آسيا و اقيانوسيه پرخطرترين منطقه بلاخيز در جهان

کنفرانس دو روزه مدیریت اطلاعات بلایا (اپدیم) با صدور قطعنامه‌ای در تهران به کار خود پایان داد.

به گزارش پایگاه خبری گسترش ، در دنیای امروز با تغییرات اقلیمی و اتفاقاتی که در پی دارد، از جمله شدت گرفتن سیل‌ها، زمین‌لرزه‌ها، طوفان‌های شن و ... مدیریت اطلاعات و دانش برای بهبود مدیریت ریسک بلایا ضروری است. داده و اطلاعات برای شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک و اجتناب ریسک بسیار ارزشمند است. علاوه بر اینها داده و اطلاعات برای ارزیابی دقیق تلفات و خسارات در حین وقوع بلایا حیاتی و نیز بعد از وقوع بلایا برای ارزیابی نیازها و بازسازی‌ها مورد نیاز است.

از این رو، مرکز آسیا و اقیانوسیه برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا (اپدیم) به طور رسمی فعالیت خود را در حوزه مدیریت اطلاعات بلایا به عنوان ششمین مرکز منطقه‌ای وابسته به اسکاپ تحت استانداردهای فنی و اداری سازمان ملل متحد آغاز کرد. اپدیم در رابطه با مدیریت بلایای طبیعی سعی دارد از طریق همکاری منطقه‌ای بین کشورها، ریسک مخاطرات ناشی از حوادث طبیعی را کاهش دهد.

این مرکز در راستای پاسخگویی به نیازهای منطقه ایجاد شده است چراکه هر ساله بیش از 200 میلیون نفر با خطر بالای طبیعی در جهان مواجه هستند. در دهه گذشته 90 درصد افراد آسیب‌دیده از بلایا در جهان متعلق به آسیا و اقیانوسیه بودند. در دهه گذشته در منطقه آسیا به طور متوسط سالانه 700 هزار نفر به دلیل وقوع حوادث طبیعی جانشان را از دست داده‌اند.

پیشنهاد تاسیس مرکز اپدیم در سال 2001 به دنبال وقوع زلزله بم مطرح شد و با توجه به حساسیت موضوع، دبیرخانه اسکاپ در اجلاس سالانه خود نشست ویژه‌ای را در ارتباط با این زمین لرزه تشکیل داد. با توجه به این که در این بخش از آُسیا، اسکاپ فعالیت زیادی نداشته و بیشتر توجه آن به جنوب شرق آُسیا متمرکز بوده است و موسسات منطقه‌ای نیز اغلب در جنوب و جنوب شرق آسیا قرار دارند، همچنین با توجه به این که مسائل اجتماعی به طور چشمگیری جایگزین موضوعات اقتصادی شده بود، کشورمان به منظور مشارکت فعالتر در این بخش از آسیا و همکاری با اسکاپ و با هدف جذب کمک‌های فنی و بهره‌مندی از امکانات سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، ایجاد اعتمادسازی و معرفی توانمندی‌های کشور و تعامل با کشورهای منطقه در ارائه طرح تاسیس مرکز اپدیم پیشقدم شد.

کشورهای زیادی حمایت خود را از پیشنهاد مطرح شده توسط ایران اعلام کردند، جوامع و سازمان‌های بین‌المللی حساس و فعال شدند و پیشنهاد ایران، نظر بسیاری را جلب کرد و مورد استقبال قرار گرفت. کشورهای عضو اسکاپ با پیشنهاد اولیه موافقت کرده و سرانجام ضرورت چنین مرکزی با مختصات مدیریت اطلاعات بلایا برای بیشتر اعضای اسکاپ به تایید رسید.

نشست دو روزه اسکاپ در ایران

بعد از طی تمام این مراحل، سرانجام نشست دو روزه اعضای اسکاپ با محوریت تشکیل مقر دائمی اپدیم در ایران طی روزهای دهم و یازدهم بهمن 1396 با حضور محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه، شمشاد اختر معاون دبیر کل سازمان ملل و نمایندگانى از کشورهاى عضو اسکاپ در تهران برگزار شد.

در این نشست، محمدباقر نوبخت با اشاره به اينكه آسيا و اقيانوسيه پرخطرترين منطقه بلاخيز در جهان است و بيشترين آسيب را از بلاياي فاجعه بار متحمل شده گفت: تنها سال گذشته ٥٩.٣ ميلیون نفر در منطقه تحت تاثير بلاياي مختلف قرارگرفته اند و بيش از ٤٥ميلیارد دلار خسارت به بار امده است.

