عراق ناخواسته به تحریم بیشتر ایران کمک کرد
پس از بیش از دو سال توقف، صادرات نفت خام از اقلیم کردستان عراق به ترکیه از سر گرفته شد. این اقدام با توافق میان بغداد، اربیل و شرکت‌های نفتی بین‌المللی، روزانه ۱۸۰ تا ۱۹۰ هزار بشکه نفت را به بندر جیهان منتقل می‌کند و می‌تواند به ۲۳۰ هزار بشکه افزایش یابد. این تحول نه تنها فشار اقتصادی بر کردستان را کاهش می‌دهد، بلکه با افزایش عرضه جهانی، رقابت ایران در بازارهای آسیایی مانند چین و هند را تشدید خواهد کرد.
صادرات نفت خام از منطقه کردستان عراق به ترکیه، که از مارس ۲۰۲۳ به دلیل اختلافات حقوقی میان بغداد و آنکارا متوقف شده بود، دوباره آغاز شد. رویترز گزارش داد که این توقف ناشی از حکمی از دیوان داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) بود که ترکیه را ملزم به پرداخت ۱.۵ میلیارد دلار غرامت به عراق بابت صادرات غیرمجاز نفت کردستان در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ کرد. بغداد ادعا کرده بود که تنها شرکت دولتی سومو (SOMO) حق صادرات نفت عراق را دارد، اما توافق اخیر میان دولت مرکزی عراق، اقلیم کردستان و شرکت‌های نفتی بین‌المللی، مسیر صادرات را باز کرد.
حجم واردات نفت ترکیه از عراق؛ ۱۸۰ تا ۲۳۰ هزار بشکه در روز
وزارت نفت عراق اعلام کرد که عملیات صادرات از روز شنبه با سرعت و بدون مشکلات فنی جدی آغاز شده است. در مرحله نخست، روزانه ۱۸۰ تا ۱۹۰ هزار بشکه نفت از طریق خط لوله کرکوک-جیهان به بندر ترکیه منتقل می‌شود و انتظار می‌رود این رقم به ۲۳۰ هزار بشکه در روز برسد. وزیر انرژی ترکیه نیز در شبکه ایکس این خبر را تأیید کرد. ایالات متحده با فشار بر طرفین، نقش کلیدی در دستیابی به این توافق ایفا کرد، زیرا افزایش عرضه می‌تواند نگرانی‌های جهانی درباره قیمت نفت را کاهش دهد.
افزایش ظرفیت صادراتی عراق؛ از ۳.۶ میلیون به سقف ۴.۲ میلیون بشکه
محمد النجار، نماینده عراق در اوپک، اظهار داشت که استفاده مجدد از خط لوله کرکوک-جیهان و توسعه زیرساخت‌های بندر بصره، ظرفیت صادراتی عراق را افزایش خواهد داد. اعضای اوپک می‌توانند در صورت رشد ظرفیت تولید، سهمیه‌های بالاتری مطالبه کنند. باسم محمد، معاون وزارت نفت عراق، به رویترز گفت که ازسرگیری صادرات کردستان، کل صادرات عراق را به حدود ۳.۶ میلیون بشکه در روز می‌رساند، هرچند بغداد به سقف تولید ۴.۲ میلیون بشکه تعیین‌شده توسط اوپک پایبند است.
تأثیر بر اقلیم کردستان؛ کاهش فشار اقتصادی و همسویی با اوپک‌پلاس
برای اقلیم کردستان، این تحول فشار اقتصادی ناشی از قطع صادرات را کاهش می‌دهد. همزمان، بازگشت نفت کردستان با تلاش‌های اوپک‌پلاس برای افزایش تولید و مقابله با رقابت جهانی همخوانی دارد. عراق به عنوان دومین تولیدکننده اوپک، با این افزایش ظرفیت، برای کسب سهم بیشتر در بازارهای آسیایی (به‌ویژه چین و هند) رقابت می‌کند.
چالش برای ایران؛ رقابت سخت‌تر در بازارهای آسیایی
صادرات نفت کردستان عراق در شرایطی به بازار عرضه می‌شود که قیمت‌های جهانی تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیک قرار دارند. حتی حجم کم این صادرات می‌تواند عرضه را افزایش دهد و کسری‌های ناشی از محدودیت‌های صادراتی ایران را جبران کند. ایالات متحده، که سیاست مهار صادرات نفت ایران را پیگیری می‌کند، از این افزایش عرضه استقبال خواهد کرد. بازارهای چین و هند، که ایران به‌صورت غیررسمی و با تخفیف‌های قیمتی به آن‌ها نفت می‌فروشد، اکنون با گزینه‌های بیشتری روبرو خواهند شد. این امر می‌تواند رقابت ایران را دشوارتر کرده و درآمدهای نفتی تهران را تحت تأثیر قرار دهد.
