واردات و صادرات از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در هر کشور محسوب می شود که نقشی کلیدی در رشد اقتصادی، تأمین نیازهای داخلی و توسعه بازارهای جهانی ایفا می کند. با این حال، برخلاف تصور رایج، ورود به این حوزه تنها با داشتن سرمایه یا کالا امکان پذیر نیست. برای موفقیت در تجارت بین المللی، به مجموعه ای از اقدامات اولیه و زیرساخت های قانونی، حقوقی و تخصصی نیاز دارید که از جمله آن ها می توان به اخذ کارت بازرگانی، شناخت فرایندهای گمرکی، ارزیابی ریسک های بازار هدف و دریافت مشاوره تخصصی اشاره کرد.

در این مقاله به بررسی ۵ اقدام ضروری قبل از ورود به واردات و صادرات در ایران می پردازیم که باید پیش از ورود به حوزه واردات و صادرات در ایران انجام شوند؛ اقداماتی که بدون آن ها احتمال بروز مشکلات حقوقی، مالیاتی و عملیاتی به شدت افزایش می یابد.

بررسی اقدامات ضروری پیش از ورود به حوزه واردات و صادرات در ایران

حوزه واردات و صادرات در ایران بسیار گسترده و پیچیده می باشد. از این رو، افرادی که می خواهند در این عرصه قدم بگذارند باید قوانین زیادی را رعایت کنند.

اقدامات بسیار مهمی پیش از ورود به این حوزه باید توسط افراد صورت گیرد تا اشخاص بتوانند آمادگی لازم برای این کار را پیدا کنند. مهم ترین اقداماتی که در این زمینه باید صورت گیرد، عبارتند از:

1.   بررسی ضرورت دریافت کارت بازرگانی به عنوان کلید ورود قانونی

نخستین قدم برای آغاز فعالیت های بازرگانی بین المللی، اخذ کارت بازرگانی است. این کارت، مجوز رسمی برای واردات یا صادرات کالا بوده و توسط اتاق بازرگانی ایران یا وزارت صمت برای اشخاص حقیقی یا حقوقی صادر می شود. بدون این مجوز، فعالیت تجاری در مرزهای بین المللی از نظر قانونی غیرمجاز محسوب می شود و نه تنها اجازه ترخیص کالا را نخواهید داشت، بلکه ممکن است با جریمه و توقیف کالا مواجه شوید.

مزایای اخذ کارت بازرگانی

• امکان واردات و صادرات کالا به صورت رسمی و قانونی
• بهره مندی از مزایای گمرکی و تخفیفات تعرفه ای
• دسترسی به بازارهای جهانی از طریق شرکت در نمایشگاه های بین المللی
• امکان ثبت برند در سطح بین المللی
• افزایش اعتبار در تعامل با بانک ها و نهادهای دولتی

در واقع، کارت بازرگانی هویت بین المللی شرکت یا تاجر در فضای تجارت خارجی است و بدون آن، هیچ فعالیتی در گمرک یا سیستم بانکی کشور ممکن نیست.

2.     اهمیت تهیه و تکمیل اسناد تجاری و گمرکی پیش از اولین فعالیت صادرات یا واردات

یکی از بزرگ ترین چالش هایی که تازه واردان به حوزه تجارت خارجی با آن مواجه می شوند، نبود آگاهی کافی از اسناد و مدارک مورد نیاز در فرآیند ترخیص کالا، حمل ونقل بین المللی و تبادلات مالی است. اسناد تجاری شامل فاکتور تجاری، پکینگ لیست، بارنامه (B/L)، گواهی مبدا، بیمه نامه حمل و گواهی های استاندارد یا بهداشت (در صورت نیاز) است.

چنانچه این اسناد به درستی تهیه یا ترجمه نشده باشند، ممکن است کالا در گمرک متوقف شود، هزینه های اضافی انبارداری و جریمه به شما تحمیل شود یا حتی امکان برگشت کالا وجود داشته باشد. به همین دلیل، پیشنهاد می شود پیش از شروع هرگونه معامله، به صورت دقیق با مدارک و فرآیندهای لازم آشنا شوید یا از مشاور متخصص در حوزه صادرات و واردات کمک بگیرید.

3.     نقش حیاتی مشاور رتبه بندی و مشاور امور بازرگانی در تنظیم استراتژی موفق

در دنیای امروز که تجارت جهانی به شدت رقابتی و پیچیده شده، داشتن یک مشاور رتبه بندی یا مشاور بازرگانی متخصص می تواند مسیر موفقیت شما را هموارتر کند. مشاور رتبه بندی به شما کمک می کند تا شرکتتان را بر اساس معیارهای اتاق بازرگانی یا سازمان برنامه وبودجه در رتبه های بالاتر قرار دهید؛ موضوعی که در اخذ تسهیلات، دریافت پروژه ها و افزایش اعتماد مشتریان داخلی و خارجی بسیار مؤثر است.

