۵ اشتباه رایج در فرآیند ترخیص کالا و راهکارهای جلوگیری از آن‌ها
در دنیای پرسرعت تجارت بین‌المللی، واردات و صادرات دیگر تنها به خرید و فروش محدود نمی‌شود. مسیر رسیدن کالا به مقصد نهایی، پر از مراحل قانونی، اداری و تخصصی است که کوچک‌ترین خطا در هر یک از آن‌ها می‌تواند منجر به ضرر مالی، تأخیر زمانی یا حتی توقیف کالا شود. یکی از مهم‌ترین مراحل در این مسیر، ترخیص کالا از گمرک است؛ فرآیندی که نیازمند دقت بالا، دانش فنی و آشنایی کامل با قوانین بازرگانی است.
با وجود تلاش واردکنندگان برای انجام درست امور گمرکی، بسیاری از افراد و شرکت‌ها مرتکب اشتباهاتی می‌شوند که هزینه‌های قابل توجهی برای آن‌ها به همراه دارد. در این مقاله، به بررسی ۵ اشتباه رایج در فرآیند ترخیص کالا می‌پردازیم و راهکارهای مؤثری برای پیشگیری از آن‌ها ارائه می‌کنیم تا مسیر واردات شما امن‌تر و سریع‌تر پیش برود.
۱. نداشتن آگاهی کافی از قوانین و مقررات گمرکی
یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین اشتباهات در فرآیند ترخیص کالا، ناآشنایی با قوانین و بخشنامه‌های گمرکی است. مقررات گمرک ایران به‌صورت دوره‌ای تغییر می‌کنند و بخشنامه‌های جدیدی در خصوص تعرفه‌ها، مجوزها و محدودیت‌های واردات صادر می‌شود. بسیاری از واردکنندگان بدون اطلاع از این تغییرات، اقدام به ثبت سفارش و حمل کالا می‌کنند و در زمان ترخیص متوجه می‌شوند که کالا مشمول محدودیت یا مجوز خاصی است.
به عنوان مثال، برخی کالاها برای ورود به کشور نیاز به مجوز از سازمان‌هایی مانند وزارت بهداشت، سازمان استاندارد یا وزارت صنعت دارند. عدم آگاهی از این الزامات می‌تواند موجب توقف کالا در گمرک و پرداخت هزینه‌های اضافی انبارداری شود.
بهترین روش برای جلوگیری از این مشکل، همکاری با یک شرکت ترخیص کالا معتبر و باتجربه است. شرکت های ترخیص کالا با رصد مداوم بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های گمرکی، شما را از آخرین تغییرات قانونی مطلع کرده و تمام مراحل ترخیص را بر اساس مقررات روز انجام می‌دهند. مشاوره قبل از ثبت سفارش نیز می‌تواند از بروز بسیاری از خطاهای احتمالی جلوگیری کند.
۲. اشتباه در اظهار کالا و انتخاب تعرفه نادرست
اظهار کالا، یکی از حساس‌ترین بخش‌های فرآیند ترخیص کالا است. در این مرحله، مشخصات دقیق کالا شامل نام، جنس، کشور سازنده، ارزش و تعرفه (HS Code) در اظهارنامه گمرکی ثبت می‌شود. هرگونه اشتباه در این اطلاعات، به‌ویژه در انتخاب تعرفه نادرست، می‌تواند منجر به جریمه، توقیف کالا یا حتی اتهام به قاچاق شود.
برای مثال، اگر کالایی با تعرفه‌ای پایین‌تر از مقدار واقعی اظهار شود، گمرک آن را تخلف تلقی کرده و علاوه بر جریمه، واردکننده را موظف به پرداخت مابه‌التفاوت عوارض می‌کند. در برخی موارد نیز انتخاب نادرست تعرفه باعث می‌شود کالای شما در گروه ممنوعه قرار گیرد.
استفاده از کارشناسان متخصص در طبقه‌بندی و تعرفه‌گذاری کالا ضروری است. ترخیص کار حرفه‌ای با تجربه در تشخیص دقیق HS Code، می‌تواند اظهارنامه را به‌درستی تنظیم کند تا از هرگونه مغایرت جلوگیری شود.
۳. نقص یا اشتباه در مدارک و اسناد وارداتی
مدارک، شالوده اصلی هر فرآیند گمرکی هستند. کوچک‌ترین ایراد در اسناد مانند فاکتور خرید، بارنامه، پکینگ لیست یا گواهی مبدا می‌تواند روند ترخیص کالا را به تعویق بیندازد. در بسیاری از موارد، واردکنندگان بدون بررسی دقیق مدارک از فروشنده خارجی، کالا را حمل می‌کنند و در زمان ارائه مدارک به گمرک با مشکلاتی مواجه می‌شوند.
به عنوان مثال، اگر ارزش فاکتور یا مشخصات کالا با آنچه در بارنامه درج شده مغایرت داشته باشد، گمرک درخواست اصلاح و بررسی مجدد می‌دهد. این موضوع نه‌تنها باعث تأخیر در ترخیص می‌شود بلکه ممکن است هزینه‌های غیرمنتظره‌ای نیز به همراه داشته باشد.
