آماده باش برای دریافت مالیات از لوکس سواران / صفر تا صد ماجرا را اینجا بخوانید

این روزها بحث دریافت مالیات از خودرو و خانه‌های لوکس سروصدای زیادی به پا کرده است. آن‌طور که مشخص، دولت دریافت آن را به پایان سال موکول کرده است. براساس تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مالکان خودروهای بالای یک میلیارد تومان و همچنین دارندگان خودروهای بالای ده میلیارد تومان باید مالیات آن را بپردازند. تحلیل‌های متفاوتی در این رابطه ارائه شده است. آن‌ها که پرونده مالیاتی دارند که تکلیفشان مشخص است و اموالشان تمام و کمال در معرض دید دولت است اما شهروندان دیگر چه باید بکنند تا بعدها با فرار مالیاتی مواجه و جریمه نشوند؟ مسئله دیگر وجود تورمی است که قیمت دارایی‌های اکنون افراد را چند برابر کرده و حالا باید مالیات آن پرداخت شود. برای مثال شخصی که یک دهه گذشته خانه‌ای را با ۵۰۰ میلیون خریده و اکنون تورم سرسام آور مسکن شخص را میلیارد کرده، با کدام حساب و کتاب باید مالیات آن را بپردازد؟ این قانون دولت حتی گاهی افراد را واردار به واگذاری املاک و خودروهای خود به فرزندان و افراد نزدیک به خود می‌کنند تا از این مالیات معاف شوند. این موضوع بهانه‌ای شد تا به سراغ سیاوش غیبی‌پور کارشناس مالیاتی برویم و از چگونگی اخذ مالیات اطلاعاتی دریافت کنیم. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

بگویید گران قیمت؛ نگویید لوکس

سیاوش غیبی‌پور؛ کارشناس مالیاتی در ابتدا به شفاف‌سازی مفهوم لوکس پرداخت و اظهار کرد: نام خانه و خودروهای لوکس تغییر یافته است. در درگاه متوکل مالیاتی هر شهروندی می‌تواند وارد شود و برای پرداخت اینگونه مالیات ثبت‌نام کند. سپس پیامکی برای فرد ارسال خواهد شد که به وسیله آن می‌تواند به وسیله آن وارد سامانه شود. داخل سامانه مذکور گزینه‌ای  به نام خانه‌های گران قیمت وجود دارد که شامل ویلا و آپارتمان و غیره و ماشین‌های گران قیمت است. بدین ترتیب اصطلاح لوکس دیگر برای اینگونه مالیات‌ها به کار نمی‌رود.

او ادامه داد: برای ورود به این سامانه باید صرفا بر اموال ابتدا تا انتهای سال ۱۴۰۰ متمرکز شود. نکته اینجا است که هر شهروند عادی و حتی افرادی که پرونده مالیاتی ندارند نیز می‌توانند وارد این سامانه شوند تا بتوانند متوجه مشمولیت پرداخت مالیات خود در این دو گروه شوند.

این کارشناس مالیاتی در توضیح مفهوم تجمیع خودرو‌ها اظهار کرد:  تجمیع خودروهای گران نرخ شامل خودروهای داخلی و وارداتی می‌شود. گزینه‌ای که در حال حاضر در سامانه موجود، مبنا را نرخ بازاری هر خودروی در سال ۱۴۰۰  قرار داده است. بدین معنی که  به هر میزانی که ۷۰ درصد قیمت خودرو مذکور را منظور می‌شود. این موضوعی است که در استان تهران تنها اداره مودیان متوسط می‌تواند به این موضوع رسیدگی و این نقص را برطرف کند.

غیبی‌پور افزود: برای مثال ۷۰ درصد خودرو وارداتی شخص الف برابر با ۱ میلیارد تومان است. همچنین اگر فرد دارای خودرو داخلی نیز باشد مجددا ۷۰ درصد آن نیز به نرخ سال ۱۴۰۰ محاسبه می‌شود که برای مثال برابر با ۲۰۰ میلیون تومان و مجموع آن‌ها یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است. یک میلیارد از این مبلغ پایه معافیت محسوب می‌شود که از تجمیع این دو خودرو یک درصد مالیات در حدود ۲ میلیون تومان اخذ می‌شود. به طور کلی مالیات خودروهای لوکس به اینگونه محاسبه می‌شود اما اگر درصدها از ۱میلیارد و نیم بیشتر شود تا ۲-۴ نیز افزایش پیدا می‌کند؛ یعنی یک میلیارد تومان معاف از مالیات و بیشتر از آن به نرخ یک درصد!