رئيس سازمان برنامه وبودجه همچنين گفت: جمهوري اسلامي ايران تجاربي از طوفان شن، ريزگردها، خشكسالي، سيل و ديگر بلاياي طبيعي دارد و مايل است آنها را در اختيار كشورهاى آسيا و اقيانوسيه قرار دهد؛ يكي از اين تجارب زمين لرزه بم است كه هشتاد درصد بافت اين شهر را تخريب کرد و ٣١ هزار نفر در اين حادثه كشته شدند. اما ايران بعد از اين اتفاق تلخ شروع به بازسازي اين شهر كرده و توانست ارگ تاريخي بم را احيا كند. متاسفانه اخيرا نيز با زلزله كرمانشاه روبرو شديم كه شمار بسياري از هموطنانمان در اثر اين اتفاق جان باختند و اين اتفاق دليل ديگري بر ضرورت اقدام هماهنگ و پيشگيرانه در بلايا را نشان داد. با توجه به تمام اين اتفاقات، ايران به اسكاپ پيشنهاد داد برای مقابله با بلاياي طبيعي در قالب برگزاري كارگاه های آموزشي تجارب اش را در اختيار ديگر كشورها قرار می دهد كه اين اتفاق قرار است در قالب اپديم رخ دهد.

همچنین شمشاد اختر معاون دبیر کل سازمان ملل و دبیر اجرایی کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (اسکاپ) اظهار کرد: موضوع مدیریت اطلاعات بلایا و کاهش خطرات بلایای طبیعی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این موضوع به ویژه در آسیا اهمیت بیشتری دارد چراکه بر اساس آمار این منطقه پرمخاطره‌ترین منطقه از نظر بلایای طبیعی در دنیا شناخته شده و زلزله، سیل، ریزگردها، خشکسالی و ... در این منطقه بسیار دیده میشود.

او با اشاره به اهمیت داده ها و اطلاعات در زمینه پیشگیری از بلایا گفت: دو نکته در اینجا حائز اهمیت است؛ یکی اینکه چطور بتوانیم از پیشرفت های علمی مان در خصوص هشدار پیش از وقوع بلایا استفاده کنیم. این موضوع به ویژه در کشورهای اسیب پذیر منطقه بسیار مهم است و نکته دوم موضوع تاب آوری و مقاوم سازی است؛ تاب آوری در مقابل بلایا به صورتی که تلفات انسانی و خسارات اقتصادی کمتر شود. مساله بلایای طبیعی تنها به یک کشور منحصر نیست و همکاری های ملی، منطقه ای و فرامنطقه ای را طلب می کند. باید به دقت همه جوانب کار بررسی و طراحی شده و در اجرای آن قدم‌های محکمی برداشته شود.

پس از این سخنان، موافقتنامه تشکیل مرکز دائمی اپدیم در ایران، به امضای دکتر نوبخت و معاون دبیر کل سازمان ملل رسید و پس از آن، نشست‌های تخصصی پیرامون گرد و غبار و زلزله با حضور کارشناسان ایرانی و خارجی برگزار شد.

صدور قطعنامه شورای حکام اپدیم

دومین روز از نشست نمایندگان عضو کمیسیون آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ) نیز با حضور تزیانا بوناپاسه معاون شمشاد اختر و نمایندگانی از 25 کشور عضو اسکاپ همچنین مسئولان و کارشناسان کشورمان برگزار شد. در این روز، طی دو نشست جداگانه به جمع‌بندی نشست تخصصی درباره وضعیت گرد و غبار در کشورهای منطقه و همچنین سایر بلایای طبیعی مانند زلزله پرداخته و در پایان، نتیجه کلی درباره این نشست‌ها ارائه شد.

شرکت‌کنندگان این نشست تاکید کردند مرکز اپدیم نه تنها مرجعی مطمئن برای به اشتراک گذاری این اطلاعات مربوط به بلایای طبیعی میان کشورها است، بلکه با پردازش و تحلیل منسجم داده‌ها و تلاش همه اعضا برای تولید و تبادل دانش فنی در این زمینه می‌توان به جای غافلگیری در برابر حوادث طبیعی، از آنها پیشگیری کرده و میزان خسارات انسانی و اقتصادی ناشی از آنها را به حداقل رساند.

همچنین از سوی کارشناسان اسکاپ تاکید شد که در دهه‌های گذشته نگرانی درباره بلایای طبیعی کمتر از امروز بود اما با تغییرات اقلیمی، بلایای طبیعی زیادی مخصوصا در آسیا و اقیانوسیه هست که باید نگران آنها باشیم و خودمان را برای مقابله با این حوادث آماده کنیم. با توجه به این موضوع، تشکیل اپدیم یک ضرورت محسوب شده و از آنجا که بیشتر کشورهای منطقه هر کدام درگیر یک یا چند مخاطره طبیعی هستند، لازم است این تجارب را در اختیار دیگر کشورها قرار دهند.

در پایان این نشست دو روزه نیز بیانیه‌ای درمورد لزوم ایجاد پایگاه‌های تبادل اطلاعات و دانش به شکل الکترونیک و آموزش از راه دور کارشناسان کشورهای عضو اپدیم صادر شد. این بیانیه همچنین بر لزوم حمایت تکنیکی از همه کشورهای منطقه برای ارتقای دانش و آمادگی هر چه بیشتر برای مقابله با حوادث و مخاطرات طبیعی تاکید کرد.