۶۰۰ هزار ماینر غیرمجاز در ایران | برق کشور در آستانه فروپاشی!
برآورد وجود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار ماینر غیرمجاز در شبکه برق کشور نشان‌دهنده چالشی جدی در حوزه انرژی و اقتصاد ایران است. مصرف برق این دستگاه‌ها معادل چند نیروگاه بزرگ بوده و می‌تواند امنیت تأمین انرژی را تهدید کند. برای مقابله با این پدیده، علاوه بر برخورد قانونی، باید سیاست‌های حمایتی و شفاف‌سازی در حوزه استخراج رمزدارایی‌ها اجرا شود. تنها با ترکیب نظارت سختگیرانه و ایجاد مسیرهای قانونی می‌توان از فشار بر شبکه برق کاست و همزمان فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با رمزدارایی‌ها را ساماندهی کرد.
موضوع استخراج رمزدارایی‌ها در ایران طی سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های جدی حوزه انرژی و اقتصاد تبدیل شده است. بر اساس اعلام هادی سفیدمو، مجری نظارت و ساماندهی استخراج رمزدارایی‌های شرکت توانیر، برآورد می‌شود که بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز در شبکه برق کشور فعال باشند. این حجم عظیم از دستگاه‌ها معادل مصرف برق ۱۴۰۰ تا ۲۴۰۰ مگاوات است؛ رقمی که می‌تواند تأمین برق صدها هزار واحد مسکونی را مختل کند. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم هر ماینر به اندازه مصرف برق ۱۰ واحد مسکونی انرژی مصرف می‌کند.
ابعاد مصرف برق ماینرهای غیرمجاز
طبق برآورد توانیر، فعالیت گسترده ماینرهای غیرمجاز فشار سنگینی بر شبکه برق کشور وارد کرده است. مصرف برق این دستگاه‌ها معادل چند نیروگاه بزرگ است و می‌تواند در زمان اوج مصرف، خاموشی‌های گسترده ایجاد کند. به‌طور متوسط، هر ماینر حدود ۱.۵ تا ۲ کیلووات برق مصرف می‌کند و وقتی تعداد آن‌ها به صدها هزار دستگاه می‌رسد، بار شبکه به‌شدت افزایش می‌یابد. این موضوع نه‌تنها امنیت تأمین انرژی را تهدید می‌کند، بلکه هزینه‌های سنگینی برای دولت و مردم به همراه دارد.
دلایل گسترش ماینرهای غیرمجاز
یکی از دلایل اصلی افزایش ماینرهای غیرمجاز، محدودیت‌های اینترنتی و شرایط اقتصادی پس از جنگ ۱۲ روزه عنوان شده است. بسیاری از افراد به دلیل سودآوری بالای استخراج رمزدارایی‌ها، بدون دریافت مجوز قانونی اقدام به نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های ماینر کرده‌اند. نبود نظارت کافی، جذابیت درآمد دلاری و اختلاف قیمت انرژی در ایران نسبت به بازارهای جهانی، زمینه‌ساز رشد سریع این فعالیت‌ها شده است. در حالی که استخراج قانونی رمزدارایی‌ها نیازمند دریافت مجوز و پرداخت تعرفه‌های ویژه برق صنعتی است، بخش بزرگی از فعالان ترجیح داده‌اند به‌صورت غیرمجاز فعالیت کنند
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
فعالیت ماینرهای غیرمجاز پیامدهای متعددی برای اقتصاد و جامعه دارد. نخست، افزایش مصرف برق و فشار بر شبکه باعث کاهش کیفیت خدمات و افزایش احتمال خاموشی می‌شود. دوم، هزینه‌های سنگین تولید برق برای دولت در شرایطی که تعرفه‌های خانگی پایین است، منجر به زیان اقتصادی می‌گردد. سوم، فعالیت غیرقانونی این دستگاه‌ها موجب کاهش شفافیت در بازار رمزدارایی‌ها و ایجاد زمینه برای پولشویی و معاملات غیررسمی می‌شود. علاوه بر این، استفاده گسترده از برق یارانه‌ای برای استخراج رمزدارایی‌ها، عدالت اجتماعی را زیر سؤال می‌برد؛ چرا که هزینه آن بر دوش مصرف‌کنندگان عادی و دولت قرار می‌گیرد.
راهکارهای ساماندهی و نظارت
توانیر و وزارت نیرو طی سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند با اجرای طرح‌های نظارتی، شناسایی و جمع‌آوری ماینرهای غیرمجاز را سرعت ببخشند. استفاده از سامانه‌های هوشمند پایش مصرف برق، همکاری با نیروی انتظامی و اعمال جریمه‌های سنگین از جمله اقدامات انجام‌شده است. کارشناسان معتقدند که برای کنترل این پدیده، علاوه بر برخورد قانونی، باید زمینه فعالیت قانونی و شفاف برای استخراج رمزدارایی‌ها فراهم شود. تعیین تعرفه‌های واقعی برق، صدور مجوزهای محدود و نظارت دقیق می‌تواند به کاهش فعالیت‌های غیرمجاز کمک کند. همچنین اطلاع‌رسانی عمومی درباره پیامدهای مصرف بالای ماینرها و تأثیر آن بر زندگی روزمره مردم، نقش مهمی در کاهش این معضل دارد.
نتیجه‌گیری
برآورد وجود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار ماینر غیرمجاز در شبکه برق کشور نشان‌دهنده چالشی جدی در حوزه انرژی و اقتصاد ایران است. مصرف برق این دستگاه‌ها معادل چند نیروگاه بزرگ بوده و می‌تواند امنیت تأمین انرژی را تهدید کند. برای مقابله با این پدیده، علاوه بر برخورد قانونی، باید سیاست‌های حمایتی و شفاف‌سازی در حوزه استخراج رمزدارایی‌ها اجرا شود. تنها با ترکیب نظارت سختگیرانه و ایجاد مسیرهای قانونی می‌توان از فشار بر شبکه برق کاست و همزمان فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با رمزدارایی‌ها را ساماندهی کرد.
