رکوردزنی‌ زمستانه بـورس

بورس تهران در روزهای گذشته دوباره وارد کانال ۱.۶ میلیون واحدی شد. این روند صعودی در شرایطی رقم خورد که نرخ سود سپرده بانکی در روزهای گذشته به ۲۵ درصد افزایش ‌یافته است.

رشد نرخ بهره بانکی همچنان ریسکی قابل‌توجه برای بازار سرمایه شناخته می‌شود؛ با این‌ وجود سیگنال‌های مثبت این بازار قوی‌تر عمل کرده‌اند. تداوم نرخ دلار در کانال ۴۰ و ۴۱ هزار تومانی در بازار آزاد باوجود وعده مدیران مبنی بر کنترل نرخ ارز، همچنان محرکی جدی برای این بازار محسوب می‌شود؛ هرچند به‌اعتقاد فعالان بازار سرمایه روند رو به رشد بورس تهران در مقایسه با سایر بازارهای موازی و باتوجه به نرخ تورم در اقتصاد کشور، قابل‌توجه نیست.

عملکرد بازار در هفته سوم دی‌

شاخص کل بورس در روز ۷ دی‌ از مرز ۱.۶ میلیون واحدی گذشت و در ارتفاع یک‌میلیون و ۶۴۷ واحدی ایستاد، اما شاخص کل در این کانال برای بیش از یک روز ماندگار نبود.

 شاخص کل در نخستین روز از سومین هفته آذر دوباره صعود قابل‌توجهی را تجربه کرد و با رشد ۱۸ هزار و ۹۳۹ واحدی به مرز ۱.۶ میلیون واحد رسید.

علاوه بر این شاخص کل هم‌وزن نیز طی معاملات، همسو با نماگر اصلی بازار رفتار و ۸ هزار و ۹۲۴ واحد رشد را از آن خود کرد. روند صعودی و سبزپوشی بازار در روز یکشنبه، ۱۸ دی‌ نیز تداوم یافت؛ تا جایی که نماگر بازار با رشد ۳۷ هزار واحدی به یک میلیون و ۶۳۵ هزار واحد رسید و شاخص هم‌وزن نیز رشد ۱۰ هزار واحدی را از آن خود کرد.

شاخص کل بورس در روز دوشنبه، ۱۹ دی رشد ۱۱ هزار و ۶۷۸ واحدی را تجربه کرد و به سطح یک میلیون و ۶۴۶ هزار و ۹۰۷ واحد رسید.

شاخص کل هم‌وزن نیز که نمایانگر عملکرد سهامداران شرکت‌های کوچک و متوسط بازار است، ۳ هزار و ۹۶۲ واحد رشد کرد و در ارتفاع ۴۹۶ هزار و ۴۰۱ واحد قرار گرفت.

محرک‌های بورس کدامند؟

رضا بهرامی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: دلایل متنوعی برای بازگشت رونق به بازار سرمایه، صعود دوباره بورس و ورود نقدینگی جدید به این بازار مطرح می‌شود.

 تداوم عرضه خودرو در بورس کالا یکی از دلایل اصلی رونق سهام شرکت‌های خودرویی است.

وی با اشاره به تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی و سیاست‌های اولیه این نهاد مبنی بر کنترل قیمت دلار افزود: تثبیت بهای دلار بر صنایع داخلی و صادرات‌محور تاثیر متفاوتی دارد.

صنعت خودروسازی جزو صنایع ریالی بورس طبقه‌بندی می‌شود که کاهش قیمت ارز در نهایت به نفع آن است و مسیر تامین مواد اولیه ارزان برای آنها را هموار می‌کند.

بهرامی گفت: کاهش نگرانی در زمینه تداوم سقوط قیمتی کامودیتی‌ها در بازار جهانی نیز محرک دیگری برای صنایع کامودیتی‌محور بورس ما محسوب می‌شود.

خوشبختانه در هفته‌های پایانی سال ۲۰۲۲ روند ریزشی قیمت فلزات در بازار جهانی متوقف شد که همین موضوع نیز پالس مثبتی را به صنایع فلزی داد و از رشد ارزش سهام آنها در بازار ما حمایت کرد.

