نگاهی به عرضه های اولیه بورس در سال ۹۹

عرضه‌های اولیه امسال از روز بیستم فروردین (نخستین روز کاری بورس در سال۹۹) شروع شد و تا نخستین روز مرداد ماه ۱۰عرضه اولیه در بازار بورس تهران برگزار شده است که با ثبت رکورد مشارکت بیش از ۵میلیون نفر در طی برگزاری عرضه اولیه «آبادا» روزهای تاریخی برای بورس رقم زده است.

شاید بتوان گفت ورود «شستا» به بازار سرمایه نقطه آغازی بود برای رونق یافتن بورس که بسیاری از کارشناسان معتقدند به قدری این افزایش ارزشها مصنوعی و بیش از حد بوده که ارزش سهام اغلب شرکت‌ها و مجموعه‌ها در بورس تهران، به طور میانگین ۱۰الی ۱۵درصد از ارزش واقعی آنها بیشتر است و این حباب بالاخره روزی خواهد ترکید و موجب ضررهای بسیار هنگفتی به فعالان تازه‌کار حوزه بورس خواهد شد. البته برخی دیگر از کارشناسان نیز با اشاره به اقدامات مثبت دولت در زمینه رونق بخشیدن به بورس، این اتفاق را بسیار مثبت دانسته و مسئولان امر را به مدیریت این فضا ترغیب می‌کنند. در همین راستا گسترش نیوز اقدام به بررسی روند برگزاری عرضه‌های اولیه در امسال کرده تا بتوان تصویری دقیق تر از این روزهای تاریخی برای بورس تهران به‌دست داد.

«صبا تامین»؛ نخستین عرضه پس از تعطیلات کرونایی بورس

نخستین عرضه اولیه در سال ۱۳۹۹ مربوط به شرکت سرمایه‌گذاری «صبا تامین»، با نماد «صبا» است که در تاریخ ۲۰فروردین و در فرابورس عرضه سهام این شرکت صورت پذیرفت. این در حالی بود که پس از یک دوره تعطیلی بازار سرمایه (به دلیل شیوع کرونا)، بسیاری از معامله گران بورسی مشتاق به از سر گرفتن فعالیت‌های سودآور «عرضه اولیه» بودند و در همان لحظات نخست بازگشایی بورس نیز شرکت «صبا تامین» به عنوان نخستین شرکت در سال ۹۹ سهام خود را به صورت عرضه اولیه وارد بازار بورس ایران کرد.

در پی فروش ۱۲درصد از سهام شرکت «صبا تامین»، تعداد یک میلیون و ۹۴۴ هزار و ۲۲۶ نفر در عرضه اولیه این مجموعه سرمایه‌گذاری شرکت داشتند که به هر متقاضی از بین یک میلیون و ۹۳۰ هزار و ۸۳۸ کد معاملاتی، حداکثر ۸۱۲ سهم «صبا» در قیمت ۱۲ هزار ریال معادل معادل ۹۷۴ هزار و ۴۰۰ تومان تخصیص داده شد و در نهایت پس از ۲۸ روز حدود ۱٫۸ میلیون نفر موفق به خرید سهم این شرکت شدند. در نتیجه با احتساب سقف قیمت ۱۲۰۰ تومانی می‌توان به صورت تخمینی گفت به هر متقاضی حدود ۹۷۵ هزار تومان رسید.

گفتنی است شرکت سرمایه‌گذاری «صبا تامین» یکی از شرکت‌های زیر مجموعه شستا محسوب می‌شود که در حوزه سرمایه‌گذاری و مدیریت سبد سهام در بازار سرمایه فعالیت می‌نماید.

«شستا» وارد می‌شود

۲۷ فروردین ماه گذشته روز شلوغی برای بورس تهران بود چرا که غول سرمایه‌گذاری «شستا» (شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی) سهام خود را به صورت عرضه اولیه وارد بازار سرمایه کرد. در جریان عرضه اولیه سهام «شستا» به هر متقاضی حداکثر ۳۶۳۷ سهم با سقف قیمت ۸۶۰۰ ریال، تعلق گرفت که ارزش این میزان سهام برای هر متقاضی خرید به بیش از ۳٫۱ میلیون تومان می‌رسید. دوره عرضه اولیه سهام این غول سرمایه‌گذاری نیز ۲۷ بود که با بازدهی اولیه ۸۹درصد نیز همراه شد.

