در بورس واقعا چه می‌گذرد

دکتر سهراب بختیار - کارشناس

در روزهای اخیر و طی هفته دوّم اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ بازار بورس ایران با رشد حدود ۱۸ درصد و به میزان رشد ۱۳۶ هزار واحدی در شاخص کّل، به عنوان پرسودترین بازار هفته شناخته شد. طی این مدّت گرچه همه بازار‌های مالی بازدهی مثبت را تجربه کردند امّا میزان رشد هیچکدام از آنها به اندازه بورس تاثیر‌گذار و قابل توجّه نبود. در واقع بازار طلا و ارز دچار رکود شده و نوسانات آنها محدودتر شده است.

همچنین شاخص کل بورس در دوره چهل و سه روزه ابتدای سال ۷۱ درصد رشد را تجربه کرد مقایسه بازدهی بازار بورس با بازارهای موازی حاکی از جذابیّت بازار سهام برای عموم مردم است‌.

این روند بی‌سابقه و غیر معمول در بورس که در طی سال‌های گذشته با موانع بزرگ ایدئولوژیکی و سیاسی همراه بوده است طی روزهای گذشته و با دستور ریاست محترم جمهوری و کسب مجوز از رهبر فرزانه انقلاب با آزادسازی سهام عدالت و ورود سهامداران آن در بورس، تجربه جدیدی را امتحان کرد.

آزادسازی سهام عدالت و ورود به بازار سرمایه که در واقع به تزریق ۳۰۰ هزار میلیارد ارزش سهام عدالت به بورس می‌انجامد در صورت اجرای صحیح و کامل!!! باعث عمیق شدن بازار بورس و جلوگیری از حبابی شدن این بازار خواهد شد و شفافیّت را تا حدودی به بورس منتقل خواهد کرد.تحقّق این امر با رفع ابهامات آزادسازی سهام عدالت برای سهامداران میسّر می‌شود.

همچنین عرضه اولیه‌های دیگری نیز در بازار سهام ادامه دارد و واگذاری سهام شرکت‌های وابسته به بانک‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته شده است.

یکی از جذابترین این ارائه‌ها در مورد واگذاری شرکت‌های دولتی نفت و پتروشیمی در بازار سرمایه با هدف تقویت بورس کشور است. البته باید در کنار تقویت بورس از طریق واگذاری شرکت‌های دولتی در آن و آزادسازی سهام عدالت و...نکات قابل تاملی را به دولت توصیه کنم.

با فرض صادرات روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت و قیمت ۴۰ دلاری هر بشکه که بسیار خوشبینانه است و با در نظر گرفتن تحقق ۱۰۰ درصدی منابع استقراض شده از صندوق توسعه ملّی در تبصره ۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۹ عدم تحقّق منابع بودجه در حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود.

همچنین برای تامین ۱۰ و نیم میلیارد دلار ارز ترجیحی واردات کالاهای اساسی دولت با کسری حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان مواجه خواهد بود که در مجموع برآورد عدم تحقّق منابع بودجه سال ۹۹، رقمی حدود ۱۸۵ هزار میلیارد تومان خواهد بود.

با در نظر گرفتن کسری بودجه دولت در سال ۹۹، با نیّت ورود سرمایه‌ها به بازار بورس و رفع کمبود بودجه دولت از این راه و ایجاد جذابیت کذائی در بورس و سودهای نجومی این روزهای بورس و ایجاد توقّعات روزافزون سرمایه‌گذاران و عرضه نسنجیده سهام شرکت‌های دولتی زیانده و سَربار دولت باعث ایجاد معضل اقتصادی عظیمی شده که منتّج به چاپ بی‌پشتوانه پول و ایجاد تورّم جدیدی خواهد شد.

لذا از دولت محترم تقاضامندم با توجه به رُکود در بازارهای مالی سراسر دنیا و سقوط شدید بازارهای بورس جهانی، سنجیده عمل نمایند و با عرضه هوشمندانه شرکت‌های سودده دولتی در بازار بورس و اِهتمام به منطقی شدن محورهای بورسی و کاهش توقعّات سرمایه‌گذاران از ایجاد حباب در بورس که در نهایت منتّج به ضرر و زیان سرمایه‌گذاران می‌شود، اجتناب کند.

بنا به قواعد علم اقتصاد، مادامی که بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار به صورت واقعی، مستقل از دولت عمل ننماید و تصدّی فرمایشی بر این نهاد را رها نکند، مشکلات بازارهای مالی و بخش زیادی از معضلات اقتصادی در کشور حل نخواهد شد.

همچنین توصیه من به سرمایه‌گذاران در بورس، دوری از هیجانی شدن و احساسی عمل کردن در خرید و فروش و همچنین اولویّت در خرید عرضه‌های اولیّه و سهام کم ریسک و خرید و فروش سهام به‌صورت چند مرحله‌ای در ساعات مختلف جهت اجتناب از نوسانات ارزش معاملات است.