وی افزود: از آنجا که چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده اغلب کامودیتی‌ها به‌شمار می‌رود، گمانه‌زنی‌های مثبت درباره رونق دوباره اقتصادی چین در سال جاری میلادی، محرک دیگری برای بازار فلزات است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به صعود بهای دلار در بازار آزاد گفت: در واقع در ماه‌های اخیر شاهد کاهش ارزش ریال در کشور بوده‌ایم و روند ریزشی قیمت ریال در هفته‌های اخیر شدت گرفته است.

 در چنین شرایطی افراد ترجیح می‌دهند پول نقد نگهداری نکنند و سرمایه خود را در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کنند. بدین ترتیب می‌توان این‌طور ادعا کرد که بخشی از پول‌های تزریق‌شده به بازار سرمایه تحت تاثیر همین کاهش ارزش پول ملی روانه بورس شده است.

بهرامی گفت: از ابتدای سال جاری شاهد روند رو به رشد قابل‌توجه در اغلب بازارهای موازی بازار سرمایه از جمله دلار، مسکن، خودرو، طلا، سکه و... بوده‌ایم، اما بازار سهام از این روند رو به رشد قیمتی عقب بود که در موقعیت کنونی بخشی از این عقب‌ماندگی جبران شده است.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: روند رو به رشد بازار سهام از آبان آغاز شد و در حال حاضر نیز اغلب سهم‌های بازار کف قیمتی خود را پشت سر گذاشته‌اند. علاوه بر این بیش از ۲ سال از سقوط تاریخی بورس می‌گذرد؛ درنتیجه گذر این بازار از رکود و بازگشت به مدار رشد آنقدرها هم غیرمنطقی و عجیب نیست.

وی افزود: البته همچنان شوک‌های لحظه‌ای بر عملکرد بازار سرمایه اثرگذار هستند، بااین‌وجود بازار در میان‌مدت و بلندمدت به سقف قیمتی خود خواهد رسید؛ تا جایی که انتظار می‌رود شاخص کل حداکثر در یک بازه زمانی ۲.۵ تا ۳ ساله سقف تاریخی ۲ میلیون واحدی را پشت سر بگذارد.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سوالی درباره افزایش نرخ سود سپرده بانکی و تاثیر آن بر عملکرد بازار سرمایه گفت: افزایش نرخ بهره بانکی مهم‌ترین ابزار اقتصادی برای کنترل تورم است، اما اقتصاد ایران تفاوت‌هایی با سایر کشورها دارد و باتوجه به تورم حاکم بر اقتصاد، نرخ بهره بانکی کشور، منفی برآورد می‌شود.

 بااین‌وجود روند رو به رشد نرخ بهره بانکی همچنان رقیبی برای بازار سرمایه شناخته می‌شود.

وی با اشاره به موضع‌گیری وزیر اقتصاد و امور دارایی در زمینه تثبیت نرخ ارز مبنی بر اینکه «برنامه دولت تثبیت به‌معنای میخکوب کردن نرخ ارز نیست، بلکه به‌دنبال ثبات‌بخشی به بازار و مدیریت نرخ حول سامانه نیماست»، اظهار کرد: این دست سیاست‌ها و موضع‌گیری‌ها امیدواری را نسبت به بازار سرمایه بازگردانده است.

 در حال حاضر انتظار می‌رود بازار سهام در مسیر رشد قرار گیرد؛ هرچند سیاست‌های پولی و مالی می‌تواند مانعی در مسیر تداوم رشد و صعود پرقدرت بازار سرمایه کشور باشد.

بازگشت امید

امید پورمحمود، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: روند صعودی بازار سرمایه در طول هفته‌های گذشته آغاز شده بود. با این ‌وجود تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی و سیاست‌های جدید این نهاد مالی مبنی بر کنترل نرخ دلار نیمایی در محدود ۲۸۵۰۰ تومان، مانع تداوم صعود بورس شد.

این کارشناس بورس گفت: بسیاری از صنایع مهم و اثرگذار در بازار سرمایه صادرات‌محور هستند و اصرار دولت بر پایین نگه‌داشتن قیمت دلار نیمایی که مبنای مبادلات تولیدکنندگان و بازگشت ارز صادراتی آنها است، از سودآوری این واحدهای تولیدی می‌کاهد؛ بنابراین سیاست دولت در کنترل نرخ ارز در نهایت به ضرر سهامداران این شرکت‌ها تمام خواهد شد.