اما آنچه در مورد فروش سهام «شستا» در اذهان کارشناسان بورس خواهد ماند رکوردزنی عرضه اولیه این شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری بود، تا حدی که موجب جذب بیش از ۷هزار میلیارد تومان نقدینگی برای این مجموعه تحت نظارت تامین اجتماعی شد که در تاریخ معاملات بورس تهران بی‌سابقه بود. اهمیت این موضوع را زمانی درمی‌یابیم که بدانیم در روزهای بحران اقتصادی کشور و گسترده تر شدن دامنه تحریم‌ها، چرخ صنایع به سختی می‌چرخید اما با ورود این حجم بی‌سابقه از نقدینگی به بازار سهام باعث شد تا شاخص بورس رشدی نزدیک ۲۰۰ درصدی را شاهد باشد. با نگاهی به هجوم گسترده سرمایه‌گذاران آماتور به بورس (پس از عرضه اولیه شستا) متوجه می‌شویم که سهم این عرضه در جلوگیری از چاپ اسکناس بیشتر و افزایش سرسام آور نقدینگی در کشور چقدر بوده است. شاید بتوان در این رابطه نمره قبولی به مسئولان دولتی داد اما نباید فراموش کرد که متقاضیان و کارگزاران، انتقاداتی جدی به نحوه فروش و پنهان کاری‌های شب قبل از عرضه سهام «شستا» داشتند که هر کدام می‌تواند داستان پر آب چشمی را در دل خود داشته باشد.

«غگیلا» هم رکورد زد

سومین عرضه اولیه در امسال مربوط به نماد «غگیلا» بود که در روز دهم اردیبهشت ۱۳۹۹ در بازار بورس تهران عرضه شد. در پی عرضه اولیه شرکت شیر پاستوریزه پگاه گیلان با نماد «غگیلا»، به هر متقاضی تعداد ۱۵ سهم با ارزش حدود ۱۹ هزار تومان تعلق گرفت که حدود ۲ میلیون و ۳۵۷ هزار نفر در آن مشارکت داشتند و به بیان دیگر بار دیگر در عرض کمتر از ۳هفته، رکورد مشارکت در عرضه اولیه شکسته شد.

هجوم تازه‌کارها به بازار سرمایه

در چهارمین قدم از عرضه‌های اولیه سهام در بورس، نوبت به شرکت مجمع صنایع لاستیک یزد با نماد «پیزد» رسید. در پایان روز کاری ۳۱اردیبهشت ماه امسال و در خلال عرضه اولیه شرکت مجمع صنایع لاستیک یزد اعلام شد هر متقاضی حداکثر ۱۴ سهم با سقف قیمتی ۴۰۳۵۳ ریالی که معادل ۵۷ هزار تومان بود را تهیه کرده است. در این عرضه اولیه که چهارمین عرضه از ابتدای سال ۹۹ به شمار میرفت نیز اتفاق عجیبی رخ داد چرا که با بیش از ۳ میلیون و ۷۲ هزار نفر متقاضی خرید، باز هم رکورد مشارکت شکسته شد. شاید بورس تهران به خوابش هم چنین روزی را نمی‌دید که در عرضه ۳هفته بیش از ۷۰۰هزار نفر به میزان مشارکت عرضه اولیه قبلی اضافه شده باشد.

اخبار «بورس» همچنان داغ است

در پایان عرضه اولیه «آریا»، به هر کد بورسی حداکثر ۵۸ سهم در سقف قیمتی ۶۵۱۱۹ ریالی تخصیص داده شد که معادل حدود ۳۷۸هزار تومان بود. در عرضه اولیه شرکت آریا ساسول که پنجمین عرضه اولیه سال ۹۹ در بازار سهام بود بیش از ۳ میلیون و ۳۵۰ هزار نفر شرکت داشتند تا رکوردی جدید در مشارکت در عرضه اولیه به ثبت برسد. این در حالی است که اختلال در واریز وجه و ثبت سفارش در بسیاری از کارگزاری‌ها موجب شد تا تعداد زیادی از معامله‌گران قادر به شرکت در این عرضه اولیه نباشند.

نقص یک کارگزاری، روند رکوردزنی را متوقف کرد

در جریان عرضه اولیه سهم «وپویا» حداکثر به هر کد (نفر)، تعداد ۲۲۹ سهم در سقف قیمت ۴۱۰۰ ریال تعلق گرفت که ارزش تقریبی آن حدود ۹۴۵۰۰ تومان است. عرضه اولیه سهام «وپویا» در حالی انجام شد که سهامداران «کارگزاری آگاه» به دلیل اختلال در سامانه معاملاتی این کارگزاری موفق نشدند در آن شرکت کنند. این کارگزاری در همین رابطه اطلاعیه‌ای صادر کرد با این مضمون: «برای مشتریانی که امروز قصد ثبت کردن درخواست وجه از طریق سامانه آنلاین را داشتند، تمهیدانی اندیشیده خواهد شد و متعاقباً از طریق درگاه‌های اطلاع رسانی اعلام خواهد شد.» اما با پیگیری‌های صورت گرفته بسیاری از سهامداران از عدم ارائه خدمات مناسب از طرف «کارگزاری آگاه»‌ ابراز نارضایتی کردند. لازم به ذکر است در این عرضه اولیه تعداد ۲ میلیون و ۵۷۹ هزار و ۷۵۵ کد معاملاتی ثبت سفارش کردند که از بین آنها ۲ میلیون و ۵۴۷ هزار و ۳۱۰ نفر موفق به خرید سهام «وپویا» شدند.

