آمادگی شرکت ملی گاز برای ورود به زمستان/ذخیره سازی از سر گرفته شد

سال گذشته تأمین گاز برای مصرف مردم و صنایع به سختی انجام شد با این حال دولت موفق شد بدون قطع کردن مصرف عمومی مردم زمستان را سپری کند، اما در سال گذشته بسیاری از صنایع از قطع گاز گله داشتند زیرا بسیاری از شرکت‌های تولیدی مجبور به جیره بندی یا قطع مصرف گاز شدند، امسال اما دولت سعی دارد با اقدامات جدید از ضرر مالی به صنایع جلوگیری کند، از مهمترین آنها می‌توان به افزایش سوآپ گاز و امضای قرارداد واردت گاز از ترکمنستان و بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی نام برد.

برداشت ۷ میلیون و نیم متر مکعبی گاز از فاز ۱۱ پارس جنوبی

سال جاری با بهره برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی بخشی از ناترازی گاز جبران می‌شود. به گفته محمد حسین متجلی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، فاز ۱۱ پارس جنوبی را به‌عنوان آخرین طرح از فازهای توسعه‌ای میدان گازی پارس جنوبی است و تاکنون ۴ حلقه چاه فاز ۱۱ پارس جنوبی حفاری شده که ۳ حلقه چاه آن با تولید ۷.۲ میلیون مترمکعب در روز وارد مدار بهره‌برداری شده است.

از سکوی ۱۱A فاز ۱۱ پارس جنوبی بیش از ۲۸ میلیون مترمکعب در روز گاز تولید می‌شود و با بهره‌برداری از این سکو در مجموع تولید گاز از فاز ۱۱ پارس جنوبی به ۵۶ میلیون مترمکعب در روز افزایش خواهد یافت، جالب است بدانید در حال حاضر ۷.۲ میلیون مترمکعب در روز تولید می‌شود و با بهره برداری از فاز جدید ۸ برابر امروز گاز تولید خواهد شد.

افزایش سوآپ و انعقاد واردات گاز از ترکمنستان

به گفته وزیر نفت، به‌زودی قرارداد واردات گاز ایران از ترکمنستان امضا می‌شود که بر اساس آن ایران از همین ماه (خرداد) واردات گاز را آغاز می‌کند. ترکمنستان چهارمین کشور دارنده منابع گازی جهان است و ایران هم ظرفیت دریافت روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون مترمکعب گاز را به‌منظور واردات و انتقال در مرزهای خود دارد.

به گفته اوجی ایران می‌خواهد سهم تجارت گازی (سوآپ، ترانزیت، خرید و فروش) خود در منطقه را افزایش دهد، این موضوع می‌تواند برای هر دو کشور مزایای زیادی به همراه داشته باشد. اگرچه سوآپ گاز از ۵ میلیون متر مکعب به ۱۰ میلیون متر مکعب افزایش پیدا کرده است اما هنوز اطلاعات دقیقی از واردات گاز از این کشور وجود ندارد.

ذخیره سازی گاز از سر گرفته شد

ذخیره سازی گاز یکی از بهترین و به صرفه ترین اقدامات در حوزه انرژی است، می‌توان گاز را در فصل بهار و تابستان در مخازن ذخیره کرده تا در فصل سرما کشور به مشکل نخورد.

سرمای بی سابقه سال گذشته باعث شد پروژه‌های ذخیره سازی گاز احیا شوند تا به عنوان یکی از راهکارهای مناسب برای جبران ناترازی گاز با هدف افزایش انعطاف و پایداری شبکه انتقال گاز در دستورکار قرار بگیرند.

وزارت نفت و شرکت‌های تابعه برای زمستان ۱۴۰۲ تمهیدات خوبی را انجام داده تا کشور دچار مشکل جدی در این زمینه نشود اما به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران هنوز ناترازی ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعبی گاز در کشور وجود دارد و باید علاوه بر افزایش تولید و ذخیره سازی و تبادل گاز، اقدامات اساسی برای کاهش مصرف خانگی و صنایع انجام داد تا مشکل ناترازی گاز از بین رود. برآوردها نشان می‌دهد بسیاری از صنایع بزرگ کشور مانند پتروشیمی با استهلاک و افزایش مصرف روبرو هستند و باید اقدامات اساسی جهت به روزرسانی دستگاه‌های خود انجام دهند تا بتوانند با مصرف انرژی کمتر محصول بیشتری تولید کنند.

رکورد ذخیره‌سازی گاز در ایران شکسته می‌شود

مهدی حیدری، با اشاره به تزریق حدود دو میلیارد متر مکعب گاز به مخزن شوریجه D در مقام مقایسه با تزریق در دو سال گذشته در این بازه زمانی در این مخزن، اظهار داشت: از ابتدای امسال تا تاریخ ۲۴ مهرماه، به همت مدیریت تولید شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون متر مکعب گاز به مخزن شوریجه تزریق شده که تا پایان دوره تزریق، از مرز دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب گذر خواهد کرد.

به گفته وی، سال گذشته در کل دوره تزریق در مجموع یک میلیارد و ۷۴۹ میلیون متر مکعب تزریق گاز صورت گرفت و در دوره سال ۱۴۰۰ این میزان معادل یک میلیارد و ۶۶۴ میلیون متر مکعب بوده است.

