راهی ارزان برای کاهش واردات محصولات کشاورزی

نایب‌رئیس انجمن کشت فراسرزمینی ایران: اگر یک درصد از ارزی که صرف واردات می‌شود به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی فراسرزمینی اختصاص یابد اعضا کمتر از پنج سال می‌توانند حداقل یک‌سوم نیاز کشور به واردات را برطرف کنند.

گسترش‌نیوز : بارش اندک و مقرون به صرفه‌نبودن کشت محصولات «آب‌بر» صرفاً یکی از دلایلی است که کشت فراسرزمینی را به موضوعی مهم و حیاتی تبدیل می‌کند. کشت محصولات کشاورزی در خاک کشورهای دیگر نه‌تنها باعث تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی می‌شود بلکه در صورت وجود متولی و سیاست‌گذاری مدون، نیاز ایران به واردات بسیاری از اقلام را برطرف یا به حداقل برساند. و البته جدی گرفتن این حوزه به معنای ارزآوری گسترده و صدور دانش و نیروی فنی است. نتیجه نهایی بها دادن به این حوزه مهم، افزایش امنیت غذایی کشور است و کیست که نداند این امنیت در شرایط تحریم تا چه حد اهمیت دارد. ظرفیت‌های کشاورزی ایران در عرصه کشت فراسرزمینی پایان ندارد بااین‌وجود نتوانسته درصد قابل قبولی از این بازار بزرگ و سودآور را نصیب خود کند. برای بررسی دلایل این ضعف با نایب‌رئیس انجمن کشت فراسرزمینی جمهوری اسلامی ایران به گفتگو نشستیم. نظر به مفصل بودن این مصاحبه آن را به دو قسمت تقسیم کرده‌ایم. آنچه می‌‌خوانید بخش دوم گفتگوست. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

علی رضوانی‌زاده، نایب‌رئیس انجمن کشت فراسرزمینی جمهوری اسلامی ایران گفت: «دولت فقط به حوزه کشت توجه دارد درصورتی‌که ما از ابتدا سعی کرده‌ایم هم‌زمان به دو بخش کشاورزی و دامپروری توجه داشته باشیم. سال گذشته، کمبود گوشت باعث شد که اهمیت این موضوع درک شود. امیدواریم در سال پنجم فعالیت خود و با آمدن دکتر خاوازی شاهد اتفاقات خوبی باشیم. ناگفته نماند که سرپرست سابق وزاتخانه، آقای کشاورز عمیقاً به کشت فراسرزمینی باور داشتند. ایشان در تاسیس انجمن نقش موثری داشتند. هنگام تدوین اساسنامه انجمن هم نظرات کارشناسی خوبی توسط ایشان ارائه شد. کوتاه بودن فرصت ایشان اجازه نداد کار اساسی در حوزه کشت فراسرزمینی انجام شود. حضور وزیر سابق جهاد کشاورزی، آقای حجتی به عنوان مشاور رئیس‌جمهور در کنار وزیر جدید امیدها را بیشتر می‌کند».

دو پیشنهاد برای رئیس‌جمهور و وزیر کشاورزی

رضوانی‌زاه در تشریح بیشتر عواملی که باعث شده انتظارت برآورد نشود اظهار داشت: «نمی‌توان همه‌چیز را به کوتاهی دولت نسبت داد. موانع ارزی، دیپلماسی، قوانین کار کشورها و بسیاری مشکلات دیگر را هم باید در نظر داشت. به وجود یک متولی صاحب‌اختیار نیاز است. اهمیت و وسعت کشت فراسرزمینی به حدی است که به نظر من وزیر جهاد کشاورزی باید دفتر خاص و مستقلی برای این رسیدگی به امور این بخش داشته باشد. فراتر از آن، خود رئیس‌جمهور هم می‌تواند در بحث کشاورزی فراسرزمینی، دستیار ویژه داشته باشد. در عرصه کشاورزی، ۱۵ کشور طرف قرارداد ایران هستند. حجم مبادلات ما با آنها به بیش از ۱۵ میلیارد دلار در سال بالغ می‌شود. صادرات محصولات کشاورزی، حدود ۲۰ درصد (حدود ۹ میلیارد دلار) از کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده‌اند. عمده محصولات به همین کشورها صادر می‌شود. این کشورها به نوبه خود می‌توانند تامین‌کننده باشند. سال گذشته حدود ۱.۹ میلیارد دلار محصولات کشاورزی وارد کردیم. واردات می‌توانست فرصتی برای امتیازگیری باشد اما از آن بهره‌برداری نشد».

خدمات انجمن

نایب‌رئیس انجمن کشت فراسرزمینی درباره نحوه عضویت در این انجمن گفت: «قبلاً فقط کسانی که خارج از ایران مشغول به کشاورزی بودند می‌توانستند عضو شوند. پیش‌شرط این کار هم عضویت در اتاق بازرگانی بود. اکنون این محدودیت رفع شده است. مشاوره و اطلاع‌رسانی و پیگیری موضوعاتی مثل نقل و انتقالات ارز، بذر و ماشین‌آلات ازجمله خدماتی است که توسط انجمن ارائه می‌شود. در نتیجه پیگیری‌ها و جلسات گفتگویی که با معاونت اقتصادی وزارت خارجه و دفتر بین‌الملل وزارت جهاد کشاورزی داشته‌ایم دستورالعملی تهیه‌شده تا نمایندگی‌های خارج از کشور بدانند رویه کار چگونه است و چه خدماتی را می‌توان به علاقه‌مند و فعال کشاورزی فراسرزمینی ارائه داد».

