آب کالایی بی ارزش / این افراد منتظر تسهیلات ویژه باشند

بحث صرفه‌جویی در مصرف آب، مدت‌ها است که از سوی سازمان آب و فاضلاب مطرح می‌شود اما کم‌تر کسی وجود دارد که به آن توجه کند. تمام ما، قطعا کسانی را مشاهده کرده‌ایم که رو به روی مغازه خود ایستاده‌اند و مشغول نظافت با فشار قوی آب هستند. چنین افرادی آب را یک کالای بی‌ارزش می‌دانند و برایشان اهمیت ندارد که کشور درگیر خشکسالی است. مدت زیادی است که هشدار پایان آب به گوش می‌رسد. در سدها آبی باقی نمانده و همچنان شاهد هستیم که عده‌ای الگوی مصرف را رعایت نمی‌کنند. حال با تمام این وجود، چه راهکارهایی برای کاهش میزان مصرف و همچنین صرفه جویی اصولی وجود دارد؟ در ادامه این گزارش بخوانید.

درگیر خشکسالی هستیم

محمد یزدانی، کارشناس انرژی در حوزه آب، در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهار کرد: آن چیزی که در بحث آب، برای ما حساسیت ایجاد می‌کند، بحث خشکسالی‌های پیش رو است. خشکسالی‌هایی که در کشور ایجاد شد و ما الان به شدت با آن درگیر هستیم.

یزدانی ادامه داد: عمده بحث آب در کشور ما، مربوط به بحث کشاورزی می‌شود. در حال‌ حاضر ۹۰درصد آب ما، در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. حدود ۵ درصد هم در بحث آب شرب و ۲نیم درصد هم در بخش صنعت مصرف می‌شود.

این کارشناس انرژی اظهار کرد: رویکرد ما باید به سمتی برود که در بخش آب در قسمت کشاورزی فکری شود. در کشاورزی، زمانی که بحث کشت سنتی مطرح است، چرا باید با گذشت این سال‌ها، حاکمیت، ابلاغ الگوی کشت را تحویل ما دهد؟

وی افزود: خدا را شکر که چنین موضوعی اتفاق افتاد. طرح ابلاغ الگوی کشت یک امری حیاتی است که از خود آب برای ما بیشتر دارای اهمیت بود اما خب این سوال مطرح است که چرا به این اندازه با تاخیر ابلاغ شد؟

عوامل موثر در میزان مصرف آب

یزدانی ادامه داد: یک زمانی وجود دارد که حاکمیت باید اعمال نفوذ کند. باید چنین اقدامی در سال‌های قبل اتفاق می‌افتاد اما با این وجود ابلاغ چنین موضوعی بسیار دارای اهمیت است.

این کارشناس انرژی درباره عوال تاثیرگذار بر روی مصرف آب و همچنین کمبود آب به گسترش نیوز گفت: عواملی مانند، افزایش جمعیت، صنعتی شدن، افزایش آلودگی‌های زیست محیطی، انتشار آلاینده‌ها در هوا، افزایش دما، اختلال در قوانین طبیعی، بنزین و... از مهم‌ترین عوامل تاثیر‌گذار در حوزه آب هستند. چنین عواملی سبب می‌شود تا اکوسیستم دستخوش تغییر قرار گیرد.

یزدانی ادامه داد: اگر آب را به عنوان یک نیاز حیاتی درنظر بگیریم و بحث کشاورزی را به صورت مدرنیته اجرایی کنیم و علمی بومی‌سازی کنیم، در بحث آب شرب مشکلی نخواهیم داشت. باتوجه به آنکه ما در بخش عمده کشور، با این پراکندگی جمعیتی که وجود دارد، باید آبرسانی کنیم.

وی افزود: در بحث آبرسانی، ۲مقوله وجود دارد. آبرسانی در بخش کشاورزی برای تولید و آبرسانی برای مصرف. چنین موضوعی، به شدت کار ما را سخت خواهد کرد. کشور بسیار گسترده و دارای تراکم جمعیتی بالا است. هزینه‌های استحصال آب بسیار بالا است و باید زودتر از اینها ابلاغ الگوی کشت را درنظر می‌گرفتیم.

این کارشناس انرژی در ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: اگر آن ۹۰درصد که در بحث کشاورزی استفاده می‌شود که عمده مصرف مارا دربر می‌گیرد، مکانیزه کنیم و فرسودگی شبکه‌های انتقال، مخصوصا در انتقال آب‌های کشاورزی را درنظر بگیریم، امکان به وجود آمدن شرایط بهتر در حوزه آب وجود خواهد داشت.

ارائه تسهیلات به کشاورزان

یزدانی گفت: هر موضوع و تغییری در این حوزه، با مقاومت روبه رو است. کشاورزان خیلی تمایل به موضوعات مطرح شد ندارد. در این مورد، حاکمیت باید ورود کند و تسهیلاتی را برای کشاورزان درنظر بگیرد. البته ابن تسهیلات باید کم بهره باشد.

