گفتگو گسترش نیوز با معاون امور آموزشی نهضت سوادآموزی؛
نهضت سوادآموزی از بوروکراسی های اداری جدا خواهد شد
نامجو منش گفت: در جلسه هیئت دولت هم آقای رئیسی رئیس‌جمهور محترم کشور عنوان کردند که سوادآموزی باید باقی بماند. در حال حاضر نیز منتظر رأی نمایندگان خواهیم ماند تا این موضوع تعیین تکلیف شود.
پس از صدور فرمان تاریخی حضرت امام «رحمۀ الله علیه» هسته مرکزی نهضت سواد آموزی با حضور نمایندگان آموزش و پرورش، جهادسازندگی، نماینده روحانیت، جهاد دانشگاهی شکل گرفت و به صورت شورایی اداره می شد. این نهاد عهده‌دار تشکیل کلاسهای سواد آموزی شد. سازمان نهضت سوادآموزی در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸ و با فرمان امام راحل (ره) تاسیس شد و اکنون بالغ بر ۴۵ سال از تاسیس آن می‌گذرد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، بیش از ۵۲ درصد افراد جامعه ما بیسواد بودند، ولی میانگین باسوادی در سال ۱۴۰۰ به بالای ۹۷ درصد رسیده است.
بر اساس اعلام محمد زاده، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، بر اساس آخرین سرشماری سراسری در سال ۹۵ و طبق خود اظهاری افراد، ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بیسواد در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال داریم که ۳۶۰ هزار نفرشان اتباع خارجی هستند. سالانه ۴۰۰ هزار بیسواد را تحت پوشش قرار می‌گیرند که ۵۰ درصد بیسواد صرف هستند.
انحلال نهضت سوادآموزی در کار نیست
بسیاری از کارشناسان معتقدند به‌جای اینکه مأموریت پوشش بی‌سوادان به سازمان نهضت سوادآموزی واگذار شود، این مأموریت به معاونت‌های تخصصی آن یعنی آموزش ابتدایی و متوسطه در درون وزارت آموزش‌وپرورش سپرده و تلاش شود از ترک تحصیل دانش‌آموزان و تولید بیسواد جدید جلوگیری شود.
جبار کوچکی‌نژاد؛ عضو کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه با اشاره به اینکه حذف نهضت سوادآموزی در این کمیسیون مصوب شده و به احتمال زیاد در مجلس رأی می‌آورد، گفت: مأموریت‌های سازمان نهضت سوادآموزی به حوزه آموزش ابتدایی واگذار خواهد شد تا وزارت آموزش‌وپرورش از ظرفیت معلمان به ویژه دوره ابتدایی در خارج از ساعات اداری و به صورت اضافه کار برای انجام مأموریت‌های نهضت سوادآموزی استفاده کند.
پیرامون موضوع مورد بحث و آشنایی اجمالی با نهضت سواد آموزی گفت وگوی با دکتر مهدی نامجو منش معاون امور آموزشی نهضت سوادآموزی داشتیم. دکتر نامجو درباره نرخ بی‌سوادی گفت: شاخص‌های بی‌سوادی بر اساس سرشماری و جمعیت ۶ ساله و بالاتر و بر اساس خود اظهاری صورت می‌گیرد. مفهوم بی‌سوادی در اذهان عمومی و شاخص‌های آموزشی دو مقوله جدا از هم هستند که بر آن اساس می‌توان شخصی را بیسواد مطلق یا آنکه کم سواد نامید. بر همین اساس است که در سرشماری‌ها شخصی که تا کلاس پنجم ابتدایی درس‌خوانده خود را بیسواد می‌نامد درحالی‌که بر اساس معیارهای آموزش‌وپرورش این‌طور نیست. برآورد سوادی از بر اساس مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۰- ۲/۹۰ است. ۹۰ درصد بالای ۶ سال نرخ باسوادی داریم. در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
معیار باسوادی در داخل ایران چیست؟
بر اساس تعریفی که سازمان نهضت سوادآموزی دارد و بر اساس اساسنامه موجود کسی که بتواند متون ساده فارسی را بخواند و بنویسد و ۴ عمل ریاضی را انجام دهد و بتواند روخوانی قرآن انجام دهد باسواد شناخته می‌شود و این حداقل باسوادی شناخته می‌شود.