چهار و نیم میلیون نفر مشارکت‌کننده بورس را حیرت زده کرد

پس از پایان عرضه اولیه «سیتا» در روز ۱۱تیرماه امسال به هر کد بورسی ۲۹۰ سهم با سقف قیمتی ۱۵۷۵ تومانی تخصیص داده شده بود که معادل ۴۷۰ هزار تومان می‌باشد. اما اتفاق خارق العاده‌ای در این عرضه اولیه رخ داد و آن هم حضور بیش از ۴ میلیون و ۴۸۰ هزار نفر مشارکت‌کننده بود که موجب شد رکوردی بسیار دور از انتظار اهالی بورس ثبت گردد. برخی کارشناسان نگران این روند افزایشی نقدینگی در بورس شده بودند و برخی دیگر از این اتفاق بسیار استقبال کردند ولی آنچه قطعی بود حضور بیش از حد معمول تازه کاران سرگردان در بازار بورس تهران بود.

تازه واردها معترضند

عرضه اولیه ولپارس در ۱۸ تیرماه در شرایطی برگزار شد که بسیاری از تازه کاران به نحوه قیمت‌گذاری و میزان سهام ارائه شده اعتراضات جدی داشتند. اما بازهم شرکت در این عرضه اولیه هم بسیار بالا بود ومیزان ۴ میلیون و ۴۶۶ هزار نفر اعلام شد. هرچند اندکی کمتر از عرضه «سیتا» بود اما همچنان آمار شرکت در عرضه‌های اولیه همگان را شگفت زده کرده بود. گفتنی است در عرضه اولیه‌ «ولپارس» به هر کد بورسی ۷۵ سهم معادل ۲۵ هزار تومان تخصیص داده شد.

مشارکت در عرضه اولیه همچنان پررونق است

در پایان روز کاری ۲۴تیرماه ۱۳۹۹ عرضه اولیه «رافزا» نیز با ثبت آمار ۴میلیون و ۴۷۳هزار و ۷۵۸ نفر مشارکت‌کننده به اتمام رسید. در این عرضه اولیه به هر کد معاملاتی ۶ سهم در سقف قیمتی ۲۵۰۰ تومانی داده شد که معادل ۱۵ هزار تومان بود. این در حالی است که سهمیه هر فرد در این عرضه اولیه ۲۰ سهم بود. با نظر به اظهارات کارشناسان بورس و توجه به آمار مشارکت در عرضه‌های اولیه تیرماه ۹۹ درمی یابیم که ظاهرا میزان تقریبی تعداد شرکنندگان در حدود ۴و نیم میلیون نفر می‌باشد و از این جهت بازار سرمایه به ثبات رسیده باشد.

بازار بورس؛ جهنم یا بهشت؟

عرضه‌های اولیه بورس همچنان در حال رکوردزنی در زمینه میزان مشارکت هستند و این بار در خلال برگزاری عرضه اولیه نماد «آبادا» بیش از ۵میلیون و ۲۰۰هزار نفر شرکت داشتند که بر خلاف پیش‌بینی‌های کارشناسان این حوزه بود. بورس بازان با تجربه در هفته‌های پیشین تخمین زده بودند که احتمالا ظرفیت حضور در عرضه‌های اولیه حدود ۴و نیم میلیون نفر است اما با ثبت این رکورد تاریخی دیگر جایی برای بحث نمانده که این سرازیری غیرطبیعی نقدینگی به بازار سرمایه تهران ممکن است کار را به جاهای خطرناکی بکشاند و البته برخی دیگر معتقدند این موقعیت می‌تواند مانند شمشیر دو لبه‌ای عمل کرده و اتفاقا اگر مدیریت شود اتفاق بسیار مبارکی است. لازم به ذکر است در پایان عرضه اولیه تولید نیروی برق آبادان با نماد بورسی «آبادا» به هر نفر حداکثر ۴۸ سهم در سقف قیمتی ۱۵۵۰ تومان تعلق گرفت که معادل حدود ۷۵ هزار تومان بود. این در حالی بود که سقف ثبت سفارش ۲۰۰ سهم بود.