از سوی دیگر، مشاوران بازرگانی در موارد زیر راهنمای شما خواهند بود:

• انتخاب کالای مناسب برای واردات یا صادرات
• شناخت بازار هدف و تحلیل رفتار مصرف کننده
• مدیریت قراردادهای بین المللی
• مشاوره در زمینه نرخ ارز، حواله و LC
• بهینه سازی فرآیندهای گمرکی و ترخیص کالا

در واقع، استفاده از تجربه و دانش مشاوران حرفه ای به شما این امکان را می دهد که با حداقل ریسک، بهترین تصمیمات را اتخاذ کنید.

4.   شناخت قوانین گمرکی، مالیاتی و ارزی ایران و کشور مقصد برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی و تأخیرهای پرهزینه

یکی از اشتباهات رایج در بین تجار تازه کار، نادیده گرفتن تفاوت های قانونی بین ایران و کشورهای مقصد است. قوانین گمرکی، مجوزهای موردنیاز، تعرفه های واردات یا صادرات، الزامات استاندارد و حتی ضوابط حمل ونقل در کشورهای مختلف می تواند متفاوت و گاه متضاد با یکدیگر باشد.

برای مثال:

• کالایی که در ایران مشمول معافیت مالیاتی است، ممکن است در کشور مقصد نیاز به گواهی بهداشتی یا استاندارد خاصی داشته باشد.
• برخی کشورها برای واردات محصولات خاص، به برچسب گذاری ویژه یا بسته بندی مطابق استاندارد خود نیاز دارند.
• تفاوت نرخ ارز، امکان تبدیل پول و محدودیت های بانکی نیز باید از قبل بررسی شود.

اطلاع از این قوانین نه تنها از بروز تأخیر و جریمه جلوگیری می کند، بلکه به شما کمک می کند ساختار قیمت گذاری و سودآوری را دقیق تر طراحی کنید.

5.   ارزیابی بازار هدف و تحلیل دقیق پتانسیل کالا، رقبا و شرایط حمل ونقل

یکی از بزرگ ترین ریسک های ورود به حوزه صادرات و واردات، عدم شناخت کافی از بازار هدف یا تامین کننده خارجی است. بسیاری از واردکنندگان و صادرکنندگان به دلیل اعتماد بی جا به طرف مقابل، اطلاعات ناکافی از شرایط بازار یا عدم بررسی دقیق هزینه های حمل ونقل، با زیان های سنگین مواجه می شوند.

برای مثال:

• آیا کالایی که قصد صادرات آن را دارید، واقعاً در بازار هدف تقاضا دارد؟
• چه برندها یا شرکت هایی در آن بازار رقیب شما هستند؟
• هزینه های حمل ونقل، بیمه، انبارداری و ترخیص در مجموع چه میزان خواهد بود؟
• آیا شرایط آب وهوایی، محدودیت های گمرکی یا تحریم های منطقه ای روی مسیر حمل اثر می گذارد؟

پاسخ به این سؤالات باید پیش از هر اقدامی روشن باشد. انجام تحقیقات بازار، استفاده از ابزارهای آنالیز داده، مشاوره با اتاق های مشترک بازرگانی و کسب تجربه از شرکت های فعال در آن کشور، جزو اقداماتی است که باید در اولویت قرار گیرد.

سخن پایانی

بسیاری از افراد تصور می کنند که داشتن سرمایه یا یک کالای خاص برای ورود به تجارت بین الملل کافی است؛ اما واقعیت این است که موفقیت در حوزه واردات و صادرات نیازمند ساختاری دقیق، آشنایی با قوانین، برنامه ریزی مالی، مدارک حقوقی و بهره گیری از مشاوران خبره است. اقداماتی مانند اخذ کارت بازرگانی، بهره گیری از مشاور رتبه بندی، تسلط بر فرآیندهای گمرکی و شناخت بازار هدف، از اصول پایه و اولیه ای هستند که بدون آن ها ورود شما به این بازار، نه تنها پرریسک، بلکه پرهزینه خواهد بود.

اگر واقعاً قصد دارید به یک تاجر حرفه ای تبدیل شوید، ابتدا زیرساخت را بسازید، سپس تجارت را آغاز کنید. ساختار درست، ضامن پایداری تجارت شما در آینده خواهد بود.