او درباره خانه‌های گران‌قیمت نیز تصریح کرد: در همان درگاه متمرکز مودیان گزینه‌ای به نام خانه‌های گران‌نرخ نیز وجود دارد که تمرکز آن نیز تنها بر سال  ۱۴۰۰ و نه قبل یا بعد آن است؛ یعنی کاری به سال‌های دیگر ندارند. خانه‌های گران‌قیمت تا ده میلیارد تومان شامل معافیت مالیاتی می‌شوند. براساس تبصره ۶  قانون بودجه در سال ۱۴۰۱ تا ۱۵ میلیارد تومان پایه مالیاتی است. اگر ارزش هر خانه‌ای که سندش به نام فرد است، ۱۱ میلیارد تومان باشد، ۱۰ میلیارد آن بر اساس نرخی که دولت تعیین کرده معاف از مالیات است و یک میلیارد آن شامل مالیات یک در هزار می‌شود یعنی ده میلیون تومان! این نرخ به تناسب ارزش خانه بیشتر می‌شود و از ۳۵ میلیارد به بالا ۴ تا ۵ درصد مالیات اخذ می‌شود که معمولا ۴ درصد ثابت است. در این قانون اهمیتی ندارد که خانه‌ در صورت فروش نیز به نام شخص بوده، ملک قدیمی یا جدید، آپارتمان و یا خانه ویلایی باشد. این میزان مالیات در کلانشهرها از مازاد خانه‌های بالای ۱۰ میلیارد به میزان یک در هزار اخذ می‌شود.

ایرادات قانون مهم مالیاتی؛ مانع از اجرای صحیح آن

این کارشناس مالیاتی به دو ابهام در قانون مذکور اشاره و خاطرنشان کرد: برخلاف تمام مالیات‌های متعارف در سامانه اخذ مالیات، شخص مقابلی وجود ندارد که بتوان مراتب اعتراض خود را اعلام کرد. برای مثال فرد نمی تواند برای ماموری مشکلات خودروی خود را مبنی بر جدید و یا فرسوده بودن، تصادفی بودن و یا خرابی را شرح دهد. همه موارد در سامانه ثبت می‌شود. البته در سامانه امکان اعلام اعتراض و یا حتی عدم پذیرش مالیات وجود دارد. مشکل ذکر شده در نرم افزار را مردم می‌توانند به عنوان شهروند عادی امتحان کنند. البته امکان اعتراض چندباره در سامانه مالیاتی برای افراد وجود دارد و ممانعتی برای این موضوع نیست. هیچ‌گونه آماری درباره اعتراضات واردشده به افراد داده نمی‌شود و تنها به پذیرش و یا عدم پذیرش میزان مالیات تعیین‌شده بسنده می‌شود. اگر افراد نسبت به مالیات وضع‌شده اعتراض داشته باشند، چند دقیقه بعد نیز دوباره می‌توانند اعتراض کنند که البته این نقص اساسی سامانه به شمار می‌آید.

غیبی‌پور نقص دیگر قانون اخذ مالیات بر خانه‌ و خودروهای گران‌قیمت را بحث تجمیع بودن اموال ذکر و گفت: اخذ مالیات از چند خودرو زمانی که فردی یکی از اتومبیل‌های خود را فروخته اما هنوز سند آن به نامش است و همچنین ماشین خود را در حالی که جمعا به یک میلیارد و نیم می‌رسد، نیز دارد اقدام عاقلانه‌ای نیست. بنابراین بر مالیات خودرو و خانه‌های گران قیمت دادرسی و نظارتی وجود ندارد یعنی فعلا مرجع و نهادی برای ارائه مدارک دزدی، سوختن خودرو و یا مشکلات املاک موجود نیست. همچنین چنین امکانی برای سامانه نیز صادق است و امکانی برای بارگذاری مدارک سرقت خودرو وجود ندارد.

