قائم مقام دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با گسترش نیوز: مطرح کرد:
چین چه نقشه ای برای معادن افغانستان کشیده؟
رنگین کمانی از انواع مواد معدنی و سنگ‌های تزئینی گرفته تا سنگ آهن و لیتیوم در کشور افغانستان وجود دارد و با توجه به دولت جدیدی که در حال شکل‌گیری و استقرار است باید به انتظار نشست که چه قوانین معدنی وضع خواهد شد و با چه قدرت‌هایی وارد تجارت خواهند شد.
کشور چین همیشه برای سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کرده است و اکنون نیز در صدر جدول بازسازی‌کنندگان افغانستان حضور دارد. از طرفی چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مواد معدنی نیز قطعا خواهان برقراری ارتباط تجاری با افعانستان خواهد بود.
آرمان خالقی در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهار داشت: بحث معدن در افغانستان با توجه به شرایط جدیدی که در این کشور به وجود آمده است بسیار مبهم بوده و برای آینده این موضوع نمی‌توان پیش‌بینی انجام داد و در گذشته نیز همین مشکل وجود داشت. قاعدتا آنچه در مورد ذخایر معدنی افغانستان مطرح بوده تنوع بالای مواد معدنی در این کشور به خصوص ذخایر استراتژیک و معادن پراهمیت است. یک زمانی صحبت از ذخایر بزرگ مواد رادیو اکیتو، لیتیوم، مس و طلا در این کشور بود. گفتنی است که معادن افغانستان بکر هستند و در رابطه با استخراج و اکتشاف باید گفت که یا فرصت اکتشاف نبوده و یا توسط سایر کشورها انجام شده و یا مقوله اکتشافات به میزانی انجام شده که اخبار آن قابل انتشار نبوده است.
وی افزود: اکتشاف یک مبحث است و موضوع استخراج و برداشت نیز موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. در حال حاضر بخش دوم یعنی استخراج، برداشت و فرآوری مورد بحث است. این ذخایر میتواند توسط کشورهایی همچون ایران شناسایی و مورد سرمایه‌گذاری قرار گیرد اما سوال اینجاست که این کار بر اساس چه قانونی و ضمانتی میتواند انجام شود که در نهایت سود آن عاید کشور سرمایه‌گذار شود. اگر ایران نخواهد که به طور مستقیم در این منطقه سرمایه‌گذاری کند شرایط به گونه دیگری رقم خواهد خورد.
ایران، یک گزینه جهت سرمایه‌گذاری در افغانستان
قائم مقام دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: در مجموع کسی نمی‌تواند در رابطه با آینده این معادن و نحوه ارتباط اقتصادی دو کشور در حوزه سرمایه‌گذاری پیش‌بینی انجام دهد. دولت مستقر رسمی که حدود ۲۰ سال بر این کشور حکومت می‌کرد و مقبولیت جهانی نیز گرفته بود ایران همچنان نتوانسته بود بعد این مدت مشخص روابط مشخص و پایدار اقتصادی در حوزه معدن با این کشور داشته باشد و تعیین محدوده جغرافیایی افغانستان برای تجار ایرانی برای فعالیت بسیار سخت تلقی می‌شد، چه برسد به اکنون که ایران بخواهد وارد این کشور شود و بعد از سرمایه‌گذاری ماشین‌آلات و تجهیزات جهت اکتشاف و استخراج وارد افغانستان کند.
خالقی ادامه داد: تمام این موارد مستلزم این است که به انتظار بازگشت آرامش به افغانستان بنشینیم. قابل ذکر است که اگر کار به دست خود طالبان باشد فرمول به گونه دیگری رقم خواهد خورد. آنها مواد معدنی را استخراج می‌کنند و به هنگام فروش ایران به عنوان خریدار وارد عمل شود که این روند نیز بر عهده تجار معدنی ایرانی بوده که این موضوع را پیگیری کنند. عملا انتظار می‌رود که اگر ذخایر مورد نظر تفکیک شده باشد قطعا قدرت و کشورهای بزرگ مانند چین، روسیه، آمریکا و انگلیس به این ذخایر نظر دارند و روی این ذخایر حساب جداگانه‌ای باز کرده‌اند. اگر میزان حجم و عیار ذخایر افغانستان واقعیت داشته باشد قطعا جنگ اقتصادی در این منطقه رخ خواهد داد و رقابت سنگینی اتفاق می‌افتد که کدام یک از کشورها به این معادن و منابع دسترسی خواهند یافت.
