صادرات زیر سایه دیپلماسی

دولت یازدهم و به‌ویژه دولت دوازدهم، سیاست خارجی خود را اقتصاد محور و مطابق اهداف اسناد بالادستی با هدف کمک به توسعه و رفاه ملی از طریق تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل عنوان کردند. لازم به ذکر است دولت یازدهم با حل مناقشه هسته‌ای گام بلندی در این مسیر برداشت اما با خروج امریکا از برجام، صادرات کشور دستخوش تغییرات بسیار شد. در این حین، دولت سیزدهم روی کار آمد. مهم‌ترین چالش دولت سیزدهم در آغاز کار، اقتصاد و تأمین معیشت مردم بود اما درعین‌حال تعیین دستمزد عادلانه برای کارگران، تفکیک پیشران‌های اقتصادی کشور از مذاکرات وین، پایان دادن به رانت ارزی و دیپلماسی بدیع و گسترش روابط با همسایگان و افزایش صادرات در منطقه و فرا منطقه‌ای به کانون تمرکز گروه اقتصادی این دولت تبدیل شد.

بدون تردید در عصر جهانی‌شدن اقتصاد، متغیرهای امنیتی و سیاسی اهمیت پیشین خود را در تعریف جایگاه کشورها در سطح بین‌المللی‌ از دست داده‌اند و اهمیت متغیرهای اقتصادی‌ و فنی افزایش یافته است. بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه ‌ ‌اکنون از موفقیت قابل‌توجهی در عرصه‌ اقتصاد جهانی بهره‌مند شده‌اند زیرا از صادرات توانمندی در قالب استفاده بهینه از دیپلماسی اقتصادی  برخوردارند. بدون تردید کارآمدی‌ این رهیافت در مورد کشورهای مختلف یکسان‌ نیست. همچنین توجه به نیازها و امکانات بخش خصوصی‌ بسیار حائز اهمیت است زیرا این بخش و اصناف گرو‌ه‌های دیگر مانند اتاق بازرگانی صنایع و معادن‌  و ... عمده مسئولیت روابط تجاری و اقتصادی‌ کشور بر عهده دارند. ما در صمت برای دستیابی به پاسخ این سوال که راه اوج‌گیری اقتصاد ایران چیست، با چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به گفتگو نشستیم.

اقتصاد از سیاست جدا نیست

علیرضا پاک‌فطرت نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی در مورد موضوع یادشده اظهار کرد: نه‌تنها اقتصاد و سیاست از یکدیگر جدا نیستند بلکه در رابطه‌ای تنگاتنگ باهم قرار دارند و برهم اثرگذارند؛ اما دولت‌ها باید بتوانند تفکیک موردنیاز را در این زمینه انجام دهند. وضعیت دیپلماسی اقتصادی دولت نسبت به قبل رشد داشته اما همواره باید به خاطر داشته باشیم با کشورهایی رابطه برقرار کنیم که در بحث اقتصادی می‌توانند به ما کمک بیشتری کنند نه اینکه به سمت کشورهایی رویم که نیازمند ما هستند و ما باید به آنها کمک کنیم.

او با بیان اینکه در شرایط حصر اقتصادی کنونی نیازمند صادرات هستیم، افزود: اتاق بازرگانی باید حضور فعال‌تری در میدان و مجلس داشته باشد. به نظر من باید حداقل ۵ درصد نمایندگان مجلس از بین فعالان اقتصادی مجرب و اقتصاددانان باسابقه برگزیده شوند.

نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت تامین نیاز مصرف‌کنندگان داخلی و کشورهای هم‌جوار با ایران، خاطرنشان کرد: ۸۵ میلیون نفر در کشور و حدود ۸۰۰ میلیون نفر مصرف‌کننده در کشورهای هم‌جوار ما حضور دارند اما ایران در تامین نیاز مصرف‌کنندگان خارجی تنها ۲ درصد سهم دارد، درحالی‌که به‌راحتی می‌توانیم این میزان را به ۶ درصد رسانیم.

وی یکی از موانع تولیدکنندگان و صادرکنندگان را بروکراسی اداری دانست و اظهار کرد: سیستم اداری ما معیوب است. برخی از کارکنان که تخصص چندانی ندارند در پی آنند کار تولیدکنندگان و صادرکنندگان را تسهیل کنند اما فعالیت‌هایشان ثمربخش نیست و باید تعداد منابع انسانی فعلی را به یک‌پنجم یا نهایتاً به نصف رسانیم.

