بیماری های شایع دستگاه گوارش

بیماری های دستگاه گوارش در واقع اختلالات و مشکلات مربوط به دستگاه گوارش هستند که ممکن است هر یک از این اندام‌ها یا گروهی از آنها را درگیر کنند.

در سیستم گوارشی غذا و نوشیدنی‌ها به اجزای کوچک تقسیم شده و بدن می‌تواند آنها را به‌عنوان انرژی جذب و در عملکرد سلول‌ها استفاده کند. اگر هنگام بلع، هضم مواد غذایی یا دفع مواد زائد دچار مشکل شدید، باید برای تشخیص بیماری دستگاه گوارش به متخصص گوارش و کبد (gastroenterologist) مراجعه کنید.

اما دکتر گوارش کیست؟ این متخصص در مورد کلیه اندام‌ها و بافت‌های دستگاه گوارش دانش بالایی دارد و می‌تواند هرگونه بیماری و اختلال در این سیستم را تشخیص داده و درمان کند.

بر اساس آماری که توسط سایت imaware.health در مقاله ای که دکتر Stefano Guandalini نوشاه بیش از ۱۰ درصد از مدم هر کشور به یکی از بیماری های گوارشی دچار هستند.

سندروم روده تحریک پذیر

سندروم روده تحریک پذیر از اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی و نفخ بروز می کند که از علامت های غالب آن اسهال و یبوست بوده که ممکن است به صورت متناوب این دو علامت ظاهر شوند.

افراد زیادی به سندروم روده تحریک پذیر دچار می شوند و گاهی اوقات به طور مداوم و گاهی در طیف کوتاه مدت این مشکل به وجود می آید. معمولاً زنان بیشتر از مردان به این مشکل مبتلا هستند.

برخی از عواملی که باعث تشدید سندروم روده تحریک پذیر می شوند، شامل موارد ذیل است:

• برخی از مواد خوراکی مانند شیر، شکلات، الکل و نوشابه
• استرس و اضطراب
• تغییرات هورمونی در زنان
• استفاده از آنتی بیوتیک ها
• عفونت دستگاه گوارش
• عوامل ژنتیکی

برای تشخیص سندروم روده تحریک پذیر و درمان آن نیاز است که حتما به دکتر گوارش مراجعه شود که پزشک در چنین شرایطی با استفاده از معاینات بالینی تست های آزمایشگاهی و گاهی مواقع با استفاده از تصویر اشعه ایکس و آندوسکوپی مشکل را مشخص می کند.

زخم معده

زخم معده به معنی نوعی آسیب خوش ‌خیم به مخاط و زیر مخاط دستگاه گوارش در ناحیه معده است. این زخم می تواند در اثنی عشر یا دوازدهه یا بخش پایانی مری قرار بگیرد. بین ترشح اسید معده و این آسیب دیدگی ارتباط مستقیم وجود دارد.

زخم معده همیشه با دردهای شدید همراه است که این دردها موقت بوده، زمانی که معده خالی باشد شدیدتر می گردند و در طول شب در را بیشتر احساس می ‌کنند، علائم دیگر زخم معده عبارتند از:

• کاهش وزن شدید
• رنگ پریدگی پوست
• تهوع و استفراغ
• نفخ و دل درد شدید
• سرگیجه

در زمانی که زخم معده شدید باشد، خونریزی معده هم اتفاق افتاده در نتیجه مدفوع خون آلود و تیره می گردد و لازم است که حتماً به پزشک مراجعه شود.

پزشک با تشخیص زخم معده و علت به وجود آمدن آن از درمان های مختلفی استفاده می کند، مانند:

آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک برای از بین بردن هلیکوباکترپیلوری به مدت دو هفته باید استفاده شود.

داروهای متوقف کننده تولید اسید

این داروها با متوقف کردن کارکرد بخشی از سلول های معده تولید اسید را بسیار کاهش می ‌دهند.

داروهای ضد اسید

آنتی اسیدها در خنثی کردن اسید تولید شده بر معده مؤثر بوده و با سرعت درد کاهش می یابد.

داروی محافظ لایه داخلی معده

این داروها از لایه داخلی معده در برابر اسید محافظت می کنند.

سرطان معده

سرطان معده به رشد غیرطبیعی سلول های معده گفته می شود که ممکن است در هر بخشی از معده ایجاد گردد. در اغلب مواقع سرطان معده در قسمت اصلی معده یعنی بدنه آن تشکیل می شود. یک راه مؤثر برای درمان و جلوگیری از گسترش سرطان معده جراحی کردن و برداشتن توده سرطانی است و سایر روش ‌های درمانی برای قبل یا بعد از جراحی توصیه می شود.

