بانک مرکزی معجره نمی کند / ارز باید تک نرخی شود / پیش بینی قیمت دلار تا پایان سال

قیمت دلار، بانک مرکزی و فرزین، ترکیبی که معامله گران ارز در بازار طی انتصاب فرزین در بانک مرکزی و اوج گیری قیمت دلار در بازار با آن سر و کار دارند. فرزین با تغییرات اخیر در بازار ارز، به دنبال کنترل قیمت ارز است اما نرخ دلار تحت تاثیر بازارهای موازی تمایل به نوسان را در خود حفظ کرده است. افزایش سود بانکی، راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلا، افزایش سقف فروش ارز سهمیه‌ای از جمله سیگنال‌های تاثیر گذار بر بازار ارز بود. در همین زمینه خبرنگار گسترش نیوز با سجاد بوربور کارشناس اقتصادی و مدرس بازارهای مالی به گفتگو نشسته است که در ادامه می‌خوانیم.

وضعیت قیمت دلار قبل و بعد از آمدن فرزین

سجاد بوربور؛ کارشناس ارز و بازارهای مالی در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: تا چندی پیش که دلار به مرز ۳۸ هزار تومان رسید، اکثرا برداشت‌شان این بود که قیمت دلار در مدت زمان کوتاهی به ۵۰ هزار تومان هم خواهد رسید. در این بین انفعال هم در کابینه دولت مشاهده می‌شد. دلار به مرز ۴۳ تا ۴۴ هزار تومان رسید و همزمان با این اتفاق رئیس کل بانک مرکزی تغییر کرد. با اظهارنظرهایی که فرزین بعد از گرفتن مسئولیت در بانک مرکزی داشت و تثبیت دلار ۲۸۵۰۰ تومانی نیما، چند روزی دلار کاهشی شد و قیمت به ۴۱ و ۴۲ هزار تومان رسید اما این روند ادامه دار باقی نماند.

وی افزود: قیمت دلار مجددا به بالای ۴۵ هزار تومان اوج گرفت. فرزین دوباره در مصاحبه‌ای اعلام کرد که دلاری که صادرکننده‌ها وارد می‌کنند را صرافی‌ها نباید بگیرند و باید این دلارها به صرافی بانک ملی تحویل داده شود. تصور بر این بود که دلارهای نقدی قرار است با نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی تسعیر یا چنج شود و بعد مشخص شد که تسعیر این دلارها به قیمت دلار بازار انجام خواهد شد. این خبر اتفاق مناسبی برای بازار بود و واکنش خوبی مشاهده شد. از طرفی گفته شد بازار مبادلات طلا و ارز در حال راه اندازی است، نرخ توافقی ارز حذف شده و قیمت بازار جای آن قرار می‌گیرد. این تغییرات سیگنال‌های خوبی برای بازار بود تا خروج سرمایه شدیدی در بازار تجربه نشود.

خطر خروج دلار از طرف صادرکننده

این کارشناس بازارهای مالی اشاره کرد: صادرکننده وقتی ببیند دلار به قیمت نرخ ۲۸۵۰۰ چنج می‌شود و دلار در بازار آزاد ۶۰ درصد گران‌تر از این قیمت است، طبیعتا دلار را وارد کشور نمی‌کند. این صادر کننده ترجیح می‌دهد ۲۵ درصد وام بگیرد و دلار خود را در زمان مناسب‌تری وارد کند، چون احتمال این وجود دارد که بتواند دلار خود را ۶۰ درصد گران‌تر وارد کند. با این حساب صادرکننده یا دلار را دیرتر وارد کشور می‌کند و یا منصرف می‌شود. به همین دلیل این دلار از چرخه صادرات و واردات برداشته می‌شود، منجر به خروج سرمایه شده و دلار نایاب می شود. در نهایت شاهد گرافزایش قیمت در بازار ارز خواهیم بود.  این یکی از دلایلی بود که تفکر کاهش قیمت دلار به وجود آورد. چرا که خروج از سرمایه با توجه به تصمیمات بانک مرکزی کمتر خواهد شد.

بوربور در ادامه گفت: بازار خیلی به گفته‌های بانک مرکزی اعتماد ندارد، از روسای قبلی بانک مرکزی مثل بهمنی، صیف، همتی و صالح آبادی گرفته تا فرزین که آخرین رئیس کل بانک مرکزی است، هر پیش‌بینی و حرفی که این آقایان می‌زدند متاسفانه مردم با اتفاق دیگری روبرو می‌شدند. می‌توان گفت بانک مرکزی سرمایه اجتماعی خود را از دست داده است و مردم کمتر باور دارند که گفته‌های بانک مرکزی عملی شود. قطعا تا مردم تثبیت نرخ ارز را به چشم نبینند، به حرف‌های بانک مرکزی اعتماد نخواهند کرد.

ادعای فرزین درباره تراز تجاری کشور

وی اظهار داشت: از طرفی فرزین حرف مهمی زد و گفت تراز تجاری کشور مثبت ۲۰ میلیارد دلار است، این رقم یعنی صادرات به غیر از واردات کشور است. به معنای دیگر در بخش غیر نفتی کشور مثبت ۲۰ میلیارد تومان تراز تجاری داریم. این رقم عجیبی برای فعالان اقتصادی کشور بود. اگر این رقم صحیح باشد نشان می‌دهد که کاملا قدرت سرکوب نرخ ارز در کشور وجود دارد. ولی مردم این گفته مقام مسئول را باور نمی‌کنند چون نرخ ارز به صورت پایدار کاهش پیدا نکرد.