پاک‌فطرت ادامه داد: هر کاری که بخواهیم در زمینه صادرات یا تولید انجام دهیم باید در تهران تایید شود و مدیران استان ما در صنعت، معدن، تجارت و دیگر حوزه‌ها هیچ اختیاری در استان‌ ندارند. انتظار داریم دولت مرکزی زانوی خود را از گلوی استان‌ها بردارد تا استان‌های مختلف نیز بتوانند باهم رقابت و رشد کنند. نبود مشوق‌های صادراتی و منفعل بودن وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌ها از دیگر موانع موجود بر سر راه است.

وی افزود: ما امروز نیازهای متعددی در زمینه مسائل اقتصادی داریم که باید رفع شوند. کشور ما از نظر نیروی انسانی و امکانات کشور قدرتمندی است اما باید یک سری کشورهای قوی‌تر را به میدان آوریم و از کمک‌های آنان نیز بهره‌مند شویم؛ باید بتوانیم با آنها روابط اقتصادی برقرار کنیم و در موضوعات مختلف اقتصادی آنها را الگوی خود قرار دهیم. این‌گونه شاهد شکوفایی هرچه بیشتر اقتصاد کشورمان خواهیم بود.

پاک‌فطرت با بیان اینکه مشکل اقتصاد ما باورهای اشتباه است، ‌اظهار کرد: ما متاسفانه در کشورمان به سمت پرورش افراد نیازمند حرکت می‌کنیم؛ برای مثال بخشی مانند کمیته امداد را گسترش می‌دهیم. ما باید فرهنگ کار و تلاش را در کشورمان جاری سازیم. متاسفانه فرهنگ کار و تلاش در کشور ما از جایگاه مناسبی برخوردار نیست و توجه لازم را به سخنان رهبری نکرده‌ایم. مقام معظم رهبری بارها فرموده‌اند تولید، اشتغال، کار مضاعف، همت مضاعف اما ما توجهی به این دست از صحبت‌ها نداشته‌ایم.

وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم تولید کنیم باید ابتدا فرهنگ کار و تلاش را در جوانانمان نهادینه سازیم. کار و تلاش این نیست که در ادارات آنها را استخدام کنیم و پشت‌میزنشین شوند. تولید در اقتصاد هر کشوری حرف اول را می‌زند. باید بتوانیم توانایی‌های خود را در این زمینه افزایش و تفکر خودمان را تغییر دهیم. ما کاری کردیم که دست افراد جامعه در جیب دولت است درصورتی‌که این امر باید برعکس آن در جامعه جاری باشد. برای مثال دولت باید از مردم مالیات گیرد. البته نه به شکل فعلی، من به این روش اعتقادی ندارم. هنگامی‌که تولید و صادرات افزایش یافت و شاهد شکوفایی اقتصاد کشور بودیم باید مالیات اخذ شود؛ در غیر این صورت تولید زمین می‌خورد و صادرات کاهش می‌یابد.

نماینده دوره یازدهم مجلس در پاسخ به این سوال که جایگاه بخش خصوصی در اقتصاد کجاست، اظهار کرد: متاسفانه بخش خصوصی آن‌طور که بایدوشاید جایگاه خود را در چرخه اقتصادی کشور پیدا نکرده، هرچند که در زمینه دلالی و واسطه‌گری، بخش خصوصی جایگاه پررنگی را تصاحب کرده است. مثلاً این بخش در گران کردن کالاها نقش ویژه‌ای را ایفا می‌کند. درواقع دلال‌ها هم یک نوع بخش خصوصی هستند. وقتی می‌گوییم بخش خصوصی یعنی کسانی که خارج از دولت در حال کار هستند.

