چگونه در بازار توافقی دلار بخریم؟ + جزئیات و مدارک لازم

هر شهروند ایرانی می‌تواند سالانه ۲ هزار یورو و معادل این مبلغ دلار از طریق بانک مرکزی خریداری کند. خرید هر یک دلار به این طریق، هزار تومان ارزان‌تر از بازار است و بر اساس سقف تعیین شده چیزی در حدود ۲ میلیون تومان به خریدار سود می‌رساند. دلار سهمیه‌ای که به ارز مسافرتی نیز معروف است، اولین بار توسط بانک مرکزی  در ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ توزیع شد. این سیاستی بود که بانک مرکزی و دولت در جهت کنترل بازار ارز و کاهش قیمت‌ها در پیش گرفتند. تدبیری که پس از گذشت چند ماه از بروز و ظهور آن تاثیری بر بازار دلار نداشت. ارز توافقی راهکاری بود که بانک مرکزی برای پاسخ به تقاضای بازار و کاهش نوسانات قیمت دلار آن را عرضه کرد. خرید اسکناس آمریکایی با کارت ملی هر چند با میزان معین، صف طولانی را در میدان فردوسی ایجاد می‌کرد.

سخت‌گیری‌ها به حداقل رسید

شرایط دریافت ارز سهمیه‌ای، ۱۵ آبان سال جاری از سوی بانک مرکزی تغییر کرد و در اطلاعیه جدید از سختگیری‌ها و ارائه مدارک متفاوت  در فروش ارز مسافرتی خبری نبود. تا قبل از این تاریخ متقاضیان دریافت ارز مسافرتی برای اثبات واجد شرایط بودن باید مدارکی مانند پاسپورت و ویزا ارائه می‌کردند تا جایی که حتی کار به ارائه کپی بلیت هواپیما مهر شده از سوی آژانس هواپیمایی نیز کشیده شده بود. اما طبق بخشنامه جدیدی که درست یکماه قبل از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد، هر ایرانی بالای ۱۸ سال به‌عنوان متقاضی دریافت ارز به رسمیت شناخته می‌شود. این یعنی هر شهروند حتی اگر نخواهد به مسافرت خارجی نیز برود می‌تواند اقدام به خرید دلار کند و این موضوع ممکن بازارساز و بازار را با بحران جدی مواجه کند.

افراد با شرایط سنی یاد شده، با قرار گرفتن در سرفصل خدماتی سایر، می‌توانند بدون سختگیری‌های مرسوم، سالی یکبار تا سقف ۲ هزار یورو (یا معادل دلاری آن) اسکناس دریافت کنند. در پی این اقدام بانک مرکزی اسامی ۳۱ شعبه از بانک‌های ملت، صادرات، تجارت و ملی را نیز اعلام کرد که البته شرایط خرید ارز در هر یک از این بانک‌ها متفاوت است. پای نرم‌افزارهای ایرانی به خرید و فروش ارز نیز باز شد و برای خرید یورو یا دلار علاوه بر شیوه حضوری، افراد می‌توانند از طریق نرم‌افزارهای بانکی داخلی و همچنین سامانه بازار متشکل ارزی ثبت‌نام کنند و با دریافت نوبت، بدون ایستادن در صف، سهمیه سالانه خود را دریافت کنند.

از هر بانک با روش مختص به خود ارز بگیرید

برای خرید ۲۰۰۰ دلار در بانک ملی افرادی که به سن قانونی رسیده‌اند، می‌توانند پس از ثبت درخواست و خرید ارز با اپلیکیشن بانک ملی، دلار خود را از طریق یکی از شعب تعیین شده بانک ملی دریافت کنند. این در حالی است که شرایط برای گرفتن ارز در بانک صادرات کمی متفاوت‌تر است؛ چرا که متقاضیان می‌توانند به صورت حضوری و با ارائه کارت ملی و عابربانک صادرات خود برای دریافت ارز به شعب تعیین شده این بانک مراجعه کنند.