علائم و نشانه های بروز سرطان معده:

• مشکل در بلعیدن
• احساس سیری با کم خوردن غذا
• احساس نفخ بعد از خوردن غذا
• حالت تهوع و سوء هاضمه
• سوزش معده و درد معده
• لاغری ناخواسته

متخصصین معتقدند که سرطان معده زمانی به وجود می ‌آید که DNA سلول معده تغییر پیدا می کند.

عوامل خطر زایی که سبب افزایش سرطان معده می شوند عبارتند از:

• بیماری رفلاکس معده
• چاقی
• رژیم غذایی سرشار از غذاهای شور و دودی
• رژیم های غذایی کم سبزیجات و کم میوه
• داشتن سابقه خانوادگی
• التهاب معده در طولانی مدت

در صورت داشتن هر کدام از مشکلات لازم است که به دکتر متخصص گوارش مراجعه شود. پزشک از طریق روش های مختلف می تواند سرطان معده را تشخیص دهد که شامل موارد ذیل است:

• آندوسکوپی
• آزمایشات تصویری
• نمونه برداری
• آزمایش خون
• آندوسونوگرافی

روش های درمانی سرطان در ابتدا جراحی است و سپس با کمک روش ‌های دیگر می ‌توان از عود کردن مجدد سرطان جلوگیری نمود.

برخی از روش های درمانی که در سرطان معده کمک کننده بوده، عبارتند از:

• برداشتن کامل تومورها از دیواره معده
• برداشتن بخشی از معده
• برداشتن کل معده
• برداشتن غدد لنفاوی برای جستجوی سرطان
• جراحی برای تسکین علائم و نشانه ها
• شیمی درمانی برای جلوگیری از انتشار آن در بدن
• پرتو درمانی برای از بین بردن مستقیم سلول های سرطانی

درد معده

درد معده یکی از مشکلاتی است که اغلب افراد به آن دچار شده اند، در واقع مشکلات و بیماری های معده در بین همه افراد شایع بوده و هر کدام آنها منجر به درد در معده می گردد. درد معده معمولاً آزار دهنده است و از مسمومیت غذایی و حساسیت به برخی از غذاها گرفته، تا عفونت های باکتریایی و ویروسی موجب به وجود آمدن این درد می شوند.

با شناخت انواع درد معده و تمایز قائل شدن بین شرایط این دردها می توان زودتر به مشکل پی برد. انواع دردها شامل موارد ذیل است:

زمان شروع درد

دردهای معده ناگهانی نشان دهنده انسداد مجاری صفراوی یا خون رسانی ناکافی روده ها است.

الگوی درد

درد معده مداوم که به طور معمول هر چند ساعت ادامه دارد، به دلیل وجود سنگ صفرا بوده و در صورت داشتن معده درد شدید مداوم ممکن است که التهاب پانکراس نیز ایجاد شده باشد.

محل درد

درد ممکن است در اندام های فوقانی شکم باشد، به عنوان مثال درد راست و پایین شکم نشان دهنده آپاندیسیت بوده و درد در پایین شکم نشان دهنده اختلال مثانه و رحم است.

مدت زمان درد

مدت زمان وجود درد می‌ تواند نشان‌ دهنده نوع بیماری باشد به عنوان مثال سندروم روده تحریک پذیر دردهای دوره ‌ای دارند. اما مشکلات صفراوی و زخم معده دردهای طولانی مدت ایجاد می کند.

در صورت بروز هر گونه مشکل و درد در معده و دستگاه گوارش بهتر است از خوددرمانی جلوگیری کرده و با مراجعه به متخصص گوارش اقدام به علت یابی و درمان به موقع نمایید.

برای درمان چه بیماری‌هایی پیش دکتر گوارش و کبد برویم؟

• یبوست
• ورم معده
• سندروم روده تحریک‌پذیر
• رفلاکس معده
• سوء هاضمه
• زخم معده
• زخم مری
• سرطان مری
• بیماری‌های مربوط به بلع غذا
• بواسیر یا هموروئید
• سنگ کیسه صفرا
• سرطان لوزالمعده
• کبد چرب
• هپاتیت

برای درمان بیماری های دستگاه گوارش چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

همان‌طور که در این مطلب ذکر کردیم، بیماری های دستگاه گوارش انواع مختلفی دارند و هرکدام بخشی از این سیستم را درگیر می‌کنند.

درصورتی‌که علائم و نشانه‌های این بیماری‌ها را دارید یا در بلع و هضم غذا با مشکل مواجه هستید، باید به دکتر متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.

متخصص باتوجه ‌به علائم شما و شدت بیماری بهترین درمان را انتخاب کرده و در مدیریت بیماری به شما کمک می‌کند.