خانوارهای ایرانی نفس کشیدند؛ درآمدها از مخارج پیشی گرفت

مریم رضاپور، مدیرکل دفتر جمعیت، نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران، اظهار کرد که طرح آمارگیری درآمد و هزینه خانوار، که از سال ۱۳۴۲ در مناطق روستایی و ۱۳۴۷ در مناطق شهری آغاز شده، یکی از مهم‌ترین طرح‌های آماری کشور است. این طرح با هدف برآورد متوسط هزینه و درآمد خانوارها، بررسی الگوهای مصرف، ارزیابی سیاست‌های اقتصادی و شناسایی خانوارهای زیر خط فقر اجرا می‌شود و داده‌های آن برای حساب‌های ملی و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و اجتماعی حیاتی است.

نتایج آماری سال ۱۴۰۳

در سال ۱۴۰۳، این طرح با نمونه‌گیری از حدود ۲۰ هزار خانوار شهری و ۱۹ هزار خانوار روستایی انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که متوسط هزینه سالانه یک خانوار شهری به ۲۷۰ میلیون تومان رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۲، ۳۰ درصد افزایش یافته است. از این میزان، ۶۳ میلیون تومان (۲۴ درصد) به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ۲۰۰ میلیون تومان (۷۷ درصد) به هزینه‌های غیرخوراکی اختصاص دارد. در خانوارهای روستایی، متوسط هزینه سالانه ۱۴۰ میلیون تومان بوده که با رشد ۳۱ درصدی، شامل ۵۵ میلیون تومان (۳۸ درصد) هزینه‌های خوراکی و ۹۰ میلیون تومان (۶۳ درصد) هزینه‌های غیرخوراکی است.

مسکن و گوشت؛ پیشتاز هزینه‌های خانوار

به گفته رضاپور، در هزینه‌های خوراکی، گوشت با سهم ۲۴ درصد در هر دو گروه شهری و روستایی بالاترین نقش را داشته است. در بخش غیرخوراکی، مسکن، سوخت و روشنایی با ۵۷ درصد در خانوارهای شهری و ۳۸ درصد در خانوارهای روستایی، بیشترین هزینه را به خود اختصاص داده‌اند.

رشد درآمد خانوارها

متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری در سال ۱۴۰۳ به ۳۴۰ میلیون تومان رسید که ۳۴ درصد رشد نشان می‌دهد. در خانوارهای روستایی، این رقم به ۲۰۰ میلیون تومان با افزایش ۳۵ درصدی رسیده است. این رشد درآمد در هر دو گروه، بیش از افزایش هزینه‌ها بوده و نشانه‌ای از بهبود نسبی وضعیت اقتصادی خانوارها است.

تفاوت‌های استانی در هزینه و درآمد

در میان خانوارهای شهری، تهران با ۴۰۰ میلیون تومان بالاترین متوسط هزینه و سمنان با ۱۵۰ میلیون تومان پایین‌ترین هزینه را داشته‌اند. در بخش درآمد، تهران با ۵۰۰ میلیون تومان در صدر و ایلام با ۲۰۰ میلیون تومان در پایین‌ترین جایگاه قرار دارند. در خانوارهای روستایی، بوشهر با ۲۳۰ میلیون تومان بالاترین و سیستان و بلوچستان با ۷۷ میلیون تومان پایین‌ترین متوسط هزینه را ثبت کرده‌اند. در زمینه درآمد روستایی، یزد با ۳۳۰ میلیون تومان در صدر و سیستان و بلوچستان با ۹۲ میلیون تومان در انتها قرار دارد.

انتشار نتایج و نقش مرکز آمار

رضاپور تأکید کرد که مرکز آمار ایران نتایج این طرح را در قالب ۲۳۴ جدول تفکیکی و ۵۱۲ جدول جزئی برای ۳۱ استان و کل کشور منتشر می‌کند. این داده‌ها از طریق واحد اطلاع‌رسانی مرکز آمار در دسترس پژوهشگران، برنامه‌ریزان و عموم قرار می‌گیرد. وی افزود که مرکز آمار به‌عنوان یک نهاد مستقل، وظیفه ارائه آمارهای رسمی و دقیق به جامعه و دستگاه‌های دولتی را بر عهده دارد.