متهم ردیف اول نهضت ملی مسکن معرفی شد
متقاضیان طرح مسکن ملی این روزها با چالش‌هایی بی‌پایان روبه‌رو هستند که تحقق رویای خانه‌دار شدن را هر روز سخت‌تر می‌کند. افزایش مداوم آورده نقدی، فشار تورم و هزینه‌های جانبی باعث شده بسیاری از خانواده‌ها در مسیر ثبت‌نام و تحویل واحدها دچار سردرگمی و نگرانی شوند. حتی کسانی که مراحل اولیه ثبت‌نام را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند، با پرداخت‌های مرحله‌ای و سنگین مواجه‌اند که توان مالی‌شان را بیش از پیش تحت فشار قرار می‌دهد.
مشکلات متقاضیان نهضت ملی تنها به جنبه مالی محدود نمی‌شود؛ پیچیدگی‌های اداری، تاخیر در مراحل استعلام و صدور قرارداد و عدم شفافیت در روند تحویل واحدها، بار روانی و استرس آنان را افزایش داده است. برخی متقاضیان مجبور شده‌اند برای تکمیل مدارک و مراحل قانونی، روزها و ماه‌ها زمان صرف کنند و حتی با مراجعه مکرر به دفاتر دولتی، با پاسخ‌های مبهم روبه‌رو شوند.
در کنار این مسائل، افزایش قیمت مصالح ساختمانی و هزینه‌های ساخت باعث شده مدیریت شهری نیز در تامین و تحویل به‌موقع واحدها با چالش مواجه شود. این موضوع نه تنها روند پروژه‌ها را کند کرده بلکه باعث شده برخی متقاضیان، حتی پس از پرداخت‌های اولیه، برای تحویل واحد خود ماه‌ها و شاید سال‌ها منتظر بمانند.
بحران نقدینگی و نوسانات بازار مسکن نیز فشار مضاعفی بر متقاضیان وارد می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها پس‌انداز و بودجه خود را برای مسکن ملی اختصاص داده‌اند اما با هر تغییر قیمت در بازار، توان خرید و تحمل هزینه‌های بیشتر کاهش می‌یابد و اضطراب و نگرانی آن‌ها افزایش می‌یابد.
مسئله دیگر، عدم تناسب آورده نقدی با دهک‌های درآمدی مختلف است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در عمل، توانایی پرداخت برخی دهک‌های میانی و پایین درآمدی برای شرکت در طرح مسکن ملی بسیار محدود شده و بخش قابل توجهی از متقاضیان در این گروه‌ها با خطر محرومیت از مزایای پروژه مواجه هستند.
در نهایت، تمامی این مشکلات باعث شده مسکن ملی به جای تحقق وعده خانه‌دار شدن، به دغدغه‌ای بزرگ برای متقاضیان تبدیل شود؛ پروژه‌ای که قرار بود راهکاری برای کاهش فشار بازار مسکن باشد، حالا خود به چالشی جدید برای شهروندان و خانواده‌ها تبدیل شده است.
قفل بانک‌ها بر درِ مسکن ملی لرستان
لرستان به عنوان استانی دارای شهر‌ها و روستا‌های متعدد، با ترکیبی از مناطق شهری متوسط، کوچک و روستایی، همچنان با چالش مسکن مواجه است.
طرح مسکن ملی، که گاه تحت عنوان «نهضت ملی مسکن» نیز شناخته می‌شود، یکی از برنامه‌های کلان دولت ایران برای کمک به خانه‌دار شدن اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه است. این طرح جانشین یا مکمل مسکن مهر است و هدف آن تأمین مسکن نسبتاً مقرون‌به‌صرفه با مشارکت دولت، بانک‌ها و انبوه‌سازان است.
متقاضیان باید شرایط عمومی از قبیل نداشتن سابقه مالکیت مسکن یا زمین (از تاریخ مشخص)، متأهل بودن یا سرپرست خانوار بودن، داشتن سابقه سکونت در شهری که تقاضا داده‌اند، عدم داشتن سابقه استفاده از تسهیلات دولتی مسکن قبلی و شرایط مالی مناسب باشند.
بخشی از هزینه ساخت یا خرید واحد مسکونی از طریق تسهیلات بانکی به متقاضیان پرداخت می‌شود (وام مسکن ملی). دولت و بانک‌ها نقش واسطه یا تضمین‌کننده آن را دارند.
سقف وام، نرخ سود، دوره بازپرداخت و شرایط اقساط تابع مقررات بانکی و تصمیمات شورای عالی مسکن، بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی است.
ممکن است در مناطق مختلف (کلان‌شهرها، مراکز استان، شهرستان‌های کوچک، روستاها) تفاوت سقف وام وجود داشته باشد به دلیل تفاوت هزینه زمین، ساخت و هزینه تمام‌شده است.
لرستان به عنوان استانی دارای شهر‌ها و روستا‌های متعدد، با ترکیبی از مناطق شهری متوسط، کوچک و روستایی، با چالش مسکن مواجه است. در برخی شهرستان‌ها هزینه زمین و ساخت کمتر از کلان‌شهرهاست، اما در عین حال امکانات زیرساختی، دسترسی به مصالح و نیروی کار در بعضی نواحی محدودتر است.
تقاضا برای مسکن ملی در لرستان کم نیست: بسیاری از جوانان متأهل، زوج‌هایی که در تأمین سرپناه دچار مشکل هستند و خانواده‌هایی که در بافت فرسوده زندگی می‌کنند، خواهان بهره‌مندی از تسهیلات دولتی‌اند.
تنها ۵۰ درصد از متقاضیان به تسهیلات بانکی متصل شده‌اند
مجیدی معاون استاندار با اشاره به روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن گفت: متأسفانه فقط ۵۰ درصد از متقاضیان به تسهیلات بانکی متصل شده‌اند و افزایش هزینه‌ها باعث شده بسیاری از مردم توان پرداخت آورده‌های جدید را نداشته باشند.
وی افزود: اگر از سال ۱۴۰۱ که نهضت ملی مسکن آغاز شد تسهیلات به‌موقع پرداخت می‌شد، امروز بسیاری از واحدها تکمیل شده بودند.
وی اظهار داشت:وام فعلی ۵۵۰ میلیون تومانی دیگر پاسخگوی هزینه ساخت نیست و با افزایش قیمت مصالح، نیاز است بانک‌ها همکاری بیشتری با استان داشته باشند تا پروژه‌ها متوقف نشوند.
بانک‌ها مقصر اصلی‌اند
بانک مسکن یکی از بانک‌های اصلی عامل پرداخت تسهیلات مسکن انبوه یا ساخت در طرح ملی است. متقاضیان در لرستان باید به شعب بانک مسکن مراجعه کنند تا درخواست خود را ثبت و مراحل را طی کنند. در یکی از گزارش‌ها آمده است که «شرایط جدید تسهیلات مسکن در لرستان اعلام شد»، و متقاضیان می‌توانند به بانک مسکن رجوع کنند.
اما نکته‌اش این است که در بسیاری از استان‌ها، تأخیرها، نبود شعب فعال، کمبود آشنایی کارمندان بانکی با مقررات جدید و پیچیدگی فرآیند‌ها باعث کندی اجرا می‌شود.
در سطح ملی، اخیراً سقف وام نهضت ملی مسکن به ۶۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است. نرخ سود وام نیز در بازپرداخت ساده و پلکانی محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، سود وام ۶۵۰ میلیون تومان در بازپرداخت ساده ممکن است بیش از ۱.۷۵۷ میلیارد تومان باشد.
