تکرار یک فاجعه آشنا؛ آلودگی هوا از مرحله هشدار گذشت!
آلودگی هوا در چهارمین روز از ماه آذر بار دیگر دامنه خود را بر بخش‌های مختلف کشور گسترد و تهران نیز از این موج سنگین بی‌نصیب نماند. طبق اندازه‌گیری‌های انجام‌شده، شاخص کیفیت هوای پایتخت تا ساعت ۱۶ روز گذشته به مرز ۱۷۰ واحد رسید؛ عددی که نشان می‌دهد شرایط نه‌تنها برای گروه‌های حساس، بلکه برای تمامی شهروندان «ناسالم و خطرناک» بوده است.
این میزان از آلودگی، هشداری جدی درباره روند رو به وخامت کیفیت هوا در تهران است؛ روندی که به‌نظر می‌رسد از عوامل ساختاری و مزمن ریشه می‌گیرد.
وارونگی دما، انباشت آلاینده‌ها در لایه‌های پایین جو، و حجم بالای تردد خودروها باعث شده حتی وزش بادهای ملایم نیز کار چندانی از پیش نبرد. آنچه مشاهده می‌شود، تبدیل آلودگی به یک معضل دائمی و نه دوره‌ای است.
در چنین شرایطی نمی‌توان تنها به اطلاع‌رسانی روزانه شاخص‌ها اکتفا کرد. ادامه این وضعیت، سلامت عمومی را به شکل گسترده تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و میزان مراجعات تنفسی، حملات آسم، سردردهای ناشی از آلودگی و حتی خطرات قلبی-عروقی را افزایش می‌دهد. به‌ویژه برای کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای، قرارگرفتن در فضای باز به یک ریسک جدی تبدیل شده است.
تبعات اقتصادی آلودگی هوا
افزون بر پیامدهای سلامت، تبعات اقتصادی این آلودگی نیز قابل چشم‌پوشی نیست. کاهش بهره‌وری نیروی کار، افزایش هزینه‌های درمانی، تعطیلی مکرر مدارس و اختلال در برخی مشاغل، همان هزینه‌های نهفته‌ای هستند که هر زمستان بدون برنامه‌ریزی کافی بر دوش شهر و شهروندان تحمیل می‌شود.
در نهایت، رسیدن شاخص آلودگی به محدوده خطرناک باید به‌عنوان زنگ خطری جدی برای نهادهای تصمیم‌گیر تلقی شود. این وضعیت نیازمند راهکارهای فوری همچون محدودیت‌های هوشمند تردد، ارتقای سامانه حمل‌ونقل عمومی، کنترل منابع آلاینده صنعتی و بهبود استاندارد خودروهاست. در غیر این صورت، پایتخت هر سال گرفتار چرخه‌ای تکراری از «هشدار»، «تعطیلی» و «افزایش بیماری» خواهد شد؛ چرخه‌ای که خروج از آن تنها با تصمیمات ساختاری و بلندمدت ممکن است.
غیبت پیش‌بینی آلودگی هوا
در این شرایط تعطیلی و مجازی‌شدن مدارس و دانشگاه‌ها و ادارات دولتی و همچنین اجرای طرح زوج و فرد از درب منزل نیز نتوانست تاثیر محسوسی بر میزان غلظت ذرات آلاینده در هوا برجای بگذارد و «مه‌دود» همچنان بر فضای تهران حاکم ماند. در این روز غلظت ذرات PM۲.۵ به ۱۷۰ واحد و غلظت PM۱۰ به ۱۲۶ واحد در هوای تهران رسید.
غلظت SO۲ نیز در هوای پایتخت به ۴۳ واحد رسید، این در حالی است که سطح ۳۰واحدی معیار عبور این آلاینده از سطح مجاز شمرده می‌شود. مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع و استفاده از گازوئیل بی‌کیفیت در خودروهای سنگین عامل بروز این آلودگی است. در این شرایط هیچ نهاد رسمی پیش‌بینی از استمرار وضعیت آلاینده‌ها منتشر نکرده و این موضوع مورد نقد است.
