ایران در انتظار لطف ناجی بزرگ
کاهش شدید تولید برق‌آبی به دلیل خشکسالی، شبکه برق کشور را با ۱۵ هزار مگاوات ناترازی مواجه کرده و تنها توسعه سریع برق خورشیدی، مانع تکرار خاموشی‌های گسترده تابستانی خواهد بود.
کشور در دهه اخیر با دو مشکل به صورت هم‌زمان مواجه شده است: ناترازی برق و کاهش بارندگی. نیروگاه‌های برق‌آبی که روزگاری دومین ستون اصلی تولید برق کشور پس از نیروگاه‌های حرارتی بودند، اکنون به پاشنه‌آشیل شبکه تبدیل شده‌اند. طبق داده‌های وزارت نیرو، ظرفیت نصب‌شده برق‌آبی حدود ۱۲ هزار مگاوات است، اما در سال‌های اخیر به‌دلیل کاهش بارش‌ها، تولید واقعی آن از ۸ هزار مگاوات فراتر نرفته است. این افت تولید، درست در فصل اوج مصرف برق، باعث شد ناترازی به حدود ۱۵ هزار مگاوات برسد و خاموشی‌های گسترده دوباره تکرار شود. اگر در کنار نیروگاه‌های حرارتی و برق‌آبی، گسترش نیروگاه‌های خورشیدی جدی گرفته نشوند، خاموشی‌ها مجدد تکرار خواهد شد.
خورشید؛ منبع نجات در عصر خشکسالی یا وعده‌ای بر باد رفته؟
کارشناسان صنعت برق تأکید می‌کنند که خورشید در ایران تنها منبع بی‌رقیب برای نجات شبکه برق در عصر خشکسالی است. با میانگین تابش ۵.۵ کیلووات‌ساعت بر مترمربع در روز و بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در اکثر نقاط کشور، ایران یکی از ۱۰ کشور برتر جهان در ظرفیت بالقوه تولید برق خورشیدی است. با این حال، تا پایان تابستان ۱۴۰۴، کل ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور فقط به حدود ۲۵۰۰ مگاوات رسیده است. طبق گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس، با تولید حدود ۹۰۰۰ مگاوات برق تجدیدپذیر و مدیریت مصرف برق در صنایع عمده، می‌توان از بروز مجدد خاموشی‌ها در بخش خانگی جلوگیری کرد.
آیا برنامه ۷۰۰۰ مگاوات خورشیدی به سرنوشت ۳۰ هزار مگاوات محکوم می‌شود؟
اوایل سال جاری بود که خبر واردات صفحات خورشیدی به اندازه ۷۰۰۰ مگاوات از چین خبرساز شد. کمی بعد نیز در تابستان مقرر شد صندوق توسعه ملی در تأمین مالی و بهره‌برداری از این طرح بزرگ، کمک کند. به تازگی نیز بانک مرکزی از تأمین مالی حدود ۸۰۰ میلیون دلاری برای این طرح خبر داده بود. از جهتی ساتبا نیز وعده داده بود، تا آخر تابستان میزان برق تجدیدپذیر به ۵۰۰۰ و تا آخر پاییز به ۷۰۰۰ و تا پایان سال نیز به ۱۰۰۰۰ مگاوات برسد. اما در عمل هنوز میزان برق تجدیدپذیر کشور نزدیک به ۳۰۰۰ مگاوات است. با این عملکرد کند ساتبا و در اصل وزارت نیرو، بنظر می‌رسد دولت نه تنها نتواند به وعده ۳۰ هزار مگاوات برق تجدیدپذیر خود عمل کند، بلکه به سختی می‌تواند به تکلیف برنامه هفتم مبنی بر رسیدن برق تجدیدپذیر کشور به ۱۲ هزار مگاوات نیز عمل کند. اگر وزارت نیرو در گسترش برق تجدیدپذیر و عمل به طرح ۷۰۰۰ مگاوات برق خورشیدی شورای اقتصاد سریع عمل نکند، تابستان سال بعد نیز باید منتظر خاموشی‌های گسترده باشیم؛ و این مساوی است با آسیب بیشتر صنایع خرد و بروز نارضایتی بیشتر مردم.