قبل از حمل کالا، تمام مدارک را با دقت بررسی کنید و در صورت نیاز، از کارشناسان واردات کالا یا ترخیص‌کاران حرفه‌ای بخواهید مدارک را بازبینی کنند.
۴. عدم محاسبه دقیق هزینه‌ها و عوارض گمرکی
یکی دیگر از اشتباهات رایج، ناآگاهی از هزینه‌های واقعی ترخیص کالا است. بسیاری از واردکنندگان تنها هزینه خرید و حمل را در نظر می‌گیرند، اما در زمان ترخیص با هزینه‌هایی مانند حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض بندری، خدمات انبارداری و تعرفه‌های خاص مواجه می‌شوند. عدم پیش‌بینی این هزینه‌ها ممکن است باعث کمبود بودجه در زمان ترخیص و در نتیجه توقف کالا در گمرک شود.
از سوی دیگر، تغییر در نرخ ارز یا تعرفه‌های گمرکی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر هزینه نهایی واردات بگذارد. گاهی اوقات نیز به‌دلیل اشتباه در طبقه‌بندی کالا، میزان حقوق ورودی بیشتر از حد واقعی محاسبه می‌شود.
۵. انتخاب اشتباه در روش حمل‌ونقل و بیمه کالا
حمل‌ونقل بین‌المللی بخش مهمی از فرآیند واردات کالا است و اشتباه در انتخاب روش مناسب حمل می‌تواند خسارات زیادی ایجاد کند. برخی واردکنندگان بدون در نظر گرفتن نوع کالا، مسافت، شرایط آب‌و‌هوایی و هزینه‌های گمرکی، روش حمل را انتخاب می‌کنند. برای مثال، حمل کالاهای حساس به دما با کشتی یا بدون بیمه مناسب می‌تواند باعث خسارت‌های سنگین شود.
همچنین بیمه نکردن کالا یا انتخاب بیمه‌نامه نامناسب یکی دیگر از اشتباهات رایج است. در صورت بروز خسارت، گمرک مسئولیتی در قبال آسیب کالا ندارد و واردکننده متحمل زیان می‌شود.
قبل از حمل کالا، نوع محصول و مقصد را بررسی کرده و بر اساس آن روش حمل‌ونقل مناسب (دریایی، هوایی یا زمینی) را انتخاب کنید.
نکات تکمیلی برای تسریع فرآیند ترخیص کالا
علاوه بر پنج اشتباه اصلی ذکرشده، عوامل دیگری نیز می‌توانند در روند ترخیص کالا تأثیرگذار باشند. ناهماهنگی میان ترخیص‌کار و صاحب کالا، عدم پیگیری به‌موقع مراحل اداری، یا ارسال دیرهنگام مدارک، از جمله مواردی هستند که ممکن است باعث توقف پرونده گمرکی شود.
توصیه می‌شود پیش از ارسال کالا، تمامی مدارک را آماده و نسخه دیجیتالی آن‌ها را در سامانه جامع گمرکی بارگذاری کنید. همچنین ارتباط مستمر با ترخیص‌کار باعث می‌شود مشکلات احتمالی در همان مراحل ابتدایی شناسایی و برطرف شوند. داشتن نماینده‌ای مطمئن در گمرک نیز می‌تواند در صرفه‌جویی زمان نقش بسزایی داشته باشد.
اهمیت انتخاب شرکت ترخیص کالا معتبر
با توجه به پیچیدگی قوانین گمرکی و تغییرات مداوم در بخشنامه‌ها، همکاری با یک شرکت ترخیص کالا متخصص بهترین تصمیم برای واردکنندگان است. شرکت‌های حرفه‌ای نه‌تنها در انجام تشریفات گمرکی تجربه دارند، بلکه می‌توانند از بروز مشکلات قانونی و مالی جلوگیری کنند.
سخن آخر
فرآیند ترخیص کالا به‌ظاهر ساده است، اما در واقع مجموعه‌ای از مراحل دقیق و تخصصی را شامل می‌شود که نیازمند آگاهی، تجربه و دقت بالاست. ناآگاهی از قوانین، اشتباه در اظهار کالا، نقص مدارک، برآورد نادرست هزینه‌ها و انتخاب روش حمل نامناسب از جمله اشتباهاتی هستند که می‌توانند برای واردکنندگان دردسرساز شوند.
برای انجام سریع و دقیق ترخیص کالا و جلوگیری از هرگونه مشکل در مراحل گمرکی، می‌توانید از تجربه و خدمات حرفه‌ای شرکت آریاناجم کمک بگیرید. تیم آریاناجم با سال‌ها سابقه در امور بازرگانی و واردات، آماده است تا شما را در تمامی مراحل از ثبت سفارش تا تحویل کالا در مقصد همراهی کند.
