکاری کرد.

پیشرفت خوب صنعت تجهیزات پزشکی

علیرضا چیذری، عضو هیات مدیره انجمن رفع موانع تأمین ملزومات و تجهیزات پزشکی و عضو انجمن تولید و عضو انجمن مهندسی پزشکی ایران، در پاسخ به این سوال که وضعیت بازار سلامت کشور در سال ۱۴۰۲ را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: در سال ۱۴۰۲ نباید تصور حتی حفظ وضعیت فعلی را داشته باشیم. با بودجه‌ای که در نظر گرفته‌اند، باید منتظر پس‌لرزه‌های آن باشیم.

وی افزود: تا پیشگیری را مد نظر قرار ندهیم به هیچ کجا نمی‌رسیم. اگر در پیشگیری ۱۰ درصد هزینه کنیم در درمان ۵۰ درصد صرفه‌جویی خواهیم کرد. با این حال گوش شنوایی نیست و هنوز مسئله‌ای به نام پیشگیری را در کشور شاهد نیستیم.

پیشرفت خوب صنعت تجهیزات پزشکی

چیذری ادامه داد: صنعت تجهیزات پزشکی به لحاظ تکنولوژی پیشرفت خیلی خوبی کرده و کیفیت محصولات نیز بسیار بالا است، اما سطح مدیریتی بسیار تنزل یافته است. البته به‌هیچ‌عنوان نمایشگاه‌هایی که در ایران برگزار می‌شود با عرب هلث و سایر رویدادهای بین‌المللی در حوزه تجهیزات پزشکی قابل قیاس نیست؛ چرا که در آنها حجم بالایی از تکنولوژی‌های روز را شاهد هستیم. ما هم می‌توانیم تکنولوژی‌هایمان را ارتقا دهیم اما متأسفانه به دلیل عدم تعامل تجاری با کشورهای خارجی چه به لحاظ واردات و چه صادرات، از دنیا عقب مانده‌ایم.

وی افزود: وقتی واردات را محدود می‌کنیم، بروز این اتفاقات هم عجیب نیست. سرنوشت صنعت خودروی کشور جلوی چشمان ماست و می‌بینیم که نمی‌توانیم متناسب با پیشرفت روز دنیا در این صنعت دستاوردی داشته باشیم. از این رو دور از انتظار نیست که نمونه همین اتفاق در تجهیزات پزشکی و سایر صنایع هم رخ دهد. بنابراین هر کالایی که واردات «های تک» داشته باشد در آینده پیشرفت می‌کند اما اگر واردات نداشته باشیم ۲۰ سال دیگر هم همین کالاها به همین شکل تولید خواهد شد.

حذف رقابت از بازار داخلی

چیذری تاکید کرد: باید به انتخاب مشتری احترام بگذاریم و بازار رقابتی فراهم کنیم، اما اگر به این نکته مهم توجه نکنیم ادامه این وضعیت و حذف رقابت از بازار داخلی باعث می‌شود در آینده در صنعت تجهیزات پزشکی، خودرویی همچون سمند اما با نرخ بنز داشته باشیم.

مشکل جدی صنعت تجهیزات‌پزشکی

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در هر حاکمیتی تامین امنیت و سلامت مردم از اهمیت بالایی برخوردار است، اظهار کرد: خوشبختانه امنیت کشور به همت سربازان گمنام امام زمان حاصل شده است و در بحث سلامت نیز موفقیت‌هایی حاصل شده است.

وی با اشاره به افزایش نرخ دارو و با بیان اینکه این مسئله به کرات مطرح شده است، افزود: در تمام جلسات بدون استثنا مشکلات حوزه سلامت به رئیس‌جمهوری منتقل شده است و دستوراتی هم از سوی وی داده می‌شود، اما چالش‌ها همچنان وجود دارند و نتوانسته‌ایم در مفهوم سلامت به نتیجه‌ای مشخص با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور برسیم.