صادرات تحت پوشش دیپلماسی اقتصادی

عباس مقتدای خوراسگانی نایب‌رئیس دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفتگو با صمت در مورد موضوع ذکرشده گفت: یکی از نکات برجسته‌ای که مجلس یازدهم به دنبال آن بود و به هنگام رای اعتماد به وزرا نیز آن را پیش‌بینی کرد، مبحث دیپلماسی اقتصادی است. بنده به‌عنوان فردی که سال‌ها مسئولیت دیپلماسی اقتصادی را در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه را بر عهده داشتم با وزرای پیشنهادی صمت، جهاد کشاورزی، اقتصاد. امور خارجه و نفت، مذاکراتی داشته‌ام تا دریابم در برنامه پیشنهادی آنها موضوع دیپلماسی اقتصادی برجسته دیده می‌شود یا خیر؟

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: به نظر می‌رسد دولت سیزدهم، موضوع دیپلماسی اقتصادی را موردتوجه قرار داده است اما همچنان تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم. اکنون شاهد این هستیم که دولت خیزی بلند برای صادرات تحت پوشش دیپلماسی اقتصادی برداشته و این موضوع در فعالیت‌های دولت به‌طور کامل مشهود است. به همین جهت وزارت امور خارجه در کانون توجه است و به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت بخشی از ناکارآمدی دولت قبل را در این جهت جبران کند.

ضعف اساسی در صادرات محصولات کشاورزی

احمد علیرضا بیگی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در مورد موضوع یادشده اظهار کرد: ما صادرات قدرتمندی نداریم. البته این موضوع نسبت به گذشته جای امیدواری دارد. مزیت کشور ما نفت و انرژی است. ما باید بتوانیم نفت و انرژی را به ثروت تبدیل و آن را در کشور صرف امور زیرساختی‌ کنیم اما دولت گذشته نتوانسته در این زمینه امیدوارکننده عمل کند؛ برای مثال در موضوع انتقال گاز ما نتوانستیم تامین کننده انحصاری دو قدرت نوظهور آسیا (چین و هند) باشیم و اقدامات لازم را در این زمینه انجام ندادیم.

وی ادامه داد: در دولت آقای احمدی‌نژاد خط لوله گاز تا پاکستان راه‌اندازی کردیم زیرا رهبر انقلاب انجام این امر را سفارش کرده بودند. همچنین فرمودند رضایت طرف پاکستانی را بگیرید تا خط لوله ما از پاکستان عبور کند و بتوانیم به هند و چین گاز دهیم. زیرا وقتی این اتفاق رقم خورد آن‌ها در قبال ثبات و امنیت کشور ما خودشان را مسئول می‌دانند به دلیل اینکه تمام شریان‌های حیاتیشان به این خط لوله وابسته خواهد بود. این امر همانند اتفاقی است که برای کشورهای اروپایی به وقوع پیوسته و آنها به‌واسطه این‌که انرژ‌یشان از طریق روسیه به‌صورت انحصاری تامین می‌شود، در راستای جنگ این کشور با اوکراین نتوانسته‌اند کاری انجام دهند.

عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی بیان کرد:  همه ما با ناباوری تمام دیدیم با وجود فشاری که آمریکا تحمیل می‌کرد پاکستان پذیرفته بود که این خط لوله را عبور دهد. اما آقای زنگنه در استانبول زیر میز مذاکره می‌زند و اعلام می‌کند ما حاضر نیستیم گاز  را با این قیمت به اسلام‌آباد دهیم.

علیرضا بیگی ادامه داد: در این شرایط آمریکا به خواسته‌اش می‌رسد و مانع از فعال شدن این خط لوله می‌شود. سوآپ گازی ترکمنستان و آذربایجان و کارهای ابتکاری جدیدی رخ داده است اما کافی نیست. وقتی ما توانستیم کشور را در تولید بنزین به خودکفایی رسانیم، می‌توانیم این ماده را در دریای کارائیب با طلا معاوضه کنیم. ما می‌توانیم محصولات و مشتقات نفتی را در منطقه به همسایگان خود صادر  و مشکلات اقتصادی کشور را حل کنیم.

نماینده دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: محصولات کشاورزی ما در ارومیه و آذربایجان شرقی موردنیاز کشورهای مختلف آسیایی است ولی ما در حوزه صادرات این محصولات اقدامات لازم را مشاهده نمی‌کنیم. آیا کیوی شمال  و پرتقال مازندران در بازارهای جهانی راه پیدا می‌کند؟ پسته چطور؟ این‌ها همه نشان می‌دهد که ما در این زمینه با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم  و اکنون شاهدیم کشاورزان محصولات سال گذشته را از سردخانه‌ها بیرون آورده‌اند و دور ریخته‌اند. ظرفیت‌های کشاورزی ایران برای صادرات، یک منبع استثنایی برای درآمدزایی است.