حیدری در رابطه با ذخیره‌سازی گاز در میدان سراجه قم، خاطرنشان کرد: میدان گازی سراجه قم به عنوان نخستین مخزن ذخیره‌سازی گاز در سطح خاورمیانه و دارای نقش حیاتی در تثبیت گاز شهر تهران و شمال مرکزی ایران است و یکی از مهم‌ترین تأمین‌کننده راهبردی و پشتیبان شبکه توزیع گاز در فصول سرد سال به شمار می‌رود. وی ادامه داد: در این میدان از ابتدای دوره تزریق امسال تا ۲۴ مهر ماه ۸۱۴ میلیون متر مکعب تزریق صورت گرفته و تا اواخر دوره تزریق این میزان به ۸۴۰ میلیون متر مکعب افزایش می‌یابد، هرچند که میزان تزریق سال گذشته ۸۰۸ میلیون متر مکعب بوده است.

مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، افزود: طرح‌های ذخیره‌سازی گاز مخازن شوریجه خانگیران و سراجه قم که از یک دهه گذشته به بهره‌برداری رسیده‌اند، در فصل سرد سال حدود ۲۵ میلیون متر مکعب در روز، معادل یک فاز پارس جنوبی گاز از آنها بازتولید و به شبکه سراسری ارسال می‌شود.

حیدری با تبیین اهمیت و جایگاه استراتژیک ذخیره‌سازی گاز طبیعی و میزان تزریق و بازتولید روزانه در مخزن شوریجه D تصریح کرد: ذخیره‌سازی گاز طبیعی یکی از اولویت‌های اصلی وزارت نفت به شمار می‌رود و با توجه به شرایط و ظرفیت مناسب مخزن شوریجه D، این مخزن به عنوان بزرگترین مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در کشور محسوب می‌شود که هشت ماه نخست سال روزانه به طور میانگین بیش از ۱۲ میلیون متر مکعب گاز به این مخزن تزریق و در چهار ماه سرد سال امکان برداشت روزانه تا ۱۸ میلیون متر مکعب فراهم است.

مدیر عامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران تصریح کرد: در فاز دوم توسعه این مخزن، میزان تزریق از ۱۲ میلیون متر مکعب در روز به حدود ۲۰ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد و میزان بازتولید هم به حدود ۴۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش می‌یابد.

براساس این گزارش، مخزن شوریجه D در ۲۵ کیلومتری شهر سرخس و ۱۵۰ کیلومتری شرق مشهد واقع و تاریخ اکتشاف / تولید آن سال ۱۳۶۶ است.

میزان حجم گاز درجای اولیه۳۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب بود و تولید تجمعی تا قبل از ذخیره‌سازی در سال ۱۳۹۳ شامل ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب گاز و هفت میلیون و ۳۶۰ هزار بشکه میعانات گازی است.

همچنین میدان گازی سراجه در ۵۰ کیلومتری جنوب شرق شهر قم و ۱۴۵ کیلومتری جنوب تهران قرار دارد.

حجم گاز درجای اولیه چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب و تولید تجمعی تا قبل از عملیات ذخیره‌سازی در سال ۱۳۹۰، معادل دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب است.

از تعداد کل ۱۶ حلقه چاه‌های این میدان تعداد هشت حلقه برای تزریق/ تولید اختصاص یافته است.

شرکت نفت مناطق مرکزی ایران از شرکت‌های اصلی تولیدی شرکت ملی نفت ایران و بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز مناطق خشکی کشور است.

این شرکت مسئولیت توسعه، تولید، ذخیره‌سازی گاز طبیعی، فرآورش و انتقال نفت و گاز بالغ‌ بر۸۵ میدان گازی و نفتی شناخته‌شده را به عهده دارد که از این تعداد ۱۲ میدان نفتی تولیدی، ۱۳ میدان گازی تولیدی، ۱۱ میادین نفتی توسعه نیافته، ۱۳ میادین گازی توسعه نیافته، چهار میادین نفتی در حال توسعه و ۱۱ میادین گازی در حال توسعه است. این گزارش می‌افزاید به منظور تأمین پایدار گاز کشور، مطالعه و بررسی اهداف تزریق گاز به مخازن زیرزمینی در دستور کار قرار گرفت که اهداف تزریق گاز به مخازن زیرزمینی شامل تعدیل عرضه و تقاضا، بازگردانی گاز برای بازیافت میعانات در مخازن گاز میعانی معکوس، ازدیاد برداشت و تزریق گاز دی‌اکسید کربن برای جلوگیری از انتشار آن در جو است.

روش شناسی مطالعات ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز دلایل فنی و اقتصادی، دلایل استراتژیک و مقابله با شوک‌های ایجاد شده در عرضه یا تقاضای گاز دسته‌بندی می‌شود.

از عوامل ایجادکننده شوک در عرضه یا تقاضای گاز می‌توان به اختلال در پروسه تولید یا انتقال گاز، اتفاقات سیاسی و تغییرات ناگهانی شرایط آب و هوایی اشاره کرد. از جمله مزایای ذخیره‌سازی گاز تضمین عرضه پایدار گاز و جلوگیری از تغییرات ناگهانی قیمت گاز است.انواع مخازن زیرزمینی برای ذخیره گاز شامل مخازن هیدروکربنی تخلیه شده، گنبدهای نمکی و آبخوان‌های شور است.

از جمله مزایای مخازن هیدروکربنی تخلیه شده می‌توان به ظرفیت ذخیره‌سازی بالا، وجود اطلاعات کافی از میدان، نزدیکی این مخازن به خطوط لوله اصلی انتقال گاز، گاز تولید نشده در مرحله تخلیه مخزن به عنوان گاز بالشتکی موجود، وجود امکانات و تأسیسات بهره‌برداری یک سایت و امکان استفاده از چاه‌های تولیدی برای تزریق و پایین بودن هزینه ساخت و توسعه اشاره کرد. همچنین مزایای گنبدهای نمکی شامل تأمین دبی تولیدی بالا و معایب آن حجم کم، بالا بودن میزان گاز بالشتکی مورد نیاز و هزینه بالای ساخت و توسعه است.