تجارت شیرین و پولساز با عراق؛ ایران بازار کشور همسایه را تصاحب کرد
در سال‌های اخیر، صادرات مواد غذایی به یکی از محورهای کلیدی توسعه اقتصادی ایران تبدیل شده است. موقعیت جغرافیایی کشور، تنوع اقلیمی و ظرفیت بالای تولید در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی، زمینه‌ای کم‌نظیر برای گسترش صادرات به کشورهای همسایه فراهم کرده است. در حالی که بسیاری از این کشورها، از عراق و افغانستان گرفته تا کشورهای حوزه قفقاز و آسیای مرکزی، به واردات مواد غذایی وابسته‌اند، ایران می‌تواند با تقویت زیرساخت‌های صادراتی، سهم قابل‌توجهی از این بازارها را در اختیار بگیرد.
با وجود ظرفیت‌های بالا، صادرات مواد غذایی ایران هنوز به‌طور کامل از مزیت‌های منطقه‌ای خود بهره نبرده است. مشکلاتی مانند ضعف در بسته‌بندی، ناهماهنگی در استانداردها، نوسانات ارزی و نبود شبکه‌های بازاریابی حرفه‌ای، باعث شده سهم ایران از بازار ۴۰۰ میلیون نفری پیرامون خود کمتر از حد انتظار باشد. رفع این موانع نه تنها به افزایش ارزآوری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند باعث رونق تولید داخلی و تثبیت اشتغال در بخش کشاورزی و صنایع غذایی شود.
افزایش صادرات مواد غذایی، فراتر از منافع تجاری، نقشی راهبردی در امنیت اقتصادی کشور دارد. با توسعه بازارهای صادراتی، وابستگی تولیدکنندگان به نوسانات تقاضای داخلی کاهش می‌یابد و چرخه تولید پایدارتر می‌شود. از سوی دیگر، صادرات می‌تواند مشوقی برای ارتقای کیفیت و استاندارد محصولات داخلی باشد، چراکه رقابت در بازارهای خارجی نیازمند رعایت معیارهای جهانی است.
نقش صادرات در امنیت اقتصادی و توسعه پایدار
افزون بر آن، گسترش صادرات به همسایگان به تحکیم روابط اقتصادی و سیاسی منطقه‌ای نیز کمک می‌کند. همکاری در حوزه مواد غذایی، به‌ویژه در شرایط بحران‌های غذایی جهانی و تغییرات اقلیمی، می‌تواند پایه‌گذار نوعی دیپلماسی اقتصادی پایدار میان ایران و کشورهای اطراف باشد. این همکاری نه تنها در سطح دولت‌ها، بلکه میان بخش‌های خصوصی نیز پیوندهای بلندمدت ایجاد می‌کند.
در نهایت، تحقق این اهداف نیازمند سیاست‌های منسجم در حوزه تجارت خارجی، حمایت از تولیدکنندگان صادرات‌محور، بهبود لجستیک مرزی و تسهیل صدور مجوزهای صادراتی است. ایران با برخورداری از منابع طبیعی غنی، فناوری در حال رشد در صنایع غذایی و موقعیت ترانزیتی استراتژیک، می‌تواند در صورت برنامه‌ریزی دقیق، به یکی از بازیگران اصلی تأمین امنیت غذایی منطقه بدل شود.
صادرات ۶۰۰ تنی عسل/ سهم ۶۸ درصدی عراق از عسل صادراتی ایران
در شش ماهه نخست امسال نزدیک به ۶۰۰ تن عسل طبیعی به کشورهای مختلف صادر شده که بیش از دو میلیون دلار برای ایران ارزآوری داشته و عراق با خرید ۶۸ درصد از عسل صادراتی ایران، بزرگترین مشتری این محصول است.
براساس آمارهای منتشر شده گمرک در نیمه نخست سال جاری ۵۹۵ هزار و ۳۶۶ کیلوگرم (۵۹۵.۳ تن) عسل طبیعی به ارزش دو میلیون و ۱۵۸ هزار و ۷۰۳ دلار صادر شده است.
صادرات انجام شده به کشورهای امارت متحده عربی، پاکستان، مالزی، عراق، بحرین، اردن، کنیا، قطر، جمهوری آذربایجان، کویت، تاجیکستان و افغانستان بوده است.
عراق به عنوان بزرگترین مشتری عسل ایرانی، ۳۵۴ هزار و ۲۱۹ کیلوگرم (۳۵۴.۲۱ تن) عسل به ارزش یک میلیون و ۳۸۱ هزار و ۱۰۶ دلار خریده است.
افغانستان و تاجیکستان سهم کوچکی از بازار عسل صادراتی ایران را داشته‌اند
مالزی نیز با خرید ۷۸ هزار و ۹۳ کیلوگرم (۷۸.۰۹ تن) به ارزش ۲۷۷ هزار و ۹۸ دلار دومین مشتری عسل طبیعی ایران بوده است.
امارت متحده عربی با خرید ۶۹ هزار و ۱۲۰ کیلوگرم (۶۹.۱۲ تن) عسل به ارزش ۲۲۵ هزار و ۸۶۴ دلار سومین خریدار عسل ایران محسوب می‌شود.
پاکستان نیز ۳۳ هزار و ۹۵ کیلوگرم (۳۳.۰۹ تن) عسل به ارزش ۵۶ هزار و ۹۳۴ دلار از ایران خریده است.
کویت با خرید ۱۵ هزار و ۶۶۶ کیلوگرم (۱۵.۶۶ تن) به ارزش ۵۹ هزار و ۵۴۱ دلار از دیگر مشتریان عسل ایران بوده است.
کنیا نیز ۱۲ هزار و ۹۰۰ کیلوگرم (۱۲.۹تن) به ارزش ۴۶ هزار و ۵۵۵ دلار عسل از ایران خریده است.
جمهوری آذربایجان هم در نیمه اول امسال ۱۱ هزار و ۸۲۲ کیلوگرم (۱۱.۸ تن) عسل به ارزش ۴۵ هزار و ۲۰ دلار از ایران خریداری کرده است.
قطر با خرید ۱۰ هزار و ۲۰۰ کیلوگرم (۱۰.۲ تن) به ارزش۲۳ هزار و ۵۵۹ دلار، بحرین با خرید ۶۵۷۶ کیلوگرم (۶.۵۷ تن) به ارزش ۲۳ هزار و ۵۲۱ دلار، عمان با خرید ۱۶۸۰ کیلوگرم (۱.۶ تن) به ارزش ۱۲ هزار و ۷۴۰ دلار، اردن با خرید ۱۰۸۰ کیلوگرم (۱.۰۸ تن) به ارزش ۴۰۹۱ دلار از دیگر مشتریان عسل ایرانی بوده‌اند.
در این میان افغانستان و تاجیکستان هم با خرید ۸۵۰ کیلوگرم و ۶۵ کیلوگرم سهم کوچکی از بازار عسل صادراتی ایران را داشته‌اند.