افغانستان، سرزمینی غنی و ناشناخته
وی ابراز کرد: در این جنگ و رقابت اقتصادی ایران باید ببیند در این میان چقدر میتواند دخیل باشد و تا چه حد در ایجاد روابط اقتصادی با افغانستان موفق ظاهر شود. ارزش ذخایر معادن افغانستان تا کنون مشخص و اعلام نشده و کسی برای ارزیابی و شناسایی اقدامی انجام نداده و فقط در حد گمانه‌زنی است و تخمین حدودی نیز یا برمبنای داده‌های زمین‌شناختی محلی بوده و یا اینکه بر اساس اطلاعات ماهواره‌هایی که در این حوزه کار کرده‌اند تخمین‌های نسبی زده شده است. در برخی نقاط که دسترسی وجود داشته سینه زمین را شکافته و شناسایی مواد صورت گرفت و در مناطقی که دسترسی نبوده قاعدتا نمی‌توان اظهار نظر کرد. حتی در رابطه با ذخایر ایران نیز نمی‌توان به طور دقیق میزان ارزش را بیان کرد، چه برسد به افغانستان که سال‌ها درگیر جنگ و درگیری بوده و بخش زیادی از ذخایر این سرزمین هنوز ناشناخته است. سرزمین افغانستان معادن بسیاری در حوزه جواهرات و سنگ‌های تزئینی دارد که در دنیا مشهور هستند.
خالقی توضیح داد: کشور چین در همه حال آمادگی برای انجام هر نوع کاری دارد. لیتیوم در دنیای امروزی از اهمیت خاصی برخوردار شده است و در این میان چین به عنوان تولیدکننده باتری‌های لیتیومی در دو حوزه الکترونیک و خودرو در دنیا به شهرت رسیده است و به عنوان تامین‌کننده انرژی دنیا در آینده شناخته میشود. شیلی نیز کشور دیگری است که در حوزه ساخت باتری‌های لیتیومی مطرح است و در این میان افغانستان را به عنوان سرزمینی که دارای معادن غنی لیتیوم بوده را به خوبی می‌شناسند. شرایط فعلی درست شبیه زمانی است که دنیا دچار عطش نفتی شده بود و اکنون عطش دنیا در حوزه الکترونیک است و جذابیت در این حوزه تعریف شده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: خاورمیانه به دلیل داشتن نفت از اهمیت ویژه و جایگاه استراتژیکی برخوردار است و به دلیل ذخایر نفت اتفاقات زیادی در این منطقه افتاد. این موضوع به دلیل وجود معادن غنی به خصوص لیتیوم در افغانستان در حال تکرار است و قدرت‌های بزرگ توجه ویژه‌ای به این منطقه دارند و تا حدودی کار پیچیده میشود. به همین دلیل بوده که افغانستان برای کشورهایی همچون چین و امریکا جذابیت یافته است و در تلاش هستند که قراردادهای خوبی با افغانستان تنظیم کنند. کشور پاکستان یک حوزه نفوذ برای کشورهای نام برده جهت ورود به افغانستان محسوب میشود و به نظر می‌رسد تنوع بالای مواد معدنی در این سرزمین تمام کشورها به نوعی افغانستان را مقصد تجاری خود بدانند و باید دید که دولتی که مستقر خواهد شد به چه ترتیبی عمل می‌کند و با چه کسانی وارد تجارت خواهد شد.
