آمریکا بر تخت سلطنت آسمان جهان نشست

گسترش نیوز: در جهانی که تنش‌های ژئوپلیتیکی مانند طوفانی بی‌امان در جریان است، صنعت دفاعی نه‌تنها ستون فقرات امنیت ملی کشورها، بلکه یکی از بزرگ‌ترین بازارهای اقتصادی جهان است که میلیاردها دلار ارزش دارد. این صنعت، جایی که فناوری‌های پیشرفته با استراتژی‌های سیاسی گره خورده‌اند، تصویری شفاف از توزیع قدرت جهانی ارائه می‌دهد. بر اساس آخرین داده‌های مالی، رتبه‌بندی ۲۰ پیمانکار برتر دفاعی جهان بر پایه ارزش بازار، نشان‌دهنده تسلط بی‌رقیب برخی کشورها و ظهور بازیگران جدید در این عرصه است. این فهرست، که از تحلیل‌های دقیق مالی استخراج شده، نه‌تنها قدرت اقتصادی شرکت‌ها را نشان می‌دهد، بلکه نقشه‌ای از آینده امنیت جهانی را ترسیم می‌کند.

سلطه آمریکا؛ غول‌هایی که آسمان و زمین را تسخیر کرده‌اند

ایالات متحده با هشت شرکت در میان ۲۰ پیمانکار برتر، بیش از نیمی از ارزش کل بازار این فهرست را در اختیار دارد. در صدر این لیست، RTX با ارزش بازار خیره‌کننده ۲۰۹.۲۴ میلیارد دلار قرار دارد. این شرکت، که از ادغام ریتیون و یونایتد تکنالوجیز شکل گرفته، در زمینه سیستم‌های موشکی پیشرفته، رادارها و فناوری‌های هوافضا پیشتاز است. RTX نه‌تنها شریک اصلی ارتش آمریکا، بلکه صادرکننده کلیدی به متحدان ناتو است که نقش آن را در زنجیره تأمین جهانی تقویت کرده است.

در رتبه دوم، بوئینگ با ارزش ۱۶۹.۷۳ میلیارد دلار ایستاده است. این غول آمریکایی، که به خاطر هواپیماهای تجاری‌اش شهرت دارد، بخش دفاعی قدرتمندی را هدایت می‌کند که جنگنده‌های F-۱۵، بالگردهای آپاچی و سیستم‌های فضایی را شامل می‌شود. بوئینگ با عبور از بحران‌های اخیر مانند مشکلات ۷۳۷ مکس، با قراردادهای بلندمدت دولتی جایگاه خود را تثبیت کرده است. هانیول (۱۳۸.۰۴ میلیارد دلار، رتبه چهارم) نیز با تمرکز بر سیستم‌های الکترونیکی و موتورهای جت نظامی، نشان‌دهنده اهمیت فناوری‌های دوگانه (نظامی و غیرنظامی) در سودآوری است.

لاکهید مارتین (۱۰۴.۴۱ میلیارد دلار، رتبه پنجم) شاید شناخته‌شده‌ترین نام این فهرست باشد. این شرکت، سازنده جنگنده‌های F-۳۵ – پیشرفته‌ترین هواپیمای جنگی جهان – از بودجه‌های کلان تحقیق و توسعه بهره می‌برد. زنجیره تأمین پیچیده لاکهید، که از مواد خام تا هوش مصنوعی را در بر می‌گیرد، آن را به یکی از ستون‌های صنعت دفاعی تبدیل کرده است. نورثروپ گرومن (۸۵.۵۱ میلیارد دلار، رتبه هفتم) با تخصص در هواپیماهای بدون سرنشین و بمب‌افکن‌های پیشرفته مانند B-۲۱، و جنرال داینامیکس (۸۵.۰۲ میلیارد دلار، رتبه ششم) با تمرکز بر تانک‌ها و زیردریایی‌ها، تنوع در بخش‌های هوافضا، زمینی و دریایی را نشان می‌دهند.

