اختصاصی گسترش نیوز
سهم دارو از بودجه سلامت مشخص شد / تورم دارو افسار پاره کرد؟
نرخ رشد بازار دارویی کشور با خنثی کردن تورم طبق سال های اخیر منفی بوده است. یعنی نسبت به سال قبل اگر مقایسه کنیم، باید نسبی ۱۰ درصد رشد می‌کردیم ولی این عدد حدود ۱ تا نیم درصد افزایش داشته است. یعنی رشد می‌کنیم ولی نرخ رشد تغییر کرده است. این نشان‌دهنده انقباض دارو است.
دارو نقش بسیار مهم و استراتژیکی در سیستم بهداشت ما دارد و داروسازان همواره یکی از فعال‌ترین عوامل در حوزه بهداشت کشور هستند. به عبارت دیگر، داروها بازیگران کلیدی در حوزه بهداشت هستند و داروسازان به‌عنوان فعال‌ترین مشارکت‌کنندگان در این زمینه، نقش حیاتی ایفا می‌کنند. به دلیل اهمیت مصرف بهینه دارو، افزایش کارایی، کاهش عوارض جانبی و استفاده صحیح از اشکال مختلف دارویی، دانش فارماکواپیدمیولوژی نقش بسزایی در این زمینه ایفا می‌کند. به طوری که در سال‌های اخیر، نیاز به گسترش این دانش بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
درباره اهداف علم فارماکواپیدمیولوژی، ذی‌نفعان بیان کرده‌اند که این علم به بررسی عوارض جانبی و کارایی داروها، بهبود فرآیند تولید دارو در کارخانه‌های داروسازی، توزیع مناسب داروها و رسیدن به اثربخشی موثر در مرحله نهایی مصرف داروها می‌پردازد. به عبارت دیگر، هدف اصلی فارماکواپیدمیولوژی بررسی عوارض جانبی و کارایی داروها، بهینه‌سازی فرآیند تولید در صنایع دارویی، توزیع مناسب داروها و ارائه راه‌حل‌های مؤثر در مرحله نهایی مصرف داروها است.
داروسازان دغدغه سلامت ندارند
امیرحسین حاجی میری در گفت‌وگو با خبرنگار گسترش نیوز در خصوص دغدغه‌های صنف داروسازان در ارتباط با فروش اینترنتی دارو گفت: اعتراضات داروسازان تنها حساسیت را بیشتر خواهد کرد. نیازی در جامعه ایجاد شده است که از منظر اقتصاد و رفاه نیز این نیاز خیلی بی‌مورد نیست. به این معنی که جامعه تقاضای سهولتی در به دست آوردن کالای سلامت دارد. اگر یکی از دغدغه داران صنف داروسازی اعتراض کند، باید توجه کرد که واقعاً دلیل اعتراض چیست؟ آیا آنها نگران اقتصاد خودشان هستند یا نگران سلامت مردم و بیماران؟ هر دو این عوامل قابل‌تأمل هستند. در اعتراضات صنف داروسازی باید پرسید که اگر شما نگرانی سلامت مردم دارید، چرا وضعیت داروی مردم این‌همه آشفته است؟ چراکه مطالعات مختلف کشور نشان داده‌اند که معدود داروخانه‌هایی هستند که به معنای واقعی کلمه مرکز ارائه خدمت دارویی هستند و مابقی عملاً مراکز فروش دارو هستند. پس ازلحاظ آماری نمی‌توانیم ادعا کنیم که صنف داروسازان اولین دغدغه‌ی سلامت جامعه را دارد.
وی بیان کرد: در حال حاضر، بحث دارو بخشی از اقتصاد کشور است که حدود ۲/۱ دهم اقتصاد کشور است و حدود ۲۰درصد نظام سلامت است. در تمام دنیا، اقتصاد نظام سلامت در کل کشورهای توسعه‌یافته‌ی دنیا ۱۰ تا ۱۲ درصد است. یک کشور استثنا هم است و آن ایالات‌متحده بزرگ‌ترین سهم خود را به یعنی ۱۶ تا ۱۷ درصد اقتصاد خود را به‌سلامت اختصاص داده است. اگرچه بین دو جناح دمکرات و جمهوری‌خواه سر این موضوع خیلی نقد وجود دارد. هر بار جمهوری‌خواه مسند حکمرانی ایالات‌متحده را بر عهده‌دارند این عدد زیاد می‌شود و هرگاه جمهوری خواهان این عدد را در دست می‌گیرند مقدار آن کاهش پیدا می‌کند. جمهوری‌خواه‌ها دموکرات‌ها را متهم می‌کنند که شما ریخت‌وپاش دارید و در حال هدر دادن منابع هستید. دموکرات‌ها در جواب آنها می‌گویند: در حال پاسخ به مرکز تحقیق و توسعه سلامت دنیا هستیم. اگر این مورد استثنا را کنار بگذاریم، ده دوازده درصد اقتصاد متعالی‌ترین کشورهای دنیا خرج سلامت می‌شود.
این دکتر داروساز در ادامه گفت: میانگین دویست و خورده‌ای کشور دنیا حدود ۶ درصد است. این عدد در ایران قبل از تغییر تحول سلامت، حدود ۶ درصد بود. بعد از تغییر تحول سلامت، حدود ۸ و نیم درصد شده است. این اتفاق خیلی عجیب و جالب است. به این دلیل که یک برنامه کشور می‌تواند در یک دوره زمانی کوتاه ۲درصد رشد کند. ازنظر ریاضی وقتی دو درصد به ۶ درصد اضافه می‌شود یعنی ۳۳ درصد آن چیزی که قبلاً بود، شده است که باید به آن اضافه کنیم. یعنی در یک حیطه‌ای توجه را بیشتر کنیم. این همان طرح تغییر تحول سلامت خواهد بود. قابل‌توجه است که ما یک دوره بعد از طرح تحول سلامت پاندمی را داشتیم. در دوره پاندمی مجبور به هزینه هستیم؛ بنابراین در این دوره تحلیل آماری خیلی درستی نمی‌توان کرد. ولی در حال حاضر، حدود ۸/۷ دهم درصد اقتصاد کشورمان در اختیار سلامت است.
