کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت‌وگو با گسترش نیوز مطرح کرد:
آخرین راه نجات کشاورزی ایران!
عزم جزم دولت در حال حاضر باید بر روی استفاده حداکثری از نهادهای کشاورزی به ویژه آب باشد و با افزایش بهره‌وری از آب قطعا نیاز به کشت‌های فراسرزمینی تا سالیان دراز احساس نخواهد شد. اکنون نیازی به واردات آب حقیقی و آب مجازی در کشور وجود ندارد و کشت‌های فراسرزمینی به معنای واردات آب مجازی است که با استفاده از الگوهای صحیح مصرف می‌توان تمام نیازهای آبی کشور را رفع کرد.
کشت‌های فراسرزمینی گزینه آخر در بخش کشاورزی به حساب می‌آید، چراکه اگر با همین امکانات موجود در کشور بتوان نهایت استفاده را کرد و با اگوهای کشت و آبیاری صحیح را به کار گیریم قطعا به این نوع کشت‌های خارج از مرزی نیاز نخواهد بود، مگر آنکه بخواهیم فراتر از نیاز داخلی محصول کاشت و برداشت شود و در حوزه مواد غذایی نیز صادرات انجام شود و یا اینکه تمهیدی برای آیندگان بیاندیشیم. در غیر این صورت کشت‌های فراسرزمینی در اولویت آخر قرار خواهند گرفت.
عبدالمجید شیخی در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهار داشت: معمولا یکی از روش‌های تامین مواد غذایی کشت‌های فراسرزمینی است این یعنی از زمین‌های خارج از حیطه جغرافیایی کشور استفاده می‌شود و پس از کشت و برداشت محصول آن را به کشور وارد می‌کنند. این در روش در مقام رتبه‌بندی به عنوان آخرین گزینه متولی بخش کشاورزی به حساب می‌آید. در این روش سرمایه را به خارج از کشور صادر می‌کنند و از نیروی کار بیگانه استفاده می‌شود و این فقط به دلیل مشکلات آبی است به عبارت بهتر ما در کشور مشکل خاک نداریم اما به طور جدی با کمبود آب مواجه هستیم و برخی از کشورها به دلیل بحران‌های آبی به سراغ موضوع کشت‌های فراسرزمینی می‌روند.
وی افزود: بخش اعظم ارزش افزوده این نوع کشت نصیب سرزمینی می‌شود که کشت در آنجا انجام می‌شود. در واقع بهتر است به جای تفکر در خصوص کشت فراسرزمینی روش‌های بهره‌وری از آب در راستای کار قرار دهیم. در حال حاضر بهره‌وری از آب کمتر از ۴۰ درصد است و بیش از ۶۰ درصد آب در بخش کشاورزی به دلیل نوع کشت هدر می‌رود. اغلب کشتی که در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد از نوع غرقابی است و نداشتن الگوی کشت و در واقع الگوی صحیح آب را در اختیار نداریم. الگوی عرضه، توزیع، مهار و تنظیم آب و الگوی بهینه کردن مصرف آب از مهم‌ترین اصول در بخش کشاورزی هستند که متاسفانه در کشور با فقدان آن‌ها مواجه هستیم.
خشکسالی به همراه سیل!
این استاد دانشگاه ادامه داد: میزان عرضه و تقاضای آب در کشور مخدوش است و با همین میزان آبی که در اختیار داریم و با همین میزان بارندگی امکان سیراب کردن ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون نفر وجود دارد، اما در این میان باید بهره‌وری آب با روش‌های صحیح افزایش یابد. در پیاده سازی الگوی آب باید طبق سیاستهای کلی قانون سیاستهای کشور، طرح‌های آبخوان‌داری و آبخیزداری را در تما نقاط کشور اجرا شوند تا شاهد شرایطی که ماه گذشته برای استان خوزستان و سیستان و بلوچستان افتاد نباشیم. مردم در حین اینکه دچار خشکسالی شدند آب شرب نیز در اختیار ندارند و آب با تانکر به این مناطق ارسال می‌شود. این در حالی است که بارش‌های ناگهانی موجب بروز سیل می‌شود. وجود خشکسالی به همراه سیل دو مورد متضاد هستند که در کمتر نقطه ای از جهان شاید شاهد آن باشیم.
