گزارش اختصاصی گسترش نیوز:
قیمت لبنیات به اوج رسید | تب برفکی و گرانی شیر خام بازار را قفل کرد
افزایش بی‌سابقه قیمت شیر خام و لبنیات در پی شیوع تب برفکی و کمبود نهاده‌های دامی، زنگ خطر جدی برای امنیت غذایی کشور به صدا درآورده است. دامداران از هزینه‌های سرسام‌آور درمان دام‌های بیمار و قیمت‌های غیرواقعی نهاده‌ها گلایه دارند، در حالی که دولت همچنان با افزایش نرخ مصوب شیر خام مخالفت می‌کند. این بحران، لبنیات را از سفره بسیاری از خانوارها حذف کرده و سلامت عمومی را تهدید می‌کند. در این گزارش، ابعاد مختلف این بحران، از دامداری تا سفره مردم، بررسی شده است.
در سال‌های اخیر، بازار محصولات لبنی در ایران با نوسانات قیمتی چشمگیری مواجه بوده است. افزایش بی‌وقفه قیمت شیر خام و فرآورده‌های لبنی، نه تنها دامداران را با چالش‌های جدی مواجه کرده، بلکه فشار مضاعفی بر معیشت خانوارها وارد آورده است. در این میان، شیوع بیماری تب برفکی در دام‌های سنگین، کمبود نهاده‌های دامی و مشکلات ارزی، به‌عنوان عوامل اصلی بحران در زنجیره تولید تا مصرف لبنیات شناخته می‌شوند.
خبرنگار گسترش نیوز این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این بحران، از وضعیت دامداران تا تأثیرات اجتماعی و اقتصادی آن بر سفره مردم می‌پردازد.
بحران تب برفکی برای دامداری های کشور
شیوع تب برفکی در دام‌های سنگین، به‌ویژه در استان‌های تهران و اصفهان، خسارات قابل‌توجهی به دامداران وارد کرده است. این بیماری واگیردار، نه‌تنها موجب مرگ‌ومیر دام‌ها شده، بلکه هزینه‌های درمانی سنگینی را نیز به دامداران تحمیل کرده است. جواد آزاد، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون ایران، در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری ها اعلام کرد که "تب برفکی در دامداری‌های استان تهران فروکش کرده اما دامداری‌های استان اصفهان درگیر شده‌اند." وی همچنین تأکید کرد که با وجود واکسیناسیون اجباری، درگیری در اصفهان به اندازه تهران نیست، اما همچنان نگرانی‌ها پابرجاست.
در بخش دام‌های سبک نیز اگرچه تلفات مستقیم گزارش نشده، اما کارشناسان نسبت به احتمال ناقل بودن این دام‌ها هشدار داده‌اند. این وضعیت، زنگ خطری برای گسترش بیماری در سایر نقاط کشور است و می‌تواند تبعات اقتصادی و بهداشتی گسترده‌تری به دنبال داشته باشد.
افزایش قیمت شیر خام از دامداری تا سفره مردم
یکی از پیامدهای مستقیم شیوع تب برفکی، کاهش تولید شیر خام و در نتیجه افزایش قیمت آن بوده است. جواد آزاد در این‌باره می‌گوید: «طبیعی است با کاهش عرضه، قیمت در بازار افزایش پیدا کند.» دامداران پیشنهاد داده‌اند که قیمت هر کیلوگرم شیر خام به ۳۴,۹۰۰ تومان افزایش یابد، در حالی که قیمت مصوب فعلی ۲۳ هزار تومان است. این اختلاف قیمت، نشان‌دهنده شکاف عمیق میان هزینه‌های تولید و نرخ‌های رسمی است.
با وجود این، دولت تاکنون با افزایش قیمت رسمی شیر خام موافقت نکرده و تأکید دارد که نهاده‌های دامی با ارز ترجیحی تأمین می‌شوند. اما دامداران نظر دیگری دارند. به گفته آزاد، «قیمت نهاده‌های دامی در بازار چند برابر نرخ مصوب دولتی در بازارگاه است» و این موضوع فشار زیادی بر دامداران وارد کرده است. او همچنین به این نکته اشاره می‌کند که از ۸ میلیارد دلار تخصیص‌یافته برای تأمین کالاهای اساسی، تنها ۲ میلیارد دلار به نیازهای جاری اختصاص یافته و مابقی صرف تسویه بدهی‌های گذشته شده است.
دامداران گرفتار در هزینه ها و بی ثباتی بازار
دامداران کشور در شرایطی دشوار به سر می‌برند. از یک‌سو با بیماری‌هایی چون تب برفکی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر با افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید مواجه‌اند. هزینه‌های درمان دام‌های بیمار، کاهش تولید شیر، افزایش قیمت نهاده‌های دامی و نبود حمایت‌های کافی دولتی، همه و همه موجب شده تا بسیاری از دامداران از ادامه فعالیت ناامید شوند.
در چنین شرایطی، پیشنهاد افزایش قیمت شیر خام به ۳۴,۹۰۰ تومان، تلاشی برای جبران بخشی از این هزینه‌هاست. اما با توجه به مخالفت دولت با افزایش قیمت تا پایان سال، به‌نظر می‌رسد دامداران همچنان باید با ضرر و زیان به فعالیت خود ادامه دهند. این وضعیت نه‌تنها انگیزه تولید را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند به تعطیلی دامداری‌ها و کاهش بیشتر تولید منجر شود؛ موضوعی که در نهایت دود آن به چشم مصرف‌کننده خواهد رفت.
زنگ خظر حذف لبنیات از سفره مردم برای سلامت عمومی
افزایش قیمت شیر خام، به‌طور مستقیم بر قیمت فرآورده‌های لبنی تأثیر گذاشته است. لبنیاتی که زمانی جزو اقلام اصلی سبد غذایی خانوارهای ایرانی بود، امروز به کالایی لوکس تبدیل شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که «لبنیات رسماً از سفره مردم حذف شده» و این موضوع نگرانی‌های جدی درباره سلامت عمومی جامعه ایجاد کرده است.
با توجه به میانگین حقوق دریافتی خانوارهای ایرانی و رشد بی‌وقفه قیمت لبنیات، بسیاری از خانواده‌ها ناچار به حذف یا کاهش مصرف این محصولات شده‌اند. این در حالی است که لبنیات منبع اصلی تأمین کلسیم و پروتئین در رژیم غذایی است و کاهش مصرف آن می‌تواند در بلندمدت به افزایش بیماری‌های استخوانی و ضعف سیستم ایمنی منجر شود.
نیاز به سیاست گذاری هوشمندانه در حوزه لبنیات
در شرایطی که بازار لبنیات با بحران‌های چندوجهی مواجه است، نیاز به سیاست‌گذاری هوشمندانه و حمایت واقعی از دامداران بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. تأمین به‌موقع و عادلانه نهاده‌های دامی، کنترل بیماری‌های دامی از طریق واکسیناسیون گسترده، و بازنگری در قیمت‌گذاری شیر خام، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود وضعیت موجود کمک کند.
در غیر این صورت، ادامه این روند نه‌تنها دامداران را از چرخه تولید خارج خواهد کرد، بلکه سلامت عمومی جامعه را نیز با تهدید جدی مواجه می‌سازد. در نهایت، لبنیات که روزگاری بخش جدایی‌ناپذیر سفره ایرانیان بود، ممکن است به‌طور کامل از دسترس اقشار متوسط و ضعیف جامعه خارج شود؛ موضوعی که باید زنگ خطری برای مسئولان و سیاست‌گذاران باشد.
