تحقیق و توسعه جزو جدانشدنی صنایع پیشرو

ابوالفضل خلخالی - عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت

در دنیای امروز مراکز علمی بخشی از تولید به‌شمار می‌روند که کمک بسیاری به توسعه و پیشرفت‌های فناوری می‌کنند. این قابلیت نیز در ایران به‌وسیله دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها برای صنعتگران حوزه‌های مختلف فراهم است به‌طور نمونه پژوهشکده مهندسی خودرو در دانشگاه علم و صنعت این قابلیت را دارد تا اگر قطعه‌ساز و واحد تولیدی امکان یا زیرساخت تحقیق و توسعه را ندارد به‌شکل پروژه کار را پس از تعریف به سرانجام رساند. این پژوهشکده محاسبات و تحلیل‌های موردنیاز را انجام داده و سپس نتایج و داده‌ها را به این واحدهای صنعتی منتقل می‌کند. بدیهی است بهتر خواهد بود که مراکز اولیه‌ای در خود مجموعه‌ها وجود داشته باشد و اگر این کار در خود مراکز داخلی تعریف شود یک مجموعه خارج از مجموعه تولیدی نیز می‌تواند کار را انجام دهد. ایده‌آل‌ترین شیوه این است که هر واحد صنعتی- تولیدی خود مجهز به یک مرکز تحقیق و توسعه فعال و کارآمد باشد. تحقیق و توسعه امروز حلقه گمشده صنعت خودرو کشور است درحالی‌که ایران در صنایع نانو، موشک، پزشکی و... به‌دلیل اهمیت دادن به این مسئله مهم (‌R&D) پیشرفت‌های خوبی داشته اما برای صنعت خودرو این اتفاق هنوز رخ نداده است. این ضرورت برای رسیدن به توسعه مورد انتظار در اولویت قرار دارد و باید دو طرف (صنعتگران و کارشناسان بخش‌های علمی و پژوهشی) به آن توجه ویژه داشته باشند. در سال‌هایی که خودروسازان درآمدهای مطلوبی از تولید خود داشتند به این مسئله مهم اهمیت لازم را ندادند و وضعیت امروز نتیجه سیاست‌گذاری‌های گذشته است. به‌نظر می‌رسد با ارتباطات بین‌المللی که دوباره شکل گرفته این ضرورت در بین خودروسازان و قطعه‌سازان به‌وجود آمده و باید دید در آینده چقدر حرکت‌ها به این سو جدی خواهد بود. در این بستر باید توجه داشته باشیم تحقیق و توسعه نباید صوری و برای توجیه کارها باشد یا تنها برای ارائه گزارش موردی استفاده شود. امروز صنایع خودرویی دنیا بین ۵ تا ۱۰درصد درآمد خود را به بخش تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند و این رقم تا ۳۰درصد نیز قابل افزایش است درحالی‌که شاید صنعت خودرو کشور تنها برای ارائه گزارش‌ها درصد بسیار کمی را به این امر اختصاص داده است.