وی افزود: در چنین شرایطی شاهد دست‌به‌دست شدن سهام و افت چندروزه بازار سرمایه بودیم؛ افتی که به سقوط شاخص از مرز یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی در هفته گذشته منتهی شد. با این ‌وجود تاثیر سیاست‌های یادشده ادامه‌دار نشد؛ به‌ویژه آنکه بهای دلار در بازار آزاد همچنان صعودی است و رشد آن ادامه دارد. در واقع باید بپذیریم بهای دلار از دستورات سیاست‌گذاران و تیم اقتصادی دولت تبعیت نمی‌کند. بدین ترتیب از ابتدای هفته جاری شاهد بازگشت بورس به مسیر صعودی و گذر شاخص کل از کانال ۱.۶ میلیون واحدی بودیم.

پورمحمود گفت: آغاز فروش خودرو در بورس کالا در ماه‌های اخیر اقدام مثبتی بوده که به رشد سهام خودروسازان در بازار منتهی شده است.

از آنجا که گروه‌های خودرویی به‌عنوان لیدر بازار شناخته می‌شوند، روند رو به رشد ارزش سهام این شرکت‌ها و امیدواری به صعود آنها، محرک مثبتی برای کل بورس به‌شمار می‌رود.

در روزهای گذشته موضوعاتی حول توقف فرآیند فروش خودرو از طریق بورس کالا مطرح شد. این در حالی است که تداوم فروش خودرو در بورس کالا می‌تواند بخشی از زیان خودروسازان را مرتفع و جبران کند. اما در ادامه این خبر تکذیب شد و هنوز نگاه جمعی سیاست‌گذاران به تداوم فروش خودرو از این بستر است. همین تکذیب شایعات مطرح‌شده، مانع تداوم روند نزولی بازار سهام بود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه در طول سال جاری همپای تورم رشد نداشته است. بسیاری از سهم‌هایی که در این بازار خریدوفروش می‌شوند همچنان ارزنده هستند؛ در نتیجه تداوم صعود این بازار عجیب یا دور از ذهن نیست.

وی با اشاره به روند ورود و خروج پول از بازار سرمایه گفت: خوشبختانه روند خروج پول از بازار متوقف شده است. علاوه بر این از صندوق درآمد ثابت نیز به این بازار نقدینگی تزریق‌ شده است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش‌بینی عملکرد بازار سرمایه گفت: سیاست‌های دولت قابلیت پیش‌بینی‌پذیری ندارد و همین موضوع نیز ریسکی جدی برای بازار سرمایه به‌شمار می‌رود. چنانچه دولت برای جبران کسری بودجه خود اقدام به فروش اوراق قرضه کند، تاثیر منفی بسزایی بر عملکرد بازار سرمایه دارد. علاوه بر این بازار به رکود می‌رسد. بااین‌وجود همچنان نسبت P/E بازار که حکایت از ارزندگی سهم‌ها دارد، قابل‌توجه است. گروه سیمانی‌ها، شیمیایی‌ها و خودرویی‌ها همچنان جای رشد دارند.

سخن پایانی

بازار سرمایه حکم دماسنج اقتصادی را دارد و نسبت به شرایط اقتصادی و سیاسی به‌سرعت واکنش نشان می‌دهد. همین موضوع در کنار بی‌اعتمادی تاریخی به عملکرد بورس تهران در طول دو سال گذشته، مانع رشد این بازار در قیاس با بازارهای موازی آن شده است.

 تحولات غیرمنتظره در حوزه نرخ سود و احتمال ادامه داشتن مواضع انقباضی بانک‌ها به‌صورت رسمی و غیررسمی در ماه‌های آتی، از مهم‌ترین عوامل منفی مؤثر بر عملکرد بازار سرمایه هستند.

سیاست‌های دولت در فرآیند تصویب بودجه سال آتی و همچنین قیمت دلار از دیگر ریسک‌های بازار سرمایه در هفته‌های آینده به‌شمار می‌روند که نمی‌توان به‌راحتی درباره آنها اظهارنظر دقیق کرد.