بانک‌ها در نقش صراف

در سال‌های اخیر دولت و بانک مرکزی تلاش کردند سیاست حذف دلار در مبادلات تجاری و سیاحتی را دنبال کنند؛ از این‌رو در اربعین امسال به‌جای تخصیص دلار به زائران از محل دینارهای وصول‌شده از عراق به مسافران کربلا دینار داده شد.

گزارش‌های ارائه‌شده ازسوی بانک مرکزی نشان می‌دهد این موضوع به‌خوبی مدیریت شده و مردم از تخصیص دینار در این سفر رضایت خود را اعلام کردند. آنچه مسلم است مناسبات تجاری و سیاحتی ایران با عراق تا حدودی نسبت به سایر کشورهای منطقه متفاوت است، زیرا عراق به ایران بدهی دارد؛ از این ‌رو مقرر شد که بخشی از این بدهی با ارز این کشور و در قالب دینار پرداخت شود؛ به‌عبارت دیگر بانک مرکزی ایران با دریافت مطالبات خود از عراق به‌صورت دینار و با استفاده از این منابع، ارز دینار موردنیاز زائران را فراهم و ارز‌هایی مثل دلار و یورو را از این روند حذف کرد و از آنجایی‌که ارز دلار از ثبات نسبی برخوردار است، دریافت این ارز توانست بخشی از نیاز ما را جبران کند.اگر بانک مرکزی مانند سال‌های قبل مبادرت به پرداخت ارز برای اربعین نمی‌کرد، زوار خود اقدام به تهیه ارز از بازار غیررسمی با یک نوسان کم می‌کردند، اما چون ارز دینار در دسترس بانک مرکزی بود، از این محل رفع نیازکرد. اینجا این پرسش مطرح است که آیا می‌توان همین فرمول را برای سایر کشورهای منطقه از جمله ترکیه دنبال کرد؟ بی‌تردید پاسخ این پرسش منفی است، چراکه ارزش لیر مانند ریال در حال نوسان است و اگر قرار باشد ایران در ازای مطالبات خود از ترکیه لیر دریافت کند با افت ۶۰ درصدی ارزش لیر در نهایت به ضرر ایران تمام خواهد شد.همچنین اگر بنا باشد درهم امارات به مسافران ایرانی تخصیص داده شود، نخست باید امکان تبدیل ریال به درهم در بانک‌های آنجا فراهم شود. امارات به ما بدهی ندارد که بخواهد در ازای پرداخت بدهی به ما ارز ملی بدهد.اینکه ایرانیان بخواهند با ارز کشور مقصد صادراتی خود سفر کنند، خوب است اما باید دید چه میزان امکان اجرایی کردن آن وجود دارد؛ از این‌ رو بایستی یک مکانیسم مشخص برای تخصیص ارزهای محلی به مسافران در نظر گرفته شود.