هشدار درباره قطعی آب | تخلیه تهران جدی شد
در هفته‌های اخیر گزارش‌های متعددی از افزایش قطعی آب، افت شدید فشار و کاهش ذخایر سدهای کشور منتشر شده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند بسیاری از شهرها را وارد مرحله جدیدی از کمبود آب کند و ضرورت مدیریت مصرف، به‌کارگیری راهکارهای خانگی و اصلاح الگوی آبیاری بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
یک کارشناس مدیریت منابع آب ضمن تشریح ابعاد پیدا و پنهان کم‌آبی تهران، می‌گوید برداشت عمومی از «تخلیه تهران» دقیق نیست و این واژه فقط به معنای تخلیه موقت و موضعی در شرایط اضطراری است؛ اما باید توجه داشت که ادامه بارگذاری‌ها و توسعه بی‌ضابطه می‌تواند تأمین آب برای بخش بزرگی از جمعیت پایتخت را در آینده ناممکن کند.
تخلیه تهران برداشت غلط از یک هشدار فنی
داریوش مختاری با بیان اینکه هر چه بیشتر به متن بحران می‌رسیم باید دقت در واکاوی کم‌آبی تهران افزایش یابد، اظهار کرد: مفهوم عملیاتی دقیق گزاره «تخلیه تهران»، نه به معنای تخلیه کامل و نه دائمی این شهر است. هرچند بار ذهنی و روانی این واژه چنان سنگین است که تصور عمومی از آن بیشتر یک «کابوس جمعی» است.
وی افزود: تخلیه صرفاً موقتی است و در صورت نیاز تنها شامل بخش‌هایی از شهر می‌شود. پرسش اصلی این است که «کدام مناطق و در چه زمانی» باید تخلیه شوند که این موضوع نیازمند داده‌های دقیق از منابع و مصارف آب شهری است.
این کارشناس با بیان اینکه حتی قطع چندساعته آب یک کابوس اجتماعی برای مردم است، گفت: همین موضوع لزوم اطلاع‌رسانی شفاف و دقیق را دوچندان می‌کند.
مختاری تأکید کرد: مغز مسئله، ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای آب است؛ وگرنه تهران همچنان از پنج سد تغذیه می‌شود و دیر یا زود این سدها پر می‌شوند. خطر اصلی زمانی است که حتی با اجرای همه طرح‌های انتقال و بهینه‌سازی، بارگذاری‌های جمعیتی همچنان افزایش یابد و منابع زیرزمینی نیز به پایان برسند.
بحران کم‌آبی با ادامه بارگذاری‌ها به مرز غیرقابل‌مهار می‌رسد
مختاری گفت: اگر روند فعلی ادامه یابد، در میان‌مدت (۵ ساله) یا بلندمدت (۱۰ ساله) توازن میان جمعیت، سکونتگاه‌ها و حجم آب قابل‌تأمین چنان برهم می‌خورد که آبرسانی به ۳۰ تا ۵۰ درصد جمعیت تهران غیرممکن خواهد شد.
این کارشناس با اشاره به اینکه بحران تنها محدود به تهران نیست، افزود: کرج، مشهد و اصفهان نیز درگیر الگوهای خطرناک بارگذاری و مصرف هستند.
وی گفت: هشدارها برای توجیه طرح‌های پرریسکی مثل شیرین‌سازی آب دریا یا سدسازی بیشتر نیست، بلکه برای جلوگیری از بارگذاری‌های جدید، توقف تراکم‌فروشی، توقف شهرک‌سازی‌های بی‌ضابطه، قطع انشعاب‌های دوم و ممنوعیت مصرف آب برای استخرهای بزرگ خانگی است.
این کارشناس ادامه داد: مشکلاتی چون مصارف پنهان، برداشت مشترک از سدها، هدررفت شبکه و کمبود آمار به‌روز، تصمیم‌گیری دقیق را دشوار می‌کند. در تهران ۳۶ هزار انشعاب غیرمجاز وجود دارد که ساماندهی آن‌ها زمان‌بر و ضروری است.
مختاری افزود: سرشماری ۱۴۰۵ که مبتنی بر ژئودیتا خواهد بود، یکی از مهم‌ترین منابع برای تحلیل پایداری منابع آب است و باید داده‌های آن با داده‌های شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب‌وفاضلاب تطبیق داده شود.
او در پایان تأکید کرد: طرح‌های جامع و تفصیلی فعلی فاقد استانداردهای لازم هستند و لازم است سازمان برنامه و بودجه دستورالعمل فنی یکپارچه‌ای برای جلوگیری از سلیقه‌محوری و بارگذاری‌های خطرناک تدوین کند.