عضو پیشین هیئت علمی وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: یکی از بندهای سیاستهای کلی آب اشاعه و توسعه طرح‌های آبخوان داری و آبخیزداری است. این طرح‌ها موجب مهار شدن آب به سراسر کشور می‌شوند و در واقع به زیر زمین نیز هدایت شوند و سفره‌های آب زیرزمینی نیز بالا می‌آید و از بروز سیل جلوگیری به عمل می‌آید. همیشه سدسازی راهکاری درستی نیست و در واقع سد خود عاملی برای تبخیر آب است. نرخ تبخیر آب سدهای بتنی و ذخیره‌ای رو سطحی ۱۲ تا ۱۶ درصد تخمین زده شده اما نرخ تبخیر در طرح‌های آبخیزداری کمتر از ۲ درصد برآورد شده است. بنابراین وزارت نیرو خود عامل اصلی هدررفت آب تلقی می‌شود. برای تامین انرژی برق نیز باید از انرژی‌های تجدیدپذیری همچون انرژی خورشیدی، بادی و امواج استفاده کنیم و یا اینکه از گازهایی که در چاه‌های نفتی در حال هدررفت هستند برای تولید برق و شیرین‌کردن آب دریا بهره‌وری شود.
الگوهای آبیاری باید اصلاح شوند
وی توضیح داد: به عبارت بهتر الگوی آب مستلزم توجه به تولید بهینه برق نیز است و باید یک سیاست هماهنگی برای توسعه آب، برق و کشاورزی را اتخاذ کرد. در واقع ناهماهنگی بین وزارتخانه‌ها موجب بروز این بحرانها شده است. در پیاده سازی الگوی کشت درست لزومی برای کشت محصولات آب‌بر وجود ندارد و همچنین باید الگوی کشت غرقابی را به الگوی کشت گلخانه‌ای تبدیل کنیم. طرح‌های آبیاری تحت فشار، نواری، کوزه‌ای و شیوه‌های جدید آبیاری را مورد استفاده قرار دهیم تا مصرف آب به یک چهارم میزان فعلی برسد. الگوهای موفق کشت گلخانه‌ای با تجهیزات آبیاری زیاد است که باید این روند توسعه یابد. علاوه بر بهره‌گیری از الگوی کشت مناسب باید آخرین فناوری و تجهیزات روز دنیا را وارد مزارع کنیم.
استاد دانشگاه ابراز کرد: در مجموع همراه با الگوی کشت به یک نظام اصلاح بهره‌برداری نیز نیاز است تا این الگوی کشت به کشاورزان منتقل شود، بنابراین الگوی کشت و الگوی آب باید پیاده شوند تا به بالاترین میزان بهره‌وری آب دست یابیم در این صورت است که دیگر اضطراری برای کشت‌های فراسرزمینی وجود نخواهد داشت و ارزش افزوده محصولاتی که می‌توان در کشور تولید کرد را به سایر کشورها واگذار نکنیم و به جای افزایش اشتغال در کشور نیروهای بیگانه را مشغول به کار کنیم. امروزه امنیت غذایی یکی از ارکان مهم امنیت ملی به حساب می‌آید و باید در مسیر تامین مواد غذایی به خودکفایی کامل برسیم.
عضو اسبق هیئت علمی نهاد جهاد سازندگی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از لوازم اصلاح کشت، اجرای قانون مصوبه هیئت وزیران در زمینه تامین تجهیزات آبیاری تحت فشار است که در این مصوبه آمده که باید ۱۵ درصد هزینه تجهیزات تامین شود و دولت وظیفه حمایت ۸۵ درصدی دارد تا مزارع به تکنولوژی آبیاری مجهز شوند. این در صورتی است که اغلب کشاورزان بضاعت مالی کافی برای هزینه ۱۵ درصدی ندارند و این مصوبه نیاز به اصلاح اساسی دارد و دولت باید ۱۵ درصد را به پس از بهره‌برداری و ایجاد درآمدهای جدید منوط کند و اقساط آن را در آینده از کشاورزان اخذ کند. بنابراین برای استفاده بهینه آب باید ضوابطی در نظر گرفته شود تا نیازی به کشت فراسرزمینی احساس نشود.
ارسال نظر