تعریف اجرایی بی‌سوادی مطلق نیز کسی که تحصیلات اول و دوم ابتدایی را داشته باشد ازنظر ما بیسواد است. چراکه گواهینامه‌ای که به افراد بیسواد داده می‌شود معادل سوم ابتدایی است. در دوره سوادآموزی معادل ۴۰۰ ساعت آموزش داریم که معادل سوم ابتدایی محسوب می‌شود.
چه کسانی می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند؟
ازنظر اداری کسی که به‌هیچ‌عنوان مدرسه نرفته است و اول و دوم ابتدایی را خوانده باشد و برای دوره سوم نرفته باشد و بالاتر از ۱۰ سال را داشته باشد می‌تواند در دوره سوادآموزی شرکت کنند.
میزان بی‌سوادان در داخل ایران چند درصد است؟
وی گفت: آمار بر اساس سال ۱۴۰۰ و مرکز آمار ایران است که بر اساس گروه سنی در تقسیم بندی زیر گنجانده شده است.
۶سال به بالاتر ۷ میلیون ۴۴۳ هزار و ۱۶۰ نفر است.
۱۰ ساله و بالاتر ۷ میلیون ۳۱۹ هزار و ۸۲۸ نفر
بر اساس مصوبه۵۹۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی جامعه هدف سوادآموزی ۱۰ تا ۴۹ ساله است. بر اساس این محدوده سنی تعداد بی‌سوادان جامعه یک‌میلیون ۷۰۷ هزار و ۴۷ نفر است.
۹۰ درصد ۶ سال و بالاتر ۱۰ ساله و بالاتر ۱۰ سال نیز ۹۰ درصد است.
اتباع نیز در این آمارها وجود دارد ولی تفکیک برآوردی آن به راحتی ممکن نیست بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ از تعداد حدود۲ میلیون ۷۰۰هزار بی سواد ۱۰_۴۹ ساله حدود ۳۰۰هزار نفر اتباع بی سواد وجود داشته است.
میزان تفاوت بی‌سوادان زن و مرد به چه صورت است؟
از ابتدای انقلاب تا به حالا ۵/۲۳ درصد کاهش جنسیتی داشتیم. بی‌سوادی زنان قبل از انقلاب خیلی بیشتر بود که اکنون به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته است.
با این روند آیا نهضت منحل خواهد شد؟
نهضت سوادآموزی زیر نظر آموزش‌وپرورش در حال فعالیت است. گروه تلفیق جهت کوچک‌تر کردن حالت سازمانی این نهضت موضوع را مطرح کرده تا به معاونت ابتدایی اضافه شود اما درباره جزییات دیگر اطلاعی ندارم ولیکن وزیر محترم آموزش‌وپرورش چنین نظری را ندارند و در بیانیه‌های خودشان نیز اعلام کردند. حتی در جلسه هیئت دولت هم آقای رئیسی رئیس‌جمهور محترم کشور عنوان کردند که سوادآموزی باید باقی بماند. در حال حاضر نیز منتظر رأی نمایندگان خواهیم ماند تا این موضوع تعیین تکلیف شود.
