مترسکی برای ترساندن برنج ‌کاران

قیمت برنج وارداتی، در عرض فقط یک سال، از حدود هفت هزار تومان به نزدیک ۲۰ هزار تومان رسیده است. چه شد که قیمت برنج وارداتی، سه برابر شد؟آیا دولتمردان ترمز گرانی این کالای اساسی را خواهند کشید؟ برای بررسی این بیشتر این موضوع با دبیر انجمن واردکنندگان برنج به گفتگو نشستیم. با گسترش‌ نیوز همراه باشید.

نقشه‌ دومرحله‌ای دلالان

برنج کالایی اساسی است و دولت برای واردات آن ارز مرجع اختصاص می‌داد اما سال قبل به این سیاست پایان داد. بازار، بلافاصله به این تصمیم واکنش نشان داد و قیمت با شیبی تند، افزایشی شد. اختلاف قیمت برنج داخلی و خارجی به حداقل رسیده است. از طرف دیگر وضعیت متناقضی به وجود آمده است: آمارها نشان می‌دهد که واردات به حداقل رسیده اما تولیدکنندگان همچنان از «واردات بی‌رویه» برنج ناراضی هستند. مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج در ارتباط با این موضوع اظهار داشت: «به نظر می‌رسد که بعضی تولیدکنندگان برنج فقط اسم تولیدکننده را یدک می‌کشند و در واقع دلال هستند. آنها با طرح موضوع واردات بی‌رویه برنج، دو هدف را دنبال کرده‌اند. بخشی از تلاش‌های آنها خنثی شده اما بخش دوم به قوت خود باقی است».

ترساندن برای سودجویی

وی در ادامه افزود: «از یک طرف کشاورز ایرانی را ترساندند و به آنها گفتند که دست روی دست نگذارید چون سیل برنج وارداتی در راه است. کشاورزان هم از ترس ارزانی قریب‌الوقوع برنج، محصول خود را به قیمت ناچیز به دلالان فروختند. وقتی برنج‌ها را از دست کشاورز گرفتند مرحله دوم را استارت زدند و به مردم گفتند که برنج وارداتی، آلوده است تا برنج خریداری شده را به حداکثر قیمت بفروشند. به واسطه روشنگری‌های وزارت بهداشت و سخت‌گیری‌هایی که درباره واردات برنج شد اکنون مردم می‌دانند که برنج خارجی سالم است اما سناریوی اول همچنان ادامه دارد. دلالان تولیدکننده‌نما از واردات یک مترسک و هیولای بزرگ ساخته‌اند و مدام، کشاورز بی‌اطلاع از اعداد و ارقام را با آن می‌ترسانند تا محصولش را ارزان‌ بخرند. وزارت کشاورزی باید به این ماجرا وارد شود و به جد از کشاورزان حمایت کند تا ترس بی‌جهت کشاورز پایان یابد و بداند که واردات لطمه‌ای به او نخواهد زد».

برنج به دست قشر آسیب‌پذیر می‌رسید

اختصاص ارز برای واردات کالاهای اساسی مخالفان و موافقان زیادی دارد. آیا می‌توان گفت که دلیل اصلی موج تورم برنج به حذف ارز حمایتی دولت مربوط می‌شود؟ مسیح کشاورز در پاسخ این سوال گفت: «موثر بودن یا نبودن اختصاص ارز برای واردات کالاهای مختلف، بسته به نوع کالا فرق داشته و دارد بنابراین نمی‌توان کلی‌گویی کرد و یک حکم کلی صادر کرد. واقعیت آن است که برنج خارجی واردشده با ارز دولتی انحصاراً به دست اقشار آسیب‌پذیر می‌رسید. اکنون هم واردات برنج با ارز آزاد انجام می‌شود یکی از راه‌حل‌های ممکن می‌تواند این باشد که برای اقشار آسیب‌پذیر، کوپن یا شیوه‌های حمایتی دیگر در نظر گرفته شود. البته این که این نوع حمایت چقدر قابلیت اجرایی دارد باید بررسی شود».

چشم‌اندازی که روشن نیست

دبیر انجمن واردکنندگان برنج در تشریح بیشتر این موضوع گفت: «معضل دیگر به نوع نگاه به برنج داخلی و نحوه قیمت‌گذاری آن مربوط می‌شود. همیشه فرض را بر این گرفته‌اند که قیمت برنج داخلی باید طبق قیمت جهانی مشخص شود. این تصور نادرست است. دولتمردان و برنج‌کاران نباید واردات را نقطه مقابل خود بدانند. اگر هوشمندانه برخورد شود قطع یا کاهش واردات برنج داخلی می‌تواند فرصتی بزرگ باشد. اکنون قیمت برنج ایرانی باید کنترل شود تا سهم آن از بازار جهانی افزایش یابد. متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاده است، بلکه از حالا به سوی گرانفروشی شالی حرکت کرده‌اند که بعد از فرآوری به قیمت‌های بیشتر و بیشتر روانه بازار کنند. در این صورت تمام اقشار متضرر خواهند شد. اگر قیمت به ۴۰ یا ۵۰ هزار تومان برسد احتمالاً قشر متوسط هم دیگر نتواند از برنج ایرانی استفاده کند. مدیریت این چالش بالقوه، کار یک یا دو وزارتخانه نیست و کلیت دولت باید به کمک بخش خصوصی، راهکار کلانی برای آن بیاید. متاسفانه هیچ وقت چنین نشده و هر سال به مسائل حل نشده قبلی می‌پردازیم و زمان می‌خریم و آزمون‌وخطا را ادامه می‌‌دهیم. در مجموع دورنمای چندان خوبی برای قیمت برنج وارداتی و داخلی دیده نمی‌شود».