ایران در تله فقر افتاده است

یکی از مشکلات ایران در یک دهه اخیر تشدید انزوا و تحریم اقتصادی بوده که منجر به کوچک شدن کیک اقتصاد ایران شده و حذف تمام کالاهای ایران از بازارهای جهانی را با خود به همراه داشته است. از دیگر تبعات این انزوای اقتصادی باید به سرکوب بخش تولید و همچنین تشدید فقر اشاره کرد. مرتضی افقه استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفت‌وگو با گسترش نیوز ریشه این وضعیت را در مسائل سیاسی جاری در کشور ارزیابی کرد.

چشم‌انداز مثبتی برای اقتصاد ایران وجود ندارد

این اقتصاددان در واکنش به صورت‌بندی وضعیت اقتصاد ایران زیر ضرب تحریم‌های یک دهه‌ای اظهار داشت: اگر بخواهیم در پایان این قرن و در واقع در پایان این دهه چشم‌انداز مثبتی قابل ترسیم نیست. با این نوع مدیریت، نه تنها چشم‌انداز مطلوبی وجود ندارد بلکه باید امیدوار باشیم که در بهترین حالت و با تداوم الگوی مدیریت فعلی، وضع از این که هست بدتر نشود و هیچ امیدی به بهبود اوضاع با تداوم این کیفیت حکمرانی اقتصادی و سیاستگذاری‌های پیرامون آن، وجود ندارد.

به تجارت خارجی وابسته‌ایم

وی افزود: اقتصاد کشور به شدت به تجارت خارجی وابسته است. بیش از ۹۰ درصد درآمد دولت ایران در حالت نرمال تحت‌الشعاع صادرات نفت است و ۸۵ درصد مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز کشور و بسیاری از اقلام مصرفی و کالاهای اساسی کشور وارداتی هستند. پیش‌شرط و نیاز نخستین برای بهبود اوضاع تجارت خارجی نیز در گرو بهبود و اصلاح روابط خارجی کشور است. کاهش تنش‌های سیاسی با کشورهای پیشرفته، باعث می‌شود که اقتصاد کشور رونق بگیرد.

ثبات، در دستور کار سیاستگذاران قرار بگیرد

مرتضی افقه ادامه داد: باید آرامش و ثبات را در سیاست و روابط خارجی خودمان در دستور کار قرار دهیم و بگذارید پا را فراتر بگذارم، باید این موضوع در دستور کار قرار بگیرد. اگر کارگزاران اجرایی و تقنینی کشور بلد بودند که وابستگی تجارت و سیاست خارجی ایران به نفت را در ۳۰ سال گذشته کاهش دادند و یا از میان ببرند، این اقدام را انجام می‌دادند ولی به رغم تمام تبلیغاتی که انجام دادند در انجام این کار هیچ توفیقی نداشتند و ما همچنان به تجارت خارجی نفت‌محور هستیم و بر این اساس من چشم‌انداز چندان روشنی را در این باره مشاهده نمی‌کنم.

در سیاست خارجی چرخش می‌کنیم

این استاد دانشگاه ضمن ابراز امیدواری برای چرخش در سیاست خارجی کشور اذعان کرد: متاسفانه کفگیر درآمدهای نفتی به ته دیگ رسیده است و امکان دوپینگ سیاسی با درآمدهای نفتی وجود ندارد. اگر در واقع به ریل عقلانیت در سیاست خارجی برنگردیم خدای ناکرده نظام سیاسی کشور ممکن است با خطرات جدی مواجه شود. تداوم این وضعیت کلیت حاکمیت در کشور را به خطر می‌اندازد اما من امیدوار هستم که عقلای کشور، جلوی تداوم این وضعیت را بگیرند.

فقر در ایران، ریشه اقتصادی ندارد

افقه در پایان ضمن تاکید بر گرفتار شدن ایران در «تله فقر» اظهار داشت: من خیلی به تحلیل‌های محافظه‌کارانه دوستان معتقد به بازار آزاد اعتقاد ندارم، زیرا این دوستان تحلیل‌های خود را محدود به متغیرها و شاخص‌های اقتصادی کردند اما عامدانه چشم خود را بر ساختارها و مسائل غیراقتصادی دخیل در اقتصاد بسته‌اند. نه تنها تله فقر بلکه سایر مشکلات موثر بر شاخص‌های اقتصادی ایران، ریشه در مسائل اقتصادی و رویکردهای سیاسی دارد. مهاجرت نیروهای نخبه کشور و خروج سرمایه از ایران، ریشه‌های غیر اقتصادی دارند اما ریشه‌های این مشکلات که نمودهایش را در فقر و بیکاری می‌بینیم، کاملا غیراقتصادی هستند.