وی افزود: عمده موضوعاتی که وجود دارد بحث بحران ناشی از خشکسالی و تبعاتی که برای خانوار‌ها دارد. نخستین موضوع این است که عده زیادی بر این باور هستند که آب یک کالای بسیار بی‌ارزش است. اگر آب یک کالای بی‌ارزش نبود، ما چنین افراطی در بحث مصرف آب را مشاهده نمی‌کردیم. گاهی مشاهده شده که در سطح معابر، از آب برای شست و شو استفاده می‌کنند و زمانی که تذکری داده می‌شود، نه تنها استقبال نمی‌شود، بلکه با صحبت‌های تندی هم از سوی آنان مواجه می‌شویم.

یزدانی گفت: به عقیده بنده، یک تناسبی میان بها تمام شده تولید و تعرفه‌ها وجود ندارد. باید مقداری این شیب بیشتر شود. چنین امری دارای راهکار است. اول آنکه الگوهایی برای تشویق افراد کم مصرف درنظر گرفته شود. افرادی که دارای مصرف اصولی آب هستند، از یکسری تسهیلات بهره‌مند شوند. از آن سمت هم باید شیب منهانی بهای تمام شده تولید، با تعرفه نهایی کم شود. یعنی کسی که دارای مصرف بیشتری است، قطعا باید ریال بیشتری هم پرداخت کند. خب سوال اصلی اینجاست که چرا در نظام تعرفه‌گذاری ما، چنین چیزی گنجانده نشده است؟

این کارشناس انرژی ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: پیرامون مباحثی که مطرح شد، چند موضوع وجود دارد. یکی در بحث ساختمان‌سازی است. در آپارتمان‌ها، برای تمام مشترکان از یک کنتور استفاده می‌شود. در این شرایط، تفکیک پر مصرف و کم مصرف نمی‌تواند عدد قابل اتکایی باشد اما در خانه‌های ۱طبقه چنین چیزی امکان‌پذیر است. این سوال وجود دارد که آیا در سطح شهر، بازهم می‌توانیم خانه‌های ۱طبقه مشاهده کنیم؟ خیلی کم و به ندرت.

تناسب میان تعرفه و بها تمام شده

یزدانی اظهار کرد: یکی دیگر از موضوعات این است که تناسب میان تعرفه‌ها و بها تمام شده تولید وجود داشته باشد. تشویق مصرف‌کننده مشخص باشد که اگر سطح الگو را به یک عددی رساندم، اون عدد را تعدیل کنند. خب چرا این عدد را به سمت تمام مردم نبریم؟ اگر بحث ریال مطرح است که از پرمصرف‌ها گرفته شود. پس باید گفته شود اگر هرکسی زیر الگوی تعیین شده مصرف کند، ریالش، به عنوان تسهیلات از تعرفه کم خواهد شد. ایجاد ابزارهای تشویقی نقش مهمی در کاهش مصرف خواهد داشت.

وی ادامه داد: یک اقدام موثری که مجلس شورای اسلامی انجام داد، قانون ابلاغ تبصره ۳ را به شرکت آب و فاضلاب داد. یک مقدار هم جدیت در دولت درحال اتفاق است. در دوران قبل هم چنین موضوعی وجود داشت که یک عدی از مصرف‌کننده تحت عنوان، بازسازی شبکه انتقال گرفته شود. اون بحث هدر رفت شبکه یکی از موضوعاتی است که ما را در صنعت آب بسیار اذیت می‌کند. این عدد در تمام دنیا وجود دارد. این طور نیست که بگوییم در یک کشور هدر رفت آب وجود ندارد. در کشورهای دیگر بحث هدر رفت آب وجود دارد اما درصد آن نسبت به ایران کم‌تر است.

این کارشناس انرژی گفت: بر اساس استانداردهایی که وجود دارد، بحث هدر رفت آب را به هرمیزان کم تر ببریم، استاندارد آن مورد تایید سازمان صنعت آب است. نمی‌توان گفت که ۱۰درصد حجم آب تولید شده هدر برود خوب است. باید گفت حتی ۱درصد هم زیاد است اما اگر همین ۱۰درصد را به ۹درصد رساند، اقدام موثری انجام شده است.

یزدانی افزود: این را عرض کردم که اگر بحث تبصره ۳ را شورای شهر هر شهر با جدیت پیگیری کنند در بحث انتقال یک بهسازی موثر انجام شود.

وی ادامه داد: یک سری اقدامات موثر هم در این زمینه صورت گرفته است. برای مثال از شیر‌های اهرمی استفاده می‌شود. خب همین شیرهای آب در کاهش میزان مصرف کمک بزرگی کرده است. هم در سبد هزینه‌های خانوار لحاظ می‌شود و هم شبکه انتقال دهنده آب راهکار کم تری را برای انتقال پیش می‌گیرد.

یزدانی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از اقدامات موثر در کاهش میزان انتقال آب این است که اگر برای طولانی مدت قصد خروج از منزل را داریم، فلکه آب را ببندیم. چنین چیزی از خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. نظافت منزل را با آب کمتری انجام دهم. از شست و شو اتومبیل با آب شهری خودداری کنیم و سایر اقداماتی که سبب می‌شود تا آب کم تری هدر برود.

این کارشناس انرژی در پایان گفت: یک جدیت در بحث آب که با جان مردم هم جهت است باید اتفاق بیافتد. اگر تعرفه مناسب‌سازی شود، قطعا کمک بزرگی خواهد بود. همچنین همان ارائه تسهیلات به کم مصرف‌ها، می‌تواند یک محرک بسیار قوی در کاهش میزان مصرف برای سایر مشترکان باشد.