حاجی میری بیان کرد: الگوی اختصاص بودجه دارو برعکس سلامت است، هرچه کشورها توسعه‌یافته‌تر باشد. بیشتر خرج سلامت می‌شود. کشوهای توسعه‌یافته دنیا ۱۰درصد تا ۲۰ درصد سلامت خرج دارو می‌شود. در کشورهای درحال‌توسعه ۲۰ تا ۴۰ سهم دارو از نظام سلامت است. کشور ضعیف‌تر بیشتر خرج دارو می‌کنند. چرا اقتصادهای پیشرفته دنیا کمتر سهم دارو دارند و به این حوزه خرج می‌کند؟ چون اجازه نمی‌دهند کار به مصرف دارو بکشد، سرطان را زودتر تشخیص می‌دهند. پول را خرج تشخیص می‌کنند. مثلاً برای جلوگیری از بروز سرطان، در غربالگری‌های زیادی در کشورشان انجام می‌دهند که افراد کمتری به شیمی‌درمانی برسند شیمی‌درمانی یک فرایند پرهزینه است و به همین خاطر سهم داروی آنها کوچکتر است. در ایران، سهم دارو از اقتصاد سلامت کشور ما مرز بین توسعه‌یافته و درحال‌توسعه است.
وی افزود: حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد اقتصاد سلامت مختص دارو است. بیشترین سهم در اقتصاد سلامت هم هزینه‌های پرسنلی دارد. عده‌ی زیادی معتقدند که بازار اقتصاد دارویی کشورمان را منقبض نگه‌داشته شده است. قیمت‌گذاری تحت‌فشار است و به توسعه بازار خواسته یا ناخواسته اجازه نمی دهیم و از ورود بازیگران بزرگ بین‌المللی به کشورمان جلوگیری کرده‌ایم. یعنی عملاً نرخ رشد بازار دارویی کشور با خنثی کردن تورم طبق سال های اخیر منفی بوده است. یعنی نسبت به سال قبل اگر مقایسه کنیم، باید نسبی ۱۰ درصد رشد می‌کردیم ولی این عدد حدود ۱ تا نیم درصد افزایش داشته است. یعنی رشد می‌کنیم ولی نرخ رشد تغییر کرده است. این نشان‌دهنده انقباض دارو است. به همین خاطر است که میگوییم ارگانیک نیست. اگر آزاد گذاشته می‌شد ماهم سهم دارویمان بزرگ‌تر می‌شد.
حاجی میری ضمن اشاره به دلایل اهمیت دارو در کشور گفت: دارو قلم جایگزین ندارد، مثل سایر کالاها نیست. مثلاً در غذا، مثلاً از گندم نباشد جو است گوشت قرمز نباشد، سفید است. همچنین هر خسرانی در دارو غیرقابل‌جبران است. هر کمبود دارویی می‌تواند حواشی متعدد ایجاد کند؛ مثلاً اینکه در هیچ کشوری، رئیس‌جمهوری هیچ کشوری به‌صورت مستقیم برای تامین داروی یک نوع بیماری مستقیم دستور می‌دهد شاید باعث تعجب باشد؛ ولی موضوع مهم‌تر از این مسائل است. دارو مهم‌تر از ماهیت یک و نیم درصدی اقتصاد دارو است. دارو حدود یک پانزدهم نفت کشور است؛ پس تمام ملاحظات مربوط به آن‌هم یک پانزدهم خواهد بود.
نشان‌دار شدن تجهیزات دارو
وی در پایان گفت: مهم‌ترین دلیل آن دو نرخی بودن ارز و اختلاف بسیار زیاد بین دو نرخ ارز بود. وقتی بستری فراهم شود، فساد و اختلاس به وجود خواهد آمد. متأسفانه وقتی این اختلاف دو ارز نزدیک به ۱۰ برابر شد، بستر ایجاد خلاف را فراهم کردند. البته در سایر صنایع نیز این اختلاف ارزی وجود داشته است. دلیل دیگر خارج کردن پله‌پله بعضی داروها و کالاها از ارز ترجیحی است و خیلی از این اتفاقات در این تغییرات بوده است؛ مثلاً شرکت‌های دارویی در زمان شروع نرخ ارز ترجیحی مشمول بودند و زمانی که کالا در نهایت به دست آنها رسیده است ارز به آنها اختصاص پیدا نکرده است. و بعد در تامین منابع مالی با مشکل مواجه شده‌اند و تسویه چین اختلافی بر عهده شرکت‌ها بود اتفاقی که همیشه در اقتصاد گفته می‌شود ترسناک است. به دلیل اینکه کنترل آن سخت است. رصد کردن و تخصیص ارز در شرکت‌های دارویی سازوکار دو سه پله پیچیده‌تر دارد. بانک مرکزی گمرکات کشور و سازمان غذا و دارو در سه رأس این موضوع هستند. وزارت بهداشت به نحوی این نهادها در اتخاذ تصمیمات اساسی نقش اثرگذاری دارند. بنابراین نشان‌دار شدن باعث شفافیت در سیستم می‌شود. شفافیت که سازمان غذا و دارو در این سال‌ها به خوبی در راه قدم گذاشته است.
ارسال نظر