چین ارتش جدیدی از کارگران ساخت
اقتصاد چین با ظهور ارتش عظیمی از کارگران موقت که از طریق پلتفرم‌های فناوری مشغول به کارند، در حال تحول است. این کارگران، که حدود ۴۰ درصد نیروی کار شهری را تشکیل می‌دهند، با چالش‌هایی نظیر فقدان امنیت شغلی، عدم دسترسی به خدمات عمومی و ناتوانی در کسب مهارت‌های لازم برای پیشرفت مواجه‌اند، اما در عین حال، انعطاف‌پذیری این مشاغل برای کارفرمایان و برخی کارگران جذابیت دارد.
چین، با پذیرش زودهنگام «ابر اپ‌ها»، پیشرفته‌ترین اقتصاد موقت جهان را شکل داده است. حدود ۸۴ میلیون نفر در این کشور به مشاغل پلتفرمی مانند رانندگی تاکسی اینترنتی و تحویل غذا وابسته‌اند. این روند در سایر کشورهای آسیایی نیز در حال گسترش است؛ در هند ۱۰ میلیون نفر و در مالزی ۱.۲ میلیون نفر (۷ درصد نیروی کار) از طریق پلتفرم‌ها مشغول به کارند. در بخش تولید چین، حدود ۴۰ میلیون کارگر موقت – یک‌سوم نیروی کار تولیدی – با استفاده از پلتفرم‌های استخدامی، مشاغل کوتاه‌مدت را پر می‌کنند.
مزایا و معایب کار موقت
کار موقت به کارفرمایان انعطاف‌پذیری در پاسخ به نوسانات بازار و تقاضای فصلی می‌دهد. فناوری نیز با خودکارسازی کارهای پیچیده، فرصت‌هایی برای مشاغل ساده مانند مونتاژ و بسته‌بندی ایجاد کرده است. برای برخی کارگران، این مشاغل انعطاف‌پذیر درآمد بیشتری نسبت به کار ثابت فراهم می‌کند؛ نظرسنجی سال ۲۰۲۲ نشان داد که پیک‌های پلتفرمی در چین تا یک‌پنجم بیشتر از کارگران مهاجر درآمد دارند.
با این حال، کارگران موقت با چالش‌های جدی مواجه‌اند. فقدان رابطه پایدار با کارفرما، مانع از کسب مهارت‌های لازم برای پیشرفت می‌شود. کارگران مهاجر روستایی که به شهرها آمده‌اند، به دلیل اشتغال ناپایدار نمی‌توانند ریشه بدوانند و اغلب از خدمات عمومی تحت سیستم «هوکو» محروم می‌مانند. این ناپایداری می‌تواند به کاهش نرخ ازدواج و زادوولد منجر شود و بحران پیری جمعیت چین را تشدید کند.
فناوری و تغییر ساختار بازار کار
پلتفرم‌های استخدامی جایگزین روش‌های سنتی مانند استخدام خیابانی شده‌اند و هماهنگی بهتری بین کارگران و کارفرمایان ایجاد کرده‌اند. با این حال، الگوریتم‌های این پلتفرم‌ها گاهی کارگران را تحت فشار قرار می‌دهند، مثلاً رانندگان را به رفتارهای پرخطر سوق می‌دهند. در مقابل، این سیستم‌ها نسبت به روش‌های سنتی که توسط واسطه‌های غیررسمی اداره می‌شد، پیشرفت محسوب می‌شوند.
لزوم بازنگری قرارداد اجتماعی
تلاش برای حذف کار موقت به امید ایجاد مشاغل دائمی، اغلب به بیکاری منجر می‌شود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد ۷۷ درصد رانندگان تاکسی اینترنتی پس از بیکاری به این مشاغل بازگشته‌اند. به جای حذف کار موقت، دولت‌ها باید سیاست‌هایی برای بهبود شرایط این کارگران طراحی کنند. چین با تنظیم الگوریتم‌ها و تشویق پلتفرم‌ها به ارائه مزایایی مانند بیمه اجتماعی، گام‌هایی در این مسیر برداشته است. هند نیز کارگران پلتفرمی را به ثبت‌نام برای دریافت بیمه حوادث و خدمات درمانی ترغیب می‌کند.
نیاز به اصلاحات ساختاری
برای بهبود وضعیت کارگران موقت، دولت‌ها باید سیاست‌های منعطف‌تری برای کارفرمایان ایجاد کنند تا انگیزه انتخاب کارگران دائمی افزایش یابد. همچنین، حقوق بازنشستگی باید قابل انتقال باشد تا کارگران موقت از مزایای بلندمدت محروم نمانند. با توجه به خطر پیری جمعیت در آسیا، حمایت از معیشت کارگران موقت بیش از پیش اهمیت دارد.
ارسال نظر