وی در پایان در پاسخ به این سوال که راهکار حل این مشکلات چیست، اظهار کرد:  ما نیازمند استفاده از دیپلماسی اقتصادی برای بهبود صادرات هستیم. امروز اگر به ما بگویند در سفارتخانه‌های مهمی که می‌توانند در این زمینه موثر واقع شوند ما چند نفر رایزن اقتصادی داریم، جواب چیست؟ برای مثال ترکیه کشوری است که به جهات مختلف می‌تواند با ما در یک تراز قرار گیرد. سفارت این کشور در ایران چه تعداد کارشناس اقتصادی دارد؟ روسیه چه تعداد کارشناس اقتصادی دارد؟ آیا ما در این کشورها اصلاً رایزن داریم؟ من تصور می‌کنم حتی در روسیه که بیشترین روابط اقتصادی ما با این کشور انجام می‌شود، تعداد کارشناسان اقتصادی ما از یک تا دو نفر فراتر نرفته باشد و سوال این است که در این شرایط صادرات افزایش پیدا خواهد کرد یا خیر؟

رابطه اقتصادی با همسایگان امری مبارک است

معین‌الدین سعیدی، نماینده دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی در مورد موضوع یادشده به صمت گفت: بنده رویکرد دولت در بخش صادرات را که بر مبنای ارتقای روابط با کشور همسایه است را رویکردی مثبت ارزیابی می‌کنم. این امر سبب شده که تبادلات مرزی ما افزایش پیدا کند ما اکنون تقریباً با 15 کشور همسایه در ارتباط اقتصادی هستیم. این ارتباط در روند دور زدن تحریم‌ها نیز موثر است و سبب می‌شود تا در این مسیر  موفق‌تر عمل کنیم. بنابراین اتفاقاتی که در حوزه اقتصادی با کشورهای همسایه رخ می‌دهد را امر مبارکی می‌‎دانیم.

سعیدی در پاسخ به این سوال که برخی کشورها در کنار اختلافات سیاسی، مراودات اقتصادیشان با امریکا در جریان است، چرا ایران این‌گونه سیاستی ندارد، اظهار کرد: این امریکا بود که به زیر میز زد. ما راضی به همان سه شرط عزت، حکمت و مصلحت بودیم. اما وقتی طرف امریکایی یک‌طرفه به زیر میز مذاکره زد، عملاً نمی‌توان بازیگران دیپلماسی کشور را مقصر دانست. لذا باید از امریکا پرسید که چرا برخلاف تمام تعهدات بین‌المللی به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد.

وی با بیان اینکه قطعاً مهم‌ترین مشکل اقتصاد کشور تورم است، اظهار کرد:  دولت برای کنترل تورم دست به جراحی اقتصادی زد و ارز ۴۲۰۰ تومانی را از اقتصاد کشور حذف کرد که اصل پذیرفته‌ای بود. همگان معتقدیم که ارز ۴۲۰۰ تومانی منبع رانت گسترده و فساد بود اما روشش ابداً مبتنی بر آنچه می‌توانست باعث کنترل تورم شود، نبود. دولت به‌جای آنکه بیاید بر اساس مصوبه مجلس یعنی دادن کالاهای اساسی از طریق کالابرگ با قیمت شهریور 1400 اقدام کند، آمد یارانه‌هایی با ارزش ۳۰۰ و ۴۰۰ هزارتومانی به مردم داد که این کار سبب افزایش نقدینگی و سپس افزایش نرخ تورم شد. قطعاً اگر دولت بنایی بر کنترل تورم دارد طبیعتاً باید تغییراتی در این حوزه ایجاد کند.

صادرات به‌شرط تامین نیاز داخل

جلال رشیدی کوچی عضو کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس در مورد موضوع یادشده اظهار کرد: مدتی است در مجلس یازدهم شاهد این هستیم که به شکل ویژه‌ای هیئت‌هایی از مجلس به کشورهای مختلف سفر می‌کنند و محور تمام این گفتگوها هم تقویت دیپلماسی پارلمانی حول محور اقتصاد است. چندی پیش بود که هیئتی به عمان، روسیه، ونزوئلا و کشورهای دیگر اعزام شدند. آقای قالیباف نیز به تاجیکستان و کشورهای آسیایی سفرهایی داشتند و این نشان می‌دهد نگاه مجلس نگاه متعالی به‌ویژه در حوزه دیپلماسی پارلمانی و تقویت این دیپلماسی است.