اروپا؛ قدرت در سایه آمریکا

اروپا، اگرچه در این فهرست حضور دارد، اما با فاصله‌ای آشکار از آمریکا دنبال می‌شود. سافران فرانسه (۱۴۲.۱ میلیارد دلار، رتبه سوم) یکی از معدود شرکت‌های غیرآمریکایی است که در صدر قرار گرفته. این شرکت با تخصص در موتورهای هواپیما و سیستم‌های فرود، پلی بین بازارهای نظامی و غیرنظامی اروپا و آمریکا ایجاد کرده است. سیستم‌های BAE بریتانیا (۷۰.۴۲ میلیارد دلار، رتبه نهم) با پروژه‌هایی مانند زیردریایی‌های هسته‌ای و جنگنده‌های یوروفایتر، نقش کلیدی در امنیت اروپا دارد. تالس فرانسه (۵۵.۰۸ میلیارد دلار، رتبه دهم) در رادارها و سیستم‌های الکترونیکی جنگ پیشتاز است، و لئوناردو اسپا ایتالیا (۳۱.۴۳ میلیارد دلار، رتبه چهاردهم) با هلیکوپترهای نظامی، تنوع جغرافیایی اروپا را تقویت می‌کند.

آسیا و خاورمیانه؛ ظهور بازیگران جدید

در آسیا و خاورمیانه، شرکت‌هایی با رشد سریع در حال تغییر معادلات هستند. هند با هوانوردی هندوستان (۳۴.۲۲ میلیارد دلار، رتبه دوازدهم) و بهارات الکترونیکس (۳۱.۲۸ میلیارد دلار، رتبه سیزدهم) از سیاست‌های "ساخت هند" بهره می‌برد و بر سیستم‌های راداری و پهپادها تمرکز دارد. در چین، شرکت هواپیمایی آویک شن‌یانگ (۲۴.۰۳ میلیارد دلار، رتبه هجدهم) و CSSC (۲۲.۸۷ میلیارد دلار، رتبه نوزدهم) در کشتی‌سازی نظامی و هوافضا فعالیت می‌کنند. سیستم‌های البیت اسرائیل (۲۱.۱۵ میلیارد دلار، رتبه بیستم) نیز با فناوری‌های سایبری و پهپادها، نوآوری را در مناطق پرتنش نمایندگی می‌کند.

چرا این شرکت‌ ها پیشتازند؟

موفقیت این غول‌های دفاعی در سه عامل کلیدی ریشه دارد؛ مقیاس عملیاتی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، و قراردادهای پایدار دولتی. بودجه دفاعی آمریکا، که بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار در سال است، به شرکت‌هایی مانند لاکهید و RTX امکان توسعه فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و موشک‌های هایپرسونیک را می‌دهد. شبکه‌های تأمین جهانی، مانند زنجیره بوئینگ که از بیش از ۵۰ کشور پشتیبانی می‌کند، ریسک را کاهش و سود را افزایش می‌دهد. همچنین، تمرکز بر هوافضا و سیستم‌های یکپارچه، که فناوری‌های پیچیده‌تری دارند، حاشیه سود بالاتری ایجاد می‌کند. در مقابل، شرکت‌هایی مانند راین‌متال آلمان (۸۵.۴۵ میلیارد دلار، رتبه هشتم) که بر خودروهای زرهی تمرکز دارند، با رقابت شدیدتر و فناوری‌های کمتر پیچیده روبرو هستند.

آینده صنعت دفاعی؛ نوآوری یا وابستگی؟

این رتبه‌بندی، زنگ خطری برای تمرکز بیش از حد قدرت در دست چند شرکت، به‌ویژه آمریکایی، است. وابستگی به زنجیره‌های تأمین واحد یا تأثیرات تحریم‌ها می‌تواند ریسک‌های سیستماتیک ایجاد کند. با این حال، رشد شرکت‌های آسیایی، به‌ویژه هند و چین، نشان‌دهنده تغییر تدریجی در توازن قدرت است. در آینده، با افزایش تنش‌های جهانی در مناطقی مانند اوکراین یا دریای چین جنوبی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوظهور مانند سایبر، هوش مصنوعی و سیستم‌های فضایی، تعیین‌کننده پیشتازان این صنعت خواهد بود.