یارانه‌ در کشورهای مختلف چگونه پرداخت می شود + جدول

مطابق ماده یکم از موافقتنامه یارانه‌ها در قوانین سازمان تجارت جهانی «اگر دولت یا یک رکن درون قلمرو یکی از اعضا اقدام به پرداخت کمک مالی به یک صنعت کند به نحوی که موجب نفع بردن صنعت مذکور از آن کمک مالی شود مطابق تعریف موافقت‌نامه یارانه‌‌ها، چنین اقدامی، اعطای یارانه تلقی می‌شود.» مهم‌ترین اهداف پرداخت یارانه را می‌توان در تخصیص بهینه منابع، ثبات اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد جستجو کرد.

بررسی تجارب کشورها در پرداخت انواع یارانه‌ها نشان می‌دهد اکثر کشورها در برنامه­‌های توسعه اقتصادی خود، به اقشار مصرف‌کننده آسیب­‌پذیر که درواقع شکننده‌­ترین قشر در فرایند توسعه هستند، توجه ویژه‌­ای دارند. سیستم‌های اعطای یارانه در کشورهای مختلف با درجه توسعه‌­یافتگی متفاوت، از گوناگونی زیادی برخوردار هستند. «یارانه‌­های نقدی»، «یارانه­‌های کالایی»، «یارانه‌های بهداشتی» و دیگر انواع مختلف یارانه­ها، هر یک به نوبه خود به شیوه‌­های مختلفی پرداخت می­‌شوند. یارانه نقدی عمدتاً به دو شیوه مستقیم و مشروط پرداخت می­شود.

به اجرای برنامه کمک به فقرا، در قالب پول نقد "پرداخت یارانه نقدی" گفته می‌شود که در صورت فقدان اینگونه پرداخت‌­های نقدی دچار فقر و تنگدستی خواهند شد. این سیستم امروزه در بیشتر کشورها مورد استفاده قرار می­گیرد. در سیستم پرداخت­‌های نقدیِ مشروط، یارانه به صورت مشروط در اختیار افراد فقیر قرار می­گیرد و جامعه هدفِ نیازمند می‌بایست مبلغ مذکور را صرف سرمایه­گذاری در زمینه سرمایه انسانی فرزندان، همانند حضور در مدرسه یا استفاده منظم از خدمات بهداشتی پیشگیرانه کنند. بطور مثال در طول دهه 1990 نوع خاصی از برنامه­‌های باز توزیع درآمدی در کشورهای در حال توسعه معمول شد که می­‌توان به برنامه‌های "PRAF[1]" هندوراس،”PATH[2]” در جامائیکا و "PRS[3]" در نیکاراگوئه اشاره کرد. روش PRAF نوعی برنامه یارانه‌ای است که صرفا بر بهبود تغذیه ، بهداشت و آموزش خانواده‌های بسیار فقیر تمرکز دارد و به همین دلیل این روش به برنامه اختصاصی خانوار مشهور است.

امروزه در مناطقی از کشورهای توسعه‌یافته مانند ایلینوی ایالات متحده آمریکا نیز از روش PRAF  به منظور پرداخت یارانه در حمایت از انرژی‌های تجدید‌پذیر استفاده می‌شود. روش PATH بطور خاص بر حوزه تامین مسکن تمرکز دارد. در این روش خانوارها متناسب با میزان درآمد، اجاره پرداخت می‌کنند. همچنین منطقه سکونت هر خانوار نیز متناسب با میزان درآمد تعیین می‌گردد. از این روش برای اولین بار در کشور فرانسه استفاده شد. روش PRS نیز با تمرکز بر محصولات کشاورزی که مصرف عمومی بالایی دارند ، سیستم یارانه‌ی مرتبط با این موضوع را پیاده کرد. از روش PRS  در کشور پاکستان تا سال ۲۰۱۳استفاده می‌گردید. این روش با هدف حمایت از تولید داخلی به اجرا گذاشته شد.

جدول ذیل، سیستم پرداخت یارانه­‌ها  در برخی از کشورهای منتخب را نشان داده است.

جدول- سیستم پرداخت یارانه در برخی از کشورهای در حال توسعه