به همراهی شرکت‌ّ‌های دولتی نیاز است

برگزاری تورها و تدارک زمینه برای بازدیدهای کشاورزی ازجمله موارد دیگری است که انجمن کشت فراسرزمینی در دستور کار خود قرار داده است. نایب‌رئیس انجمن ضمن بیان این مطلب افزود: « سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف و ایجاد هولدینگی که سرمایه‌گذاری‌های مقدماتی را انجام دهد مستلزم حمایت‌ها یا سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ دولتی است اما هنوز نتوانسته‌ایم از همراهی آنها بهره‌مند شویم. این در حالی است که این حمایت و مشارکت در قانون پیش‌بینی شده است. در این شرایط بحرانی امنیت غذایی اهمیت مضاعف دارد. کسی برنده است که در ارتباط با مسائل ارزی کمترین وابستگی را داشته باشد. اگر این موضوعات مدیریت شود دیگر لازم نیست که ۱۵ درصد از ارز، صرف باج دادن به فلان بانک چینی شود که انتقال پول را به کشورهای دیگر انجام دهد».

ارزان‌ترین راه‌حل برای کاهش واردات

وی در ادامه افزود: «اگر یک درصد ارزی که صرف واردات می‌شود به سرمایه‌گذاری در بهش کشاورزی فراسرزمینی اختصاص یابد اعضا کمتر از پنج سال می‌توانند حداقل یک‌سوم نیاز کشور به واردات را برطرف کنند. عدد قابل‌توجهی است و ارزش‌افزوده بالایی را نصیب اقتصاد کشور می‌کند. یک درصد عدد زیادی نیست؛ کافی است این واقعیت را به یاد آورد که بانک مرکزی صرفاً جهت واردات نهاده‌های دامی ۱۰ درصد هزینه انتقال پرداخت می‌کند. چند درصد هم خود تاجر اضافه می‌کند».

رضوانی در ادامه اظهار داشت: «در کشور آذربایجان بنا بود که چیزی حدود ۱۵ گروه فعالیت خود را شروع کنند. قرارداد مربوطه بسته شده بود و مزرعه موردنظر در آستانه تحویل بود اما شیوع کرونا کار را متوقف بود. تعدادی از اعضا هم در شرف ورود جدی به کار هستند. اعضا قدیمی ترجیح می‌دهند بدون حاشیه به فعالیت خود ادامه دهند. یکی از اعضا در روسیه ۱۳ هزار هکتار مزرعه سویا و کلزا دارد، از مشاوره و مساعدت انجمن استفاده می‌کند اما حتی به عضویت انجمن در نمی‌آیند چون ترجیح می‌دهد صرفاً روی فعالیت کشاورزی تمرکز داشته باشد».

اعضای کمیسیون کشاورزی مجاب شدند

نایب‌رئیس انجمن کشت فراسرزمینی جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «سرمایه‌گذار امکان محاسبه هزینه-فایده سرمایه‌گذاری را دارد. انجمن همه سعی خود را کرده که دولتی‌ها را از اهمیت این بخش آگاه کند. چندی پیش در کمیسیون کشاورزی پیشنهاد کردم که سه نفر از اعضا به هزینه انجمن، از مزارع اعضای انجمن در سه کشور بازدید کنند و با ظرفیت و توانمندی‌ این بخش آشنا شوند. وقتی جزییات بیشتری ارائه کردیم مجاب شدند. سیاست‌بازی و رقابت‌های سیاسی ناصواب و از طرف دیگر وجود درآمدهای نفتی باعث شده که به موضوعات مهم این‌چنینی کمتر توجه شود. امروز اگر کرونا نبود بسیاری از موضوعات اساسی به فراموشی سپرده می‌شد. این در حالی است که پتانسیل ما برای سرمایه‌گذاری به مراتب بیشتر از کشورهایی مثل عربستان است. عربستان فقط پول دارد اما فعال ایرانی می‌تواند از دانش و اطلاعات کارشناسان مختلف هم استفاده کند. علاوه بر این می‌توان خدمات فنی و مهندسی را صادر کرد. عربستان هیچ‌یک از این مزایا ندارد. همان‌طور که گفته شد بیشتر از نود درصد نیروهای شرکت سرمایه‌گذاری کشاورزی عربستان ، آمریکایی و انگلیسی هستند. عربستان موقعیت جغرافیایی ایران را هم ندارد».

ترکیه به تکاپو افتاده است

یکی دیگر از مزایای بزرگ ایران عضویت در موافقت‌نامه اوراسیاست. این مزیت مهم، سرمایه‌گذاری در حوزه کشت فراسرزمینی را تسهیل می‌کند. علی رضوانی‌زاده در این ارتباط اظهار داشت: «روسیه به خاطر کرونا صادرات محصولات کشاورزی را از ۱۲۰ میلیون تن به ۷ میلیون تن در ماه کاهش داشته است. کشورهای اوراسیا هم در اولویت هستند. اکنونی ترکیه و همسایگان دیگر مدتی است به تکاپو افتاده‌ که از طریق ایران از روسیه گندم خریداری کنند. متاسفانه از این ظرفیت‌ها غافل هستیم. اهمیت پیمان اوراسیا باعث شده است که ولادیمیر پوتین دستیار ویژه اوراسیا داشته باشد اما پست‌ها و مشغله‌های متعدد باعث شده که بسیاری از دولتمردان ما همچنان از اهمیت پیمان اوراسیا ناآگاه باشند».