وی افزود: ما در کنار دولت و با هماهنگی‌هایی که وجود دارد این اقدامات را انجام می‌دهیم به نظر می‌رسد گام بسیار بلندی است، امروز ما می‌بینیم صادرات کشور حول محور دیپلماسی اقتصادی در حال تقویت است و جایگاه خود را بازیابی می‌کند.

نماینده مردم مرودشت در مجلس شورای اسلامی در مورد عملکرد دولت در حوزه اقتصاد داخلی و خارجی اظهار کرد: ما در حوزه خارجی قدم‌های مثبتی برداشتیم اما آنچه مسلم است، آن است که این اقدامات اثر خود را در میان‌مدت و در بلندمدت نشان می‌دهند. نیاز است با توجه به افزایش قیمت‌هایی که اتفاق افتاده است فکری برای حوزه اقتصاد داخلی در کوتاه‌مدت کنیم . دولت از این موضوع تحت عنوان جراحی اقتصادی یادکرده است. اکنون شاهد این هستیم گرانی‌هایی که شکل‌گرفته استمرار دارد و دخل‌وخرج مردم با یکدیگر هم‌خوانی ندارد. من احساس می‌کنم که دولت در این زمینه باید وزارتخانه‌های مربوطه را تقویت و فعال‌تر کند تا حداقل این گرانی‌ها بر دوش مردم نباشد و بتوانیم به‌طور مطلوب از این شرایط عبور کنیم.

رشیدی کوچی ادامه داد: به نظر من شرایط کشور در حوزه اقتصادی شرایط بسیار نامناسبی است. لذا نیاز است که دولت هر چه سریع‌تر فکری به حال این اقتصاد کند. زمانی صادرات موفق و خوب پیش می‌رود که در داخل اتفاقات مثبتی افتاده باشد. من امیدوارم که دولت هر چه سریع‌تر سازوکاری اخذ کند تا سرمایه اجتماعی خود را کم‌تر از دست دهد.

رشیدی کوچی در پایان اظهار کرد: به نظر من دولت الان تمرکزش را بر  حوزه آب گذاشته است. این تمرکز باید بر  حوزه راه نیز باشد. وقتی ما خودمان قیر نیاز داریم لزومی ندارد صادر کنیم. اول باید بتوانیم نیاز داخل را تامین کنیم و سپس صادرات را انجام دهیم. این اقدامات می‌تواند رضایت‌مندی ایجاد کند.  نظارت و بازرسی نیز نقش پررنگی در این زمینه ایفا می‌کند.  اکنون به‌وضوح مشخص است که دولت هیچ نظارتی ندارد و هر فرد هر کاری که بخواهد انجام می‌دهد و این مسئله نگران کننده است. از دولت آقای رئیسی انتظار و توقع این بود که نظارت‌ها را تقویت کند از ظرفیت‌های مختلفی که وجود دارد استفاده کند اما می‌بینیم که نظارتی نیست و اگر هم نظارتی باشد نظارت‌های سطحی است.

عرصه سیاست و اقتصاد را باید واقع‌گرایانه نگریست

محمود عباس‌زاده عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در مورد موضوع یادشده اظهار کرد: دیپلماسی خارجی ما برای تحقق دیپلماسی اقتصادی نیاز به تحول ساختاری دارد؛ یعنی دستگاه دیپلماسی ما با این ساختار، افراد، سفارتخانه‌ها و این شیوه‌ها نمی‌تواند دیپلماسی اقتصادی داشته باشد. به نظرم ما به تغییری اساسی در ساختار نیازمندیم. این امری است که آقای امیر عبدالهیان هم قولش را داده بودند ولی نشانه‌هایش را کم‌تر می‌بینیم. باید بدانیم که کشاورزی، صنعت و تجارت چه جایگاهی در اقتصاد و صادرات ما دارند. درمجموع می‌توان گفت ما نیاز به تغییرات ساختاری در وزارت امور خارجه و در دستگاه دیپلماسی خارجی داریم.

