هدیه ناخواسته آمریکا به ایران؛ اروپا هم غافلگیر شد

افزایش ۵۰ درصدی تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای هندی از ۵ شهریور، صادرات هوایی هند به آمریکا را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. داده‌های بازار جهانی بار هوایی (WorldACD) نشان می‌دهد که در دو هفته نخست سپتامبر، حجم بار هوایی در این مسیر ۱۳ درصد کاهش یافته و نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افت کرده است. صادرکنندگان هندی که پیش‌تر برای کاهش وابستگی آمریکا به چین در کانون توجه بودند، حالا با افزایش هزینه‌ها و تغییر مسیرهای تجاری مواجه شده‌اند. پیش از اعمال تعرفه‌ها، حجم زیادی از کالاها به آمریکا ارسال شد، اما پس از آن، روند نزولی صادرات به وضوح قابل مشاهده است.

خاورمیانه و جنوب آسیا در تله تعرفه‌ها

این بحران تنها به هند محدود نشده است. داده‌ها نشان می‌دهد که حجم محموله‌های هوایی از دبی به آمریکا در اوایل سپتامبر بیش از یک‌سوم کمتر از میانگین ماه‌های جولای و اوت بوده است. در مقابل، مسیرهای اروپایی با انعطاف بیشتری عمل کرده و کاهش کمتری را تجربه کرده‌اند. در همین حال، چین و هنگ‌کنگ نیز با کاهش ۸ درصدی بار هوایی به آمریکا مواجه شده‌اند، اما جریان کالاهای آن‌ها به اروپا با رشد ۸ درصدی همراه بوده است. در سطح جهانی، ترافیک بار هوایی در اوایل سپتامبر ۲ درصد افزایش یافته که عمدتاً ناشی از بهبود بازارهای آمریکای شمالی و آسیا-اقیانوسیه است.

کریدور شمال-جنوب؛ فرصت طلایی ایران

به گفته بردیا باقری، کارشناس روابط بین‌الملل، تنش تجاری هند و آمریکا، به‌ویژه به دلیل مواضع هند در قبال روسیه، فرصتی بی‌نظیر برای ایران ایجاد کرده است. کریدور شمال-جنوب، که در سال ۱۳۷۹ میان ایران، هند و روسیه توافق شد، می‌تواند به مسیری کلیدی برای صادرات هند به اروپا و روسیه تبدیل شود. باقری تأکید می‌کند که تعرفه‌های تجاری آمریکا، بلوک‌های جدیدی در تجارت جهانی ایجاد کرده و ایران با موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود می‌تواند به‌عنوان پلی میان هند و بازارهای غربی عمل کند، به شرطی که با چابکی و دیپلماسی هوشمند، بازی برد-بردی را طراحی کند.

ایران، هاب ترانزیتی شرق و غرب

کارشناسان معتقدند که ایران با دسترسی به کریدورهای هوایی شرق-غرب، پتانسیل تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه را دارد. تقویت خطوط بار هوایی میان تهران و شهرهای کلیدی هند مانند بمبئی و دهلی، نه‌تنها نیاز صادرکنندگان هندی برای دسترسی سریع‌تر به اروپا را برآورده می‌کند، بلکه برای ایران ارزآوری و جایگاه استراتژیک به همراه خواهد داشت. این فرصت در حالی ایجاد شده که کاهش تقاضا در مسیرهای آمریکا، فضا را برای بازتعریف الگوهای تجاری منطقه‌ای باز کرده است.

آینده تجارت هوایی؛ ایران در کانون توجه

تحولات اخیر نشان می‌دهد که اگرچه تعرفه‌های آمریکا چالش بزرگی برای هند ایجاد کرده، اما این بحران می‌تواند به فرصتی برای تقویت همکاری‌های هوایی میان ایران و هند تبدیل شود. با استفاده از موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های موجود، ایران می‌تواند نقشی محوری در بازآرایی زنجیره تأمین منطقه‌ای ایفا کند. موفقیت در این مسیر به چابکی در تصمیم‌گیری و ایجاد شراکت‌های پایدار با هند و دیگر کشورهای تحت تأثیر تعرفه‌های آمریکا بستگی دارد.