«تاریخانه» » لغتی ترکی به معنای «خدای خانه» است که جزو نخستین مساجد ساخته شده پس از ورود اسلام به شمار میرود.
گسترش نیوز - بنایی با شکوه، با ستونهای مدور برگرفته از معماری دوره ساسانی که به روایت برخی پژوهشها، پیش از ورود اسلام آتشکده بوده است. به مرور زمان برخی قسمتهای این مسجد تخریب میشود که نخستین احیا ساختمان به سده دوم هجری قمری برمیگردد. امروز از این ساختمان باستانی تنها قسمتی باقی مانده و از چندین مناره آن تنها یک مناره همچنان استوار ایستاده است.
گفتنی است که این بنای تاریخی در شهر دامغان (صد دروازه - پایتخت اشکانیان) قرار دارد.