پس از ۴۴ سال از تأسیس نهضت سوادآموزی و فراگیری آموزش رایگان آیا افراد بیسواد همچنان وجود دارند؟
از بی‌سوادان ۴۰ سال پیش در حال حاضر خبری نیست یا باسواد شده‌اند یا از دایره گروه سنی سوادآموزی خارج‌شده‌اند. هرساله به تعداد افراد بازمانده از تحصیل افزوده می‌شود. این‌طور نیست که یک کودک ۸ ساله به‌واسطه مشکلات اقتصادی و مورد سو استفاده افراد سودجو قرار می‌گیرند و به کودک کار تبدیل می‌شوند. بازماندگی از تحصیل هم به خاطر نبود معلم و مدرسه نیست چراکه آموزش‌وپرورش بااطلاع از کودکان بازمانده از تحصیل پیگیری لازم را انجام می‌دهند و طرح شهید حمیدیان نیز به همین خاطر تشکیل شد که از ازدیاد بازماندگان تحصیل جلوگیری کند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این افراد بازمانده به هر دلیل در سن ۱۰ یا ۱۲ سالگی به ما مراجعه نمی‌کنند بلکه در سنین ۲۰یا ۲۲ سالگی به بالاتر مراجعه می‌کنند. فردی که در ۱۸ سالگی به ما مراجعه می‌کند با نگاهی به سوابق تحصیلی او درمیابیم که این فرد ۸ سال پیش یا ۱۰ سال پیش هم‌مدرسه رفته است و ترک تحصیل‌کرده و در حال حاضر به مشکلی برخورد کرده و می‌خواهد ادامه تحصیل دهد.
این‌طور نیست که ما دانش‌آموزی داشته باشیم که به خاطر تک‌نفره بودنشان در یک کلاس بخواهد از سوادآموزی محروم شود. در حال حاضر نیز ما مدارس و کلاسهای تک‌نفره و مدرسه‌های چندنفره داریم. بحث بازماندگان تحصیلی را باید خارج از آموزش و پروش ریشه‌یابی کنیم. تا زمانی که مشکلات اقتصادی و فرهنگی حل نشود این چرخه بی‌سوادی افزوده می‌شود. پس به همین دلیل‌ها نیز به بی‌سوادان افزوده خواهد شد.
سوادآموزی تا چه مقطعی از تحصیل را پوشش خواهد داد؟
در نهضت سوادآموزی دو دوره وجود دارد: سوادآموزی خردسالان با بزرگ‌سالان متفاوت است . چراکه بزرگ‌سالان تمایل دارند که با حداقل زمان و حداقل محتوا زودتر نتیجه بگیرند. ما دو دوره داریم که ارزش تحصیلی دارند. و یک دوره تثبیت داریم.
در دوره سوادآموزی ۴۰۰ ساعت آموزش داریم برابر با سوم ابتدایی گواهینامه صادر می‌شود. دوره بعدی ما دوره انتقال ما هست ۶۰۰ ساعت آموزش ارائه می‌شود که برابر با پایان دوره ابتدایی گواهینامه صادر می‌شود. افراد سوادآموز در صورت داشتن شرایط سنی مناسب و علاقه و پیگیری خودشان قابلیت اتصال به سیستم آموزش عادی را خواهند داشت و یک دوره دیگر داریم که دوره تحکیمی است که جنبه آموزش ندارد و صرفاً جهت تحکیم آموزش است در این دوره این افراد کتاب‌خوان شده و مهارت خواندن و نوشتن و روخوانی قران را فرامی‌گیرند.
چه نهادی وظیفه پیگیری بازماندگان از تحصیل را دارد؟
نامجو گفت: افراد دارای شرایط توسط ان جی او ها و انجمن‌ها شناسایی می‌شوند و ما تحت پوشش خواهیم گرفت و این‌ها در صورت داشتن شرایط مناسب به آموزش رسمی متصل می‌شوند. خیلی از افراد با سوادآموزی هستند که در حال حاضر موقعیت‌های خوبی را برای خودشان ایجاد کرده‌اند و به‌عنوان چهره‌های موفق سوادآموزی شناخته می‌شوند. در حال حاضر طبق آمار اعلام‌شده درصدقابل توجهی از دانش آموزان اول ابتدایی در مدارس ثبت‌نام نکرده‌اند. این آمار خیلی مشخص نمی‌کند که این افراد کجا هستند ممکن است که از ایران مهاجرت کرده باشد. پس باید دید که این گروه کجا هستند و ضمن اینکه چه سنی دارند وقتی از دایره سنی مدرسه خارج شده باشد مربوط به نهضت سوادآموزی خواهد شد و کار آن‌ها را ما انجام می‌دهیم. ضمن اینکه طرح شهید محمودند در آموزش و پروش برای پیگیری از افراد بازمانده تحصیل راه‌اندازی شده است.
ارسال نظر