مشاهدات میدانی گسترش‌نیوز  از شعب تعیین شده بانک تجارت برای فروش ارز نشان می‌دهد، در این بانک هم خبری از ثبت‌نام و نرم‌افزارهای مرسوم این روزها نیست. در بانک تجارت افراد باید مدارکی مانند کارت ملی، کارت بانکی و سیم‌کارت به نام خود همراه داشته باشند تا بتوانند ارز مدنظر را خریداری کنند. بانک ملت نیز از دیگر بانک‌های تعیین شده برای فروش ارز به مردم است و بر اساس اعلام شعبه منتخب این بانک، از همان روزهای ابتدایی اقدام به فروش ارز کرداند.

فروش ارز در بانک‌های یاد شده در حالی انجام می‌شود که برخی از کارشناسان و مخاطبان به گسترش‌نیوز گفته‌اند هنوز انضباط و رویه مشخصی برای فروش ارز در بانک‌ها وجود ندارد.

قیمت دلار توافقی

نرخ دلار توافقی ثابت نیست و حتی توسط دولت و بانک مرکزی نیز تعیین نمی‌شود؛ بلکه در هر صرافی و هر روز ممکن است قیمت متفاوت ارز را شاهد باشیم. چراکه هر صرافی طی مذاکره با صادرکنندگان، ارز را به نرخ توافقی از آن‌ها می‌خرد و به همین دلیل قیمت فروش دلار با کارت ملی در صرافی‌های مختلف کمی متفاوت است. اگر به سراغ صرافی‌های میدان فردوسی بروید، متوجه تفاوت معاملات در آنها می‌شوید. برای نمونه دیروز که قیمت دلار بازار آزاد در محدوده ۳۶ هزار ۱۰۰ تومان می‌چرخید، نرخ این اسکناس آمریکایی در محور ۳۴ هزار تومان یعنی با اختلاف ۲ هزار تومانی به فروش رفت.

باز هم قوانین جدید برای بازار ارز

بازار توافقی ۶ ماه پیش و اکنون ۲ تفاوت عمده با یکدیگر دارند. برای مثال؛ قیمت دلار سهمیه‌ای پیش از بخشنامه جدید بانک مرکزی توسط صرافی ملی روزانه تعیین و اعلام می‌شد. در حالی که اکنون برای فروش ارز «نرخ توافقی ارز خریداری شده از صادرکننده به اضافه حاشیه سود یک درصدی صراف» مبنا قرار می‌گیرد. قیمت دلار توافقی اکنون بالغ بر ۲ هزار تومان بیشتر از نرخ صرافی ملی است اما همچنان نسبت به بازار آزاد حدود ۱۵۰۰ تومان ارزان تر است. یکی دیگر از تفاوت‌های بازار سهمیه‌ای ۶ماهه گذشته و اکنون میزان سهمیه دلار است. پیش از این هر شخص در سال با کارت ملی خود می توانست تا سقف ۲۰۰۰ یورو معادل حدود ۲۲۰۰ دلار ارز بخرد اما در حال حاضر این سهمیه به ۲۰۰۰ دلار کاهش یافته است. البته به نظر می‌آید این ارز فعلا به صورت دلاری پرداخت می‌شود و یورو جایی در خرید‌وفروش‌های بازار توافقی ندارد.

شروطی و مدارکی برای خرید دلار با کارت ملی وجود دارد که شامل؛ حضور شخص، ارائه کارت ملی هوشمند( اگر کارت ملی هوشمند صادر نشده است، می‌توان شناسنامه و برگه تعویض کارت ملی را ارائه کرد.)، پرداخت با کارت بانکی به نام شخص(با توجه به محدودیت سقف تراکنش ۵۰ میلیون تومان، باید برای پرداخت مبلغ بیشتر باید از دو کارت، یا تراکنش اینترنتی استفاده کرد.) و همچنین سیم‌کارت به نام شخص می‌شود. هر کدام از شرایط ذکرشده برای اخر ارز لازم است.