این کالاها از مالیات واردات معاف‌ شدند؛ خوش به حال تجار ایران

گسترش نیوز: گسترش نیوز: مالیات‌ها به‌طور کلی به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. مالیات‌های مستقیم مانند مالیات بر درآمد یا اجاره، مستقیماً از دارایی و درآمد افراد کسر می‌شود و پرداخت‌کننده آن مشخص است. در مقابل، مالیات‌های غیرمستقیم به کالاها و خدمات مصرفی تعلق می‌گیرد و پرداخت‌کننده معینی ندارد. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های مالیات غیرمستقیم، مالیات بر ارزش افزوده است که مالیات بر  صادرات و واردات نیز زیرمجموعه‌ای از آن محسوب می‌شود.

صادرات به‌معنای ارسال کالا یا خدمات به خارج از مرزهای کشور و واردات به‌معنای ورود کالا یا خدمات به داخل مرزهای گمرکی، مناطق آزاد تجاری یا ویژه اقتصادی است. از این‌رو، مالیات صادرات و واردات، مالیاتی است که از فعالان این حوزه‌ها دریافت می‌شود و نرخ کلی آن ۹ درصد تعیین شده است. با این حال، در بخش صادرات، شرایط ویژه‌ای برای معافیت‌ها و استرداد مالیات در نظر گرفته شده که در ادامه بررسی می‌شود.

میزان و نحوه محاسبه مالیات صادرات و واردات

گرچه صادرات و واردات هر دو مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند، اما نحوه و میزان محاسبه مالیات برای هرکدام متفاوت است. به همین دلیل در این بخش، هر یک از این مالیات‌ها به‌صورت مجزا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۱. مالیات صادرات

صادرات، به‌دلیل نقش مهمی که در افزایش ارزآوری و رونق اقتصادی ایفا می‌کند، از مزایای ویژه‌ای برخوردار است. طبق ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات به‌طور کامل از پرداخت مالیات معاف است؛ به‌جز صادرات مواد خام که معافیت آن به ۲۰ درصد کاهش می‌یابد. همچنین براساس ماده ۱۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده، این معافیت مشروط به ارائه مدارکی مانند پروانه سبز گمرکی برای کالا یا قرارداد و گواهی انجام کار تأییدشده توسط نمایندگی رسمی ایران در کشور مقصد برای خدمات است.

با این حال، برخورداری از معافیت مالیاتی صادرات منوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور است. بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱، صادرکنندگان موظف‌اند تعهدات ارزی خود را از طریق روش‌هایی مانند فروش ارز در سامانه نیما، واردات در مقابل صادرات، انتقال ارز به دیگران، بازپرداخت وام‌های ارزی یا فروش اسکناس به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز انجام دهند. در غیر این صورت، موظف به پرداخت مالیات ۹ درصدی بر ارزش ارز صادراتی خواهند بود.

۲. مالیات واردات

مالیات واردات طبق ماده ۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده، معادل ۹ درصد ارزش گمرکی کالا یا خدمات، به‌علاوه حقوق ورودی (شامل حقوق گمرکی و سود بازرگانی) محاسبه می‌شود. حقوق گمرکی به‌طور معمول ۴ درصد ارزش کالا را شامل می‌شود و سود بازرگانی نیز هر سال توسط دولت برای اقلام مختلف تعیین می‌شود.

با این حال، نرخ مالیات برخی کالاها متفاوت است:

• بنزین و سوخت هواپیما: ۳۰ درصد

• نفت‌گاز، نفت سفید، نفت کوره، گاز طبیعی و گاز مایع: ۱۵ درصد

• نوشابه‌های قندی گازدار و بدون گاز: ۳۶ درصد

• سیگار، توتون پیپ و تنباکو: ۶۵ درصد

• توتون خام: ۱۰ درصد

• توتون فرآوری‌شده: ۳۵ درصد

همچنین، برخی کالاها از پرداخت مالیات واردات معاف هستند. این اقلام شامل دام زنده، خمیر کاغذ، شمش طلا، فرش دستباف، تجهیزات نظامی و دارویی و نیز اقلام اهدایی به نهادهایی همچون کمیته امداد و هلال احمر می‌شود.

نحوه پرداخت و سامانه‌های مرتبط

یکی از سوالات پرتکرار فعالان حوزه تجارت این است که آیا سامانه‌ای خاص برای پرداخت مالیات صادرات و واردات وجود دارد یا خیر. در حال حاضر، سازمان امور مالیاتی سامانه اختصاصی تحت عنوان "سامانه مالیات صادرات و واردات" راه‌اندازی نکرده است؛ بنابراین پرداخت این مالیات‌ها به‌صورت حضوری و از طریق گمرک انجام می‌شود. گمرک پس از محاسبه ارزش گمرکی، حقوق ورودی و سود بازرگانی، مالیات را دریافت کرده و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌کند.

با این حال، صادرکنندگان می‌توانند در صورت پرداخت ۹ درصد مالیات و انجام تعهدات ارزی، برای استرداد آن از طریق سامانه مالیات بر ارزش افزوده به نشانی evat.ir اقدام کنند. این سامانه مستقل از سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی (tax.gov.ir) بوده و امکان ثبت درخواست استرداد مالیات به‌صورت غیرحضوری را فراهم می‌کند.

راهنمای استرداد مالیات صادرات

۱. رفع تعهدات ارزی: صادرکننده باید از یکی از روش‌های مجاز مانند فروش ارز در سامانه نیما یا بازپرداخت وام‌های ارزی برای بازگشت ارز به چرخه اقتصادی کشور اقدام کند.
۲. ورود به سامانه evat.ir: با استفاده از نام کاربری و رمز عبور دریافتی هنگام ثبت‌نام کد اقتصادی وارد سامانه شوید.
۳. ثبت درخواست استرداد: از منوی "استرداد" در سمت راست صفحه، گزینه "ثبت درخواست استرداد" را انتخاب کرده و مراحل را تکمیل کنید.

شرایط معافیت مالیاتی صادرکنندگان

برای برخورداری از معافیت مالیاتی، صادرکنندگان باید شرایط مشخصی را رعایت کنند. طبق مصوبه شماره ۲۰۵۲۲۲۷ سازمان توسعه تجارت ایران (مورخ ۱۵ بهمن ۱۴۰۳)، این شرایط عبارت‌اند از:

• ثبت درخواست معافیت ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ مصوبه در دبیرخانه سازمان توسعه تجارت

• تطابق تاریخ مستندات ارائه‌شده با زمان صادرات

• انجام رفع تعهدات ارزی در مهلت قانونی

• اعلام تأیید سازمان توسعه تجارت به سازمان امور مالیاتی

• باز بودن پرونده مالیاتی در زمان درخواست

در صورتی که گمرک پاسخی به درخواست‌ها ارائه نکند، اظهارات صادرکننده معتبر تلقی خواهد شد.