متاسفانه همین حالا بدلیل غفلت ایران ازین کشورهمسایه ومهمترازهرچیزی همزبان،هم دین ،هم فرهنگ ودهها اشتراکات مذهبی قومی و نژ ادی باهم داریم غفلت ایران در صنایع و معا دن افغانستان باعث شده که رقیب خطرناکتذچر ازدشمن ایران یعنی ترکیه نه تنها سنگ آهن افغانستان رابقیمت ثمن بخش ازین کشورمیبرد بلکه درمقابل ریل آهن به آنها میدهد،معامل ه ای پرسودکه باتوجه به چندین شرکت ذوب آه ن وتوان ساخت ریل های خوب این غفلتها بهیچ وجه قابل توجیه نیست،ومتاسفانه مشگل فقط بردن معادن کشورهمزبان وهم مرز ایران نیست که باتوجه به خطوط ریلی انتقال مواد معدن ی وسنگ آهن براحتی میتوانیم به ایران وارد کنیم.مشگل بزرگتر آنجاست که باتطمیع مقام ات زیادی از افغانستان که فساددرمیان آنها علنی واز بالا تا پایین تماما بدنبال زدو بند هستن و ترکیه با یه ویلا چیه ماشین وم قداری پول در سواحل ترکیه تمامی سران این کشوررا زیرچترنفوذخودگرفته وصدافسوس که ما بدلیل انفعال وفقدان برنامه ریزی ازین موض وعات وسودهای کلانی که نصیب ایران میتواند بشودغافل ودرد بزرگ‌ترش اینه که همین گست اخی های اخیر بعضی از سران طالبان وبستن آ ب برزوی ایران تماما ناشی از تحریکات ترکی ه ودرپشت ترکیه نیز رژیم صهیونیستی است که مدتیست صیغه عقد داعم واخوت با اسراییل ب سته اندود اهدافی همانند طالبان که سنخیتی باطالبان ندارندازنفوذ تظاهر به اسلام ت رکیه سواستفاده واهداف صهیونیستی برای دشم نی باایران درافغانستان همانندآذربایجان ر اطراحی نموده اند،لذا لازمه که ایران در ک شورهای افغانستان وآذربایجان اگرازاهرمهای قدرتمندخوداستفاده نکنه و همانطوری که ای ن بهترین فرصتها را بدلیل غفلت وندانم کار ی تبدیل به بدترین تهدیدها نمودیم،براحتی میتوانیم باحضوردرمعادن وسایر بخشهای این کشورهمسایه وفارس وهم دینوهم فرهنگ تهدیده ا را براحتی به فرصت تبدیل کنیم، فقدان بر نامه وطرح وهدف کوتاه و بلندمدت برای کشور های همسایه باعث تمامی این مشکلات است،وگر نه اگزما برای هرکدام از کشورهای اطرافمان شناخت،برنامه ،طرحهای کوتاه ومیان مدت و بلندمدت نداشته باشیم قطعا هرروز با حوادث و اتفاقات ویا حتی شاید درگیری‌هایی دچار شویم،بهمینخاطر برای هرکشوراطاق فکری مجزا وبرای هرکدام نسخه ای کامل وکارآمد لازم داریم تا درروابطمان با آنها موفق وبهره ک افی وفرصتهای قشنگی ایجاد نماییم،درغیراین صورت قطعا باید منتظر حضوردشمنان ورقبای ب دتراز دشمن در حالا وآینده باشیم،وپیرامون همین غفلتهست که هزاران تهدید ومشگلات وح تی حق آبه ایران را با تحریک آنها مسدود م ینمایند،امیدوارم باعقل وتدبیر وبرنامه ری زی نه تنها درافغانستان بلکه درتمامی کشور ها حضوری فعال وبیدارداسته باشیم که هم من افع ایران وهم منافع همسایگان را تامین نم اییم بلکه دشمنان رادورتر ودستشان را کوتا هتر نماییم،همیشه هرکاری را باجنگ وقدرت ن میتوان برطرف نمود بلکه اساسا جنگ وقدرت ن ظامی آخرین گزینه باشد بسیاربهتراست