یارانه ۳ دهک در خطر حذف؛ مجلس با دولت اتمام حجت کرد
تصمیم احتمالی دولت برای حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه، در حالی مطرح شده که کارشناسان و نمایندگان مجلس نسبت به تبعات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی آن هشدار داده‌اند. هرچند هدف اصلی این طرح، ساماندهی پرداخت‌ها و هدایت منابع به سمت اقشار واقعاً نیازمند عنوان می‌شود، اما تجربه‌های گذشته نشان داده است که شناسایی دقیق دهک‌ها در ایران با چالش‌های جدی همراه است و احتمال حذف اشتباه خانوارهای کم‌درآمد وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای احتمالی این تصمیم، افزایش نارضایتی و بی‌اعتمادی عمومی است. در شرایطی که تورم بالا و کاهش قدرت خرید فشار زیادی بر خانوارها وارد کرده، قطع یارانه، حتی در مبالغ نسبتاً کم، می‌تواند به احساس بی‌عدالتی دامن بزند. بسیاری از خانوارها که خود را در زمره اقشار متوسط یا حتی ضعیف می‌دانند، ممکن است با حذف از فهرست یارانه‌بگیران، احساس طردشدگی و بی‌توجهی از سوی دولت کنند.
از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که این اقدام می‌تواند بازار مصرف داخلی را تحت تأثیر قرار دهد. کاهش یارانه نقدی در بخش بزرگی از جامعه منجر به کاهش تقاضا برای کالاهای اساسی و تولیدات داخلی می‌شود و در نتیجه، فشار بیشتری بر تولیدکنندگان کوچک و متوسط وارد خواهد شد. این موضوع، به‌ویژه در شرایط رکود تورمی فعلی، می‌تواند روند رشد اقتصادی را کندتر کند.
تبعات اجتماعی این تصمیم نیز قابل چشم‌پوشی نیست. در بسیاری از مناطق محروم و روستایی، بخش قابل توجهی از مردم به دلیل مشکلات در ثبت اسناد ملکی یا اشتباه در پایگاه‌های داده اقتصادی، ممکن است به اشتباه در دهک‌های بالاتر قرار گیرند و از یارانه محروم شوند. چنین خطاهایی می‌تواند موجب تشنج اجتماعی، افزایش اعتراضات محلی و شکل‌گیری احساس تبعیض شود.
در نهایت، تحلیلگران معتقدند حذف یارانه بدون شفاف‌سازی دقیق معیارهای دهک‌بندی و بدون ایجاد نظام جامع حمایت جایگزین، می‌تواند بیش از آنکه به بهبود عدالت اقتصادی بینجامد، شکاف‌های اجتماعی را عمیق‌تر کند. برای جلوگیری از تبعات این تصمیم، دولت باید پیش از هر اقدامی، داده‌های اقتصادی را بازبینی کند، مکانیزم اعتراض مردمی را فعال نگه دارد و از حذف‌های اشتباه که پیامدهای سیاسی و اجتماعی سنگینی دارند، جلوگیری نماید.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با نادرست خواندن حذف یارانه سه دهک درآمدی بالای جامعه، نسبت به تبعات آن هشدار داد.
علی کرد با اشاره به جلسه اخیر مجلس و طرح مباحثی از سوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی جامعه، گفت: هدفمندی یارانه‌ها تصمیم خوب نظام بود که کمکی به اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد جامعه محسوب می‌شود اما از ابتدای اجرای طرح، یارانه به عموم مردم ایران حتی افرادی که در خارج از کشور بودند و کد ملی داشتند، پرداخت شد و به این ترتیب، نوعی حق عمومی برای همه افراد جامعه ایجاد شد.
وی افزود: در حال حاضر با وجودی که میزان یارانه مبلغی کمی است اما قطع آن، می‌تواند منجر به تشنج اجتماعی و اعتراض شود لذا قطع یارانه‌ها کار مناسب، جالب و اخلاقی نیست که به دنبالش اعتراضاتی را در پی خواهد داشت و می‌تواند به سوژه و خوراک رسانه‌ای برای دشمنان اسلام، خبرگزاری‌های خارجی و شبکه‌های معاند نظام تبدیل شود.
هشدار درباره تبعات حذف سه دهک یارانه‌بگیر
نماینده خاش در مجلس توضیح داد: در شرایطی سخن از حذف سه دهک بالای درآمدی جامعه می‌شود که در مناطق محروم، بسیاری از افراد در ازای دریافت مبالغ ناچیزی برای مخارج ماهیانه، به نام خود دستگاه کارت‌خوان گرفته و به مغازه‌دارن می‌دهند در نتیجه به نام آن‌ها تراکنش‌های بالا و مالیات ثبت می‌شود حال اینکه این افراد از اقشار آسیب‌پذیر بوده و تمکن مالی ندارند؛ کسانی که از اقشار مستضعف، آسیب‌پذیر، روستایی و عشایر بوده و از دایره دریافت یارانه خارج شوند.
حذف یارانه ۳ دهک بالای درآمدی جامعه کار درستی نیست
وی ادامه داد: همچنین در مناطق دوردست و مرزی کشور، بسیاری از افراد فاقد شناسنامه‌اند؛ آن‌ها نمی‌توانند املاک یا خودرو به نام خودشان ثبت کنند لذا، روستاییان و اقوام‌شان، املاک آن‌ها را برای انجام امور قانونی، به نام خودشان ثبت کنند. در چنین شرایطی، اقشار کم‌درآمد آسیب می‌بینند، چون مثلاً خودرو یا زمین فرد دیگری به نام آن‌هاست و به همین دلیل یارانه‌شان حذف می‌شود.
این نماینده مجلس بیان کرد: نمونه دیگر برای افرادی است که زمین‌های پدری چند هکتاری به ارث رسیده اما هنوز میان وراث تفکیک نشده است؛ بنابراین تفکیک واقعی میان افرادی که واقعاً متمکن و بالای ۴ دهک هستند با افراد نیازمند، بسیار دشواری است.
وی در جمع‌بندی گفت: بر این اساس حذف یارانه ۳ دهک بالای درآمدی جامعه کار درستی نیست.