این کارشناس بازارهای مالی تاکید کرد: قیمت دلار به صورت منطقی تا پایان سال جاری به  ۴۳ هزار تومان تا ۴۴ هزار تومان می‌رسد. می دانیم در تابستان قطعی برق را خواهیم داشت و قطع شدن گاز را در زمستان داریم. می‌دانیم تحریم‌های جدیدی به کشور تحمیل خواهد شد اما در کلیت اقتصاد کشور تاثیری نخواهد داشت. پیش‌بینی قیمت دلار باید براساس سیاست‌های کلان اقتصادی انجام شود. مقایسه میزان رشد نقدینگی و رشد اقتصادی است که منجر به تورم می‌شود. تورم بر کالا و دلار تاثیر می‌گذارد و قیمت‌ها را دستخوش تغییر می‌کند. در مجموع و با توجه به محاسبه بین پارامترهای موجود، دلار بالای ۴۳ تا ۴۴ هزار تومان منطقی نیست. البته رفتارهای هیجانی در بازار نیز قیمت دلار را تغییر خواهد داد. در حال حاضر دلارِ سکه و طلا حدود ۵۴ هزار تومان ثبت شده است، یعنی افرادی که سکه و طلا می‌خرند با توجه به نرخ دلار در این حوزه، انگار دلار ۵۴ هزار تومانی خریداری می‌کنند، با این حساب می‌توان گفت هیجان خرید در این بخش به حداکثر خود رسیده است.

دلار در قیمت هیجانی ثابت نمی‌ماند

این کارشناس ارز تصریح کرد: یادمان باشد دلار به قیمت ۳۳۳۰۰ رسید و تا ۲۰۷۰۰ کاهش یافت و ماه‌ها به قیمت ۲۵۰۰۰ تومان باقی ماند چون قیمت واقعی دلار این نرخ بود. دلار خودش را به ۱۹۱۰۰ رساند و بعد به ۱۰۰۰۰ رسید و ماه‌ها به قیمت ۱۱ هزار تومان باقی ماند در صورتی که قیمت واقعی دلار در آن زمان ۱۲ هزار تومان بود. هر رشد هیجانی در دلار باید انتظار یک افت هیجانی را نیز داشته باشیم. تغییراتی که بانک مرکزی در پیش می‌گیرد تاثیر گذار است اما کلیت اقتصاد که اهمیت دارد. وقتی در اقتصاد ما رشد نقدینگی پایدار و کسری بودجه ساختاری وجود دارد، پس در نتیجه تورم نیز در حال رشد باقی می‌ماند.

بوربور در ادامه گفت: در برخی دوره‌ها دولت سرمایه دارد، مثل دهه ۸۰ که نفت به خوبی فروش می‌رفت، بنابراین قدرت سرکوب نرخ ارز را داشت. مثلا تورم به گفته بانک مرکزی در دهه ۸۰ سالانه به طور میانگین ۱۵ درصد بود اما به طور میانگین نرخ ارز ۳ درصد رشد می‌کرد. این رقم نتیجه سرکوب قیمت ارز است چون دولت توانایی این کار را به واسطه داشتن پول داشته است.  الان این پول در دسترس نیست و بنابراین نمی‌تواند نرخ ارز را سرکوب کند. بانک مرکزی به تنهایی نمی‌تواند معجزه‌گر وضعیت اقتصادی باشد. بانک مرکزی اگر بتواند تورم را متعادل نگه دارد که هم رشد اقتصادی ضربه نخورد و هم نقدینگی خیلی رشد نکند، در این شرایط شاید ناترازی بانک‌ها جبران شود و تا حدی کسری بودجه ساختاری حل شود.

لزوم تک نرخی شدن ارز در اقتصاد کشور

وی تاکید کرد: ارز باید تک نرخی شود. هر کالایی که دچار چند نرخی بودن است، رانت را با خود می‌آورد و سلطان‌پروری می‌کند. اما این هدف سختی است و به راحتی به دست نمی‌آید. در دل دولت ها، دولت‌های دیگری نیز به واسطه این رانت‌ها به وجود آمده است آیا آن‌ها می‌پذیرند که دلار تک نرخی شود؟ آیا در خصوص خودرو موفق شدیم به تک نرخی شدن برسیم؟ آیا شورای رقابت طرفداری دلال‌ها را نکرد؟ در صورتیکه تک نرخی شدن مسیر درست بلوغ اقتصادی است.

این کارشناس بازارهای مالی در پایان به گسترش نیوز گفت: حقیقت این است که دولت فهمید، ارزی که صادرکننده به صرافی‌ها می‌داد، صرافی‌ها به قیمت آزاد به خریدار می‌فروخت. وقتی دولت می‌گوید که صرافی‌ها حق ندارند دلار صادرکننده‌ها را بگیرند، باعث می‌شود صادرکننده احساس خطر کند و دلار وارد کشور نکند. دولت در صدد بود با این روش کسری بودجه را جبران کند اما چیزی که اتفاق می‌افتد این است که خروج سرمایه از کشور افزایش خواهد یافت. در ادامه دولت برای جلوگیری از این اتفاق گفت دلار صادرکننده توسط صرافی بانک ملی به قیمت دلار بازار آزاد خریداری خواهد شد. به هر حال این اقدام خوبی است که نرخ صرافی بانک ملی نزدیک به نرخ بازار آزاد شده است و این باید برای نرخ نیمایی نیز اتفاق بی‌افتد. هر چه زودتر دلار به سمت تک نرخی شدن حرکت کند سود بیشتری برای اقتصاد کشور خواهد داشت.