بررسی تاثیر ۵ تحریم اخیر روی بازارهای مالی

تحریم‌ها در اردیبهشت سال ۹۷ با خروج ترامپ از برجام آغاز شد و هنوز ادامه دارد، اما طی دو سال گذشته فشار تحریم‌ها به مراتب بیشتر شده و حوزه‌های مختلفی از اقتصاد ایران مشمول تحریم شده‌ است.

در شش ماهه اول سال جاری نیز پنج مرتبه بر فشار تحریم‌ها افزوده شد، که در ادامه واکنش بازارهای مالی پس از اعلام خبر تحریم بررسی می‌شود.

۷ فروردین ماه

در سال جاری در اولین قدم، وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه نهادها و افراد مرتبط با ایران اعمال کرد که براساس آن ۱۵ فرد و پنج نهاد مرتبط با ایران تحریم شد.

واکنش قیمت سکه به این تحریم، افزیشی بود و در روز بعد ۹۵ هزار تومان به قیمت آن اضافه شد، قیمت طلا نیز نه تنها کاهشی نبود بلکه در روزهای بعد به روند صعودی خود ادامه داد.

واکنش شاخص کل بورس نیز رشد ۱۱ هزار واحدی در روز بعد و رسیدن به سطح ۵۳۲ هزار واحدی بود.

دلار در پایان سال ۹۸ به ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان رسید اما تا روز ۱۴ فروردین ماه صرافی ملی قیمتی را برای دلار اعلام نکرد که می‌توان آن را به عنوان واکنشی برای خبر تحریم‌ها دانست. اما پس از پایان تعطیلات دلار روند صعودی گرفت و در روز ۱۶ شهریور ماه به نرخ ۱۵ هزار و ۸۰۰ تومان رسید.

در واقع این بازارها روند صعودی خود را ادامه دادند و تحریم باعث منفی شدن آن نشد.

۱۲ اردیبهشت ماه

در اردیبهشت ماه آمریکا در اقدامی دیگر شرکت خدمات معدنی «طیف» در عمان و یک فرد به نام «امیر دیانت» را به دلیل ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تحریم‌های جدید قرار داد.

سکه در واکنش به این تحریم در روز اعلام خبر و روز بعد از آن کاهش یافت اما دوباره به مداری صعودی خود برگشت. طلا نیز فقط در روز ۱۲ اردیبهشت ماه عقب نشست و شش هزار تومان افت کرد اما این واکنش تنها برای یک روز ادامه داشت و قیمت آن از روز ۱۳ اردیبهشت ماه دوباره افزایش یافت.

بورس همانند تحریم قبلی، در واکنش به این تحریم همچنان صعودی بود و با ۳۹ هزار واحد رشد در روز ۱۳ اردیبهشت ماه روی سطح ۹۱۷ هزار واحدی ایستاد.

دلار تا چند روز بعد از اعلام این تحریم‌ها کاملا بدون واکنش و روی نرخ ۱۵ هزار و ۶۰۰ تومان ماند.

۵ تیر ماه

در روز پنجم تیر ماه وبگاه وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد تحریم‌های جدیدی علیه هشت شرکت مرتبط با صنایع فولاد و دیگر فلزات ایران اعمال شده است. همچنین پنج شرکت وابسته به صنایع فولاد مبارکه در فهرست تحریم‌های جدید وزارت خزانه‌داری امریکا قرار گرفتند.

در روز بعد از اعلام خبر تحریم قیمت سکه ۱۲۷ هزار تومان کاهش یافت اما در روز بعد از تحریم روند صعودی خود را در پیش گرفت و ۳۷۲ هزار تومان به ارزش آن افزوده شد. طلا نیز همانند تحریمِ اردیبهشت ماه، تنها در روز اعلام تحریم نزولی بود.

دلار که در روزهای ابتدایی تیر ماه در کانال ۱۸ هزار تومان نوسان داشت، در روز بعد از اعمال این تحریم‌ها بدون واکنش بود اما سپس رشد کرد و وارد کانال ۱۹ هزار تومان شد.

رشد ۴۷ هزار واحدی شاخص کل بورس در روز هفتم تیر ماه و رسیدن به سطح یک میلیون و ۴۶۶ هزار واحدی، واکنش بازار سرمایه به این خبر بود.

۹ مرداد ماه

در روز ۹ مرداد ماه واشنگتن دامنه تحریم‌ها علیه فلزات ایران را به ۲۲ فلز گسترش داد. تا روز اعلام این خبر، سکه تا نرخ ۱۱ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان پیش رفت اما در روز بعد از آن ۳۵۰ هزار تومان افت کرد، این کاهش دوامی نداشت و روند صعودی را از سر گرفت. دیگر فلز گران‌بهای این بازار یعنی طلا نیز فقط در روز اعلام تحریم‌ها نزولی بود و روزهای بعد کاهش قیمت نداشت.

در تحریم مرداد ماه دلار واکنش بسیار تندی نشان داد به نحوی که در روز بعد از منتشر شدن خبر تحریم‌ها ۸۵۰ تومان گران شد و از کانال ۲۰ هزار تومان وارد کانال ۲۱ هزار تومان شد.

اما واکنش بازار سرمایه همچنان مثل سه تحریم قبلی بود. شاخص کل بورس در روز شنبه ۱۱ مرداد ماه ۵۷ هزار واحد رشد کرد و خود را به قله دو میلیون واحدی نزدیک‌تر کرد.

۲۷ شهریور ماه

در روز ۲۷ شهریور ماه نیز در جدید‌ترین اقدام در راستای تحریم‌های دو ساله اخیر، وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدید علیه ایران اعلام کرد که براساس آن گروه سایبری «APT۳۹» را به همراه ۴۵ فرد مرتبط با آن و یک شرکت صوری در فهرست تحریم‌ها قرار داد.

طلا در روز اعلام  خبر تحریم و روز بعد، نزولی بود اما با افزایش قیمت ۴۳ هزار تومانی در روز ۳۰ شهریور ماه مسیر صعودی خود را طی کرد.

دلار تنها به این تحریم‌ها واکنش منفی نشان داد که موقتی و برای یک روز بود، قیمت دلار در روز ۲۹ شهریور ماه ۳۵۰ تومان افت کرد اما این افت که در کانال ۲۶ هزار تومان رخ داد بیشتر یک دورخیز برای افزایش قیمت بیشتر بود، زیرا در روز ۳۰ شهریور ماه دلار با یک پله صعود ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان نرخ‌گذاری شد.

با این که بورس طی هفته‌های اخیر با افت شاخص مواجه شده، اما پس از اعلام تشدید تحریم‌ها در روز ۲۷ شهریور ماه تنها پنج هزار واحد افت کرد و تنها واکنش منفی به تحریم‌ها از ابتدای سال بوده که به نظر می‌رسد رفتار شاخص با اعلام اخبار تحریم شدید نیست.

در مجموع بررسی چهار بازار مالی دلار، سکه، بورس و طلا از پس از اعلام تحریم‌های جدید علیه بخش‌های از اقتصاد یا شرکت‌ها و افراد مرتبط با ایران نشان می‌دهد که تحریم‌ها نتوانسته تاثیر محسوسی روی بازارها داشته باشد و به نظر می‌رسد بازار بی‌تفاوت است، لااقل در اغلب موارد اگر نتوانسته باعث کاهش ارزش شود موجب افزایش رشد آنها نیز نشده است.

به عبارت دیگر بازارها پس از اعلام تحریم همانند روزهای قبل خود رفتار کرده‌اند و این تحریم‌ها باعث افزایش یا کاهش قیمت خیلی شدیدی نشده است.