اقدام مالیاتی عجیب برای فعالان اقتصادی

او درباره سرانجام اینگونه از مالیات‌ها به گسترش‌نیوز گفت: نظرات اقتصادی و تحلیلی متفاوتی درباره این موضوع وجود دارد. برای نمونه افرادی که درآمد و ثروت بیشتری دارند مالیات بالاتری را  پرداخت می‌کنند. در اینجا نیز نقص فنی غیرمتعارف سامانه، عدم وجود کانال اعتراض و سردرگمی مردم معضل بزرگی به حساب می‌آید. برای مثال گاهی پیامی برای افراد در سامانه می‌آید که آدرس و پلاک متعلق به شما نیست؛ عدم مطابقت آدرس با دارنده نیز دردسرساز شده است. تشابه اسمی نیز مورد دیگری است که مشکل‌آفرین تلقی می‌شود.  این اشکالات اگر برطرف و مقداری اطلاع‌رسانی نیز در این رابطه انجام شود، بسیاری از مسائل اجرایی فعلی رفع خواهد شد. برای مثال درحال‌حاضر بسیاری از افراد خودرو خود را دو سال پیش فروخته‌اند اما سند نزدند و مالیات برای آنها می‌آید اعمال خواهد شد. نکته جالب اینجاست که برای اینگونه مالیات‌ها رسیدگی نیز وجود ندارد؛ یعنی مالیات به وسیله پیامک ابلاغ و سپس اجرایی می‌شود. اگر شخص به پیامک بی‌توجهی کند حساب شخص بسته می‌شود و مرحله سومی برای او وجود ندارد. افرادی که فعال اقتصادی هستند و عموما به خارج از کشور رفت و آمد دارند باید بسیار مراقب باشند؛ چراکه یک ماه پس از دریافت پیامک حسابشان بسته خواهد شد.  

به افراد میدانی برای اعتراض بدهید

این کارشناس مالیاتی در پاسخ به این پرسش که این مالیات‌ها چگونه اخذ می‌شود یادآور شد: این مالیات به صورت سیستمی و در سامانه اعمال می‌شود. در ابتدای هر قانونی مخالفت‌ها و مشکلاتی وجود دارد. اکنون بسیاری از موارد و اعتراضاتی وجود دارد که لازم است برای ارائه آن‌ها سه حوزه فیزیکی وجود داشته باشد و پرونده ایجاد شود تا افراد بتوانند داده‌ها و دفاعیاتشان را ارائه کنند و یا به دادگاه حل اختلاف در اینباره بروند. بنظر می‌آید برای خودرو اخیرا چنین امکانی را قرار دادند اما برای خانه‌های گران‌قیمت این مشکل به خصوص برای سازنده‌ها ایجاد شده است. برای مثال در سال ۱۴۰۰ سند هزار متری در شمال شهر یا مناطق دیگر به اسم سازنده‌ای شده اما اکنون مشمول مالیات خانه‌های گران‌قیمت شده است. در حالی که این فرد سازنده و ساختمان آن همچنان در دست احداث است. هنوز واحدهای آپارتمان به فروش نرفته که بتواند مالیات آن را پرداخت کند. لازم است این افراد تعیین تکلیف شوند. تولید‌کنندگان نیز باید حسابشان جدا شود.

غیبی پور ادامه داد: به هر حال اگر این طرح اجرا شود می‌توانیم بگوییم بخشی از مالیات‌های کشور وصول و مالیات افراد کم درآمد اندک می‌شود و مالیات از دهک‌های با درآمد بالا تامین خواهد شد.

او در خاتمه درباره اینکه چقدر این مالیات به عدالت و استانداردهای جهانی نزدیک است گفت: اگر اشکالات طرح مذکور رفع، نقطه نظرات فعالان اقتصادی اعمال و مدل تورمی کشور در این موضوع بیشتر لحاظ شود، این قانون نیز در کشور ما جا می‌افتد. در امریکا بحث مالیات بر دارایی ثابت، سهم عمده‌ای در مالیات‌ستانی دارد. در ایران بیشترین تراکنش پولی و انتقال ثروت از فردی به فرد دیگر، مربوط به دارایی‌های سرمایه‌ای یعنی خانه، طلا و خودرو است. در صورتی که آمارهای واقعی نشان می‌دهد که اگر فرد مالیات واقعی و ده درصد مالیات اموال خود را خود را پرداخت کند، حدودا معادل با میزان مالیات‌های فعلی کشور می‌شود و مالیات بر ثروت اخذ نمی‌شود. امیدواریم در آینده این دو قانون بتوانند عدد و رقمی ایجاد کنند که بر مالیات کلان موثر باشد. درحال‌حاضر دریافتی‌های حاصل از مالیات بر خودرو و خانه‌های گران‌قیمت که به تازگی اجراشده و تصاعدی نیز بنظر می‌آید، چندان چشمگیر نبوده است.