وی افزود: بنده خودم روی این موضوع کار کرده‌ام که کجاها را می‌شود اصلاح کرد، در همین راستا ۲۴ مورد را اعلام کردم و منتظر هستم در جلسه و محفلی این‌ها را به دوستانمان در وزارت خارجه تحویل دهم. ما ۴۰ و اندی سال بعد از انقلاب هنوز یک تعریف جامع و کامل و مورد توافقی از منافع ملی و دوست دشمن ارائه نداده‌ایم.

عباس زاده ادامه داد: متاسفانه نمی‌توانیم از فرصت‌هایی که در منطقه به‌ویژه در افغانستان، عراق و سوریه به وجود می‌آید نهایت استفاده را ببریم. نمی‌توانیم از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بهره‌مند شویم. این موارد را یادداشت و نیاز به تغییر ساختاری در دستگاه دیپلماسی خارجی را تبیین کرده‌ام تا در یک نشست تمامی آنها را توضیح دهم.

نماینده مردم مشکین‌شهر در مورد اینکه آیا این اسناد محرمانه است یا خیر اظهار کرد: خیر این‌ اسناد محرمانه نیست. اتفاقاً ما این موارد را منتشر می‌کنیم تا بازخوردی نیز از طرف جامعه دانشگاهی، نخبگان کشور و اصحاب رسانه داشته باشیم. من اعتقاد دارم کارهای ما شخصیت محور است. آقای مهدی صفری که در حوزه دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه است شخصاً تجربیاتی در جهان دارد و تحرکاتی انجام داده است ولی من تحرکات را کافی و وافی نمی‌دانم.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نظر خود را در مورد تاثیر اختلافات سیاسی بر مراوده‌های اقتصادی این‌‌گونه بیان کرد:  ما باید واقع‌گرایانه به عرصه سیاست و اقتصاد نگاه کنیم. آمریکا در دنیا یک قدرت است و از یک‌صد سال پیش برای تصاحب مناسبات حاکم بر جهان اقدام کرده‌اند. آنها وارثان استعمار کهن در قالبی نو هستند. در حال حاضر همان اهدافی را دنبال می‌کنند که صدسال پیش داشته‌اند. آنها اکنون امپراتور رسانه هستند. پیش‌ازاین امپراتور اسب، توپ و تفنگ در اختیار داشت اما اکنون این موارد به رسانه، نرم‌افزار، ماهواره، ارتباطات و سایبر تبدیل شده‌اند. ما یک هژمونی یک‌جانبه‌گرایی را روبه‌رو هستیم.

عباس‌زاده ادامه داد: استقلال در مقابل این جریان یک‌طرفه مزایای بسیار زیادی به همراه دارد اما طبیعتاً فشارهایی هم نیز در پی خواهد داشت. بنده زمانی که این‌ موارد را سبک و سنگین می‌کنم، می‌بینم فشارها اصلاً قابل قیاس با مزایای استقلال یک کشور نیست. همه مشکلات ما طبیعی است، وقتی با طرف مقابل گفتمانی را برقرار می‌کنید طرف مقابل فشار می‌آورد.

نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی در پایان اظهار کرد: شما سر کوچه‌ای، درست مقابل یک مغازه، دکانی تاسیس کنید؛ قطعاً در مسیرتان سنگ‌اندازی می‌کنند. این امر کاملاً طبیعی است. جمهوری اسلامی یک روند و عملکردی  بسیار جذاب ارائه می‌دهد؛ لذا طبیعی است که فشار می‌آورند. این حجم از فشار نیز  بی تاثیر نیست. این یک واقعیت است اما بخشی عمده‌ای از مشکلات کشور ما از نوع نگاه‌ها و شیوه‌های مدیریتی خودمان نشئت می‌گیرد. به نظر من سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است و ما می‌توانیم در داخل کشور بسیار مطلوب‌تر عمل کنیم. درمجموع می‌توان گفت ما در مجلس به دنبال این هستیم تا اصلاحات لازم را در رویه‌ها انجام دهیم. 

برای دریافت نسخه الکترونیکی ویژه‌‌نامه روز ملی صادرات اینجا کلیک کنید.