شهریاری با بیان اینکه در قانون مقرر شد که ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار توسط بانک مرکزی برای تامین نقدینگی شرکت‌های دارویی اختصاص داده شود و ارز مورد نیاز به موقع تامین شود اما این امر محقق نشد، گفت: از مهر ۱۴۰۰ نگرانی جدی در حوزه دارویی کشور را مطرح کرده‌ام و مکاتبات بسیاری با سران سه قوه داشتم. تمام مشکلات امروز در صنعت دارویی کشور از سال گذشته در حال مطرح‌شدن است.

وی تصریح کرد: ۹۷ درصد داروی مصرفی کشور تولید داخل است، اما سالانه ارز بسیاری برای مواد اولیه هزینه می‌شود و شاید حدود ۷۰ درصد مواد اولیه از چین و هندوستان وارد می‌شود. این مواد براساس ارز در اختیار تامین می‌شود، البته مواد اولیه‌ای که چین به اروپا می‌دهد به دلیل دریافت پول بیشتر، مرغوب‌تر است.

رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مسئله دارو بسیار حساس است و نمی‌توان با آن بازی کرد، گفت: متاسفانه با سازمان برنامه و بودجه به یک زبان مشترک نرسیده‌ایم و در سال ۱۴۰۲ قطعا در بحث دارو با چالش جدی روبه‌رو خواهیم بود، ارز مورد نیاز تامین دارو امسال به‌صورت کامل تخصیص نیافت درحالی‌که باید مشکلات را پذیرفت.

وی افزود: در سال ۱۴۰۲ در حوزه تجهیزات پزشکی مشکل جدی خواهیم داشت و امروز این مسئله را اعلام می‌کنیم که در امسال نگویند چرا نگفتید. اگر ارز مورد نیاز تامین نشود به چالش بر می‌خوریم.

وی اضافه کرد: سه میلیارد دلار برای تجهیزات در نظر گرفته شده است تا بتوان بخشی از نیازها را رفع کرد، بیمه‌ها محدودیت‌هایی دارند که نمی‌توانند خلق پول کنند و پیشنهاد شد که این حوزه از ریال جدا شود تا مشکلاتش رفع شود، اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد.

دلایل اصلی کمبود تجهیزات پزشکی چیست؟

چندی پیش همایون سامه‌یح، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی وضعیت نامناسب در بازار تجهیزات پزشکی و اقلام دارویی کشور را تأیید کرد. وی با بیان اینکه در هر دو حوزه دارو و تجهیزات پزشکی وضعیت خوشایندی حاکم نیست، اظهار کرد: باید این مشکلات هرچه زودتر جمع شود، چرا که دیگر آزار‌دهنده شده است.

سامه‌یح در رابطه با دلایل اصلی کمبود تجهیزات پزشکی است، گفت: تحریم یک مسئله اساسی است که اجازه نمی‌دهد به سهولت اقلام مورد نیاز را وارد کنیم، ما در همه موارد خودکفا نیستیم و باید برخی از تجهیزات را از کشورهای خارجی وارد کنیم.

او ادامه داد: ما می‌خواهیم خودکفا شویم، تولید داخل داشته باشیم و بسیار هم خوب است، اما همین‌ها هم نیاز به بودجه دارند، اگر نقدینگی در دست ارگان‌های مرتبط قرار نگیرد، همین تولید هم انجام نمی‌گیرد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه هم تحریم‌ها و هم عدم تامین نقدینگی به هم ارتباط دارند، گفت: در ۲ سال گذشته، ۳ سال گذشته وضعیت کشور همین‌گونه بوده و تفاوت چندانی با الان نداشتیم با این حال این معضلات را در حوزه دارو و تجهیزات نیز نداشته‌ایم.

سخن پایانی

تولید‌کنندگان و تامین‌کنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور، معتقدند که راه‌حل عبور از بحران کمبود اقلام مصرفی بیمارستان‌ها، تامین ارز مورد نیاز است که متاسفانه سازمان غذا و دارو، موضوع را چندان جدی نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد شرایط بحرانی دارو در ماه‌های اخیر، حالا سراغ تجهیزات پزشکی آمده و اگر قرار باشد اقدام عاجلی در تامین تجهیزات پزشکی صورت نگیرد، جان بیماران به خطر خواهد افتاد.