دولت پزشکیان در گوشه رینگ؛ صبر متقاضیان مسکن ملی تمام شد
با گذشت بیش از سه سال از آغاز رسمی طرح نهضت ملی مسکن، وعده تأمین خانه برای میلیون‌ها ایرانی در ایستگاه‌های خاکی و نیمه‌کاره متوقف مانده است. پروژه‌هایی که قرار بود با تزریق منظم منابع مالی دولت و همراهی بانک‌ها طی چهار سال به ثمر بنشینند، حالا با بحران تأمین مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و برخی از آن‌ها عملاً وارد مرحله تعلیق پنهان شده‌اند.
گسترش نیوز: در آغاز، طرح نهضت ملی مسکن قرار بود یکی از بزرگ‌ترین حرکت‌های دولت برای خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد باشد؛ ابتکاری که در تبلیغات اولیه‌اش نوید ساخت میلیون‌ها واحد مسکونی در سراسر کشور را می‌داد. اما امروز، پس از گذشت بیش از سه سال، بسیاری از این پروژه‌ها همچنان در مرحله اسکلت‌بندی یا خاک‌برداری متوقف شده‌اند. در برخی نقاط حتی همان مراحل ابتدایی هم اجرایی نشده و فقط تابلوهایی بر زمین‌های خالی نصب شده که خبر از «آغاز قریب‌الوقوع پروژه» می‌دهند؛ وعده‌هایی که هر روز رنگ می‌بازند.
مشکل اصلی، بحران تأمین منابع مالی است. دولت اگرچه بارها از اختصاص وام‌های یارانه‌ای و تسهیلات بانکی صحبت کرده، اما نظام بانکی کشور زیر بار پرداخت وام‌های سنگین با سود پایین نرفته است. تورم بالا، افزایش قیمت مصالح ساختمانی و نبود سازوکار شفاف برای تخصیص زمین و تسهیلات نیز به این رکود دامن زده‌اند. نتیجه آن است که بسیاری از پیمانکاران یا پروژه را نیمه‌کاره رها کرده‌اند، یا با کاهش شدید سرعت، فقط تلاش می‌کنند پروژه را روی کاغذ «فعال» جلوه دهند.
هم‌اکنون، متقاضیانی که با امید و پس‌انداز اندک، برای ثبت‌نام در این طرح اقدام کرده‌اند، بیش از هر زمان دیگری نگران آینده هستند. نه خبری از تحویل واحدهاست، نه از تعیین تکلیف پروژه‌ها؛ این در حالی است که بازار اجاره نیز روزبهروز فشار بیشتری به این خانوارها وارد می‌کند. صبر آن‌ها رو به پایان است و هر روز که می‌گذرد، امیدشان برای خانه‌دار شدن در چارچوب طرح‌های دولتی کمرنگ‌تر می‌شود.
در شهرهایی چون پردیس، پرند، هشتگرد، اراک، زاهدان و یزد، گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که پیشرفت فیزیکی بسیاری از پروژه‌ها کند یا متوقف شده است. پیمانکاران نیز به‌دلیل عدم دریافت صورت‌وضعیت‌ها، از ادامه فعالیت انصراف داده یا سرعت کار را به حداقل رسانده‌اند. این وضعیت نگرانی‌های زیادی در میان متقاضیان ایجاد کرده است.
در همین حال، منابع آگاه در وزارت راه و شهرسازی از کسری شدید بودجه طرح خبر می‌دهند. کاهش درآمدهای نفتی، تحقق نیافتن پیش‌بینی‌ها در فروش اوراق، و عدم همراهی برخی بانک‌ها در ارائه تسهیلات وعده‌داده‌شده، فشار سنگینی بر پیکره طرح وارد کرده است. وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد، اکنون با چالش‌های جدی روبه‌رو است.
هرچند مقامات رسمی تاکنون چندان تمایلی به اعتراف درباره توقف پروژه‌ها نشان نداده‌اند، اما سکوت خبری و نبود گزارش‌های به‌روز از روند ساخت‌وساز، خود گویای واقعیتی نگران‌کننده است. مردمی که با امید به خانه‌دار شدن ثبت‌نام کردند، اکنون در برابر پروژه‌هایی ایستاده‌اند که ماه‌هاست در همان وضعیت قبلی باقی مانده‌اند.
ناترازی بانک‌ها و بار سنگین بر دوش پیمانکاران
بانک‌های عامل، که موظف به تأمین بخش عمده‌ای از منابع مالی طرح بودند، به‌دلیل کمبود نقدینگی و فشار مطالبات، همکاری کامل نداشته‌اند. علی‌رغم تصویب نرخ سود تسهیلات در سطح ۱۸ درصد، برخی بانک‌ها از پرداخت وام به متقاضیان طفره می‌روند یا فرایند را به‌شدت کند کرده‌اند.
از سوی دیگر، پیمانکاران ساختمانی نیز با افزایش قیمت مصالح و دستمزد کارگران مواجه‌اند. قیمت سیمان، میلگرد، گچ و حتی حمل‌ونقل طی ماه‌های اخیر رشد چشمگیری داشته، در حالی‌که قراردادهای اولیه نهضت ملی بر مبنای قیمت‌های سال ۱۴۰۱ تنظیم شده‌اند. این ناترازی، پروژه‌ها را از نظر اقتصادی برای سازندگان زیان‌ده کرده است.
در برخی استان‌ها، شرکت‌های مجری اعلام کرده‌اند که دیگر توان ادامه پروژه را ندارند مگر آنکه تعدیل قیمت‌ها و پرداخت‌های معوقه به‌سرعت انجام شود. وزارت راه نیز اگرچه در ظاهر با تعدیل قراردادها موافق است، اما به‌دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای، عملاً دستش بسته مانده است.
در این میان، خریداران مسکن نیز نه‌تنها نگران زمان تحویل واحدهای خود هستند، بلکه بار تورم نیز بر دوش آن‌ها سنگینی می‌کند. افزایش مداوم قیمت‌ها باعث شده مبلغ آورده اولیه دیگر پاسخگوی هزینه‌های جدید ساخت نباشد و این امر بار مالی بیشتری بر متقاضیان وارد کرده است.
پایان صبر، آغاز نارضایتی ها
یکی از خطرات جدی در ادامه روند فعلی، سلب اعتماد عمومی نسبت به پروژه‌های دولتی است. متقاضیانی که برای ثبت‌نام در این طرح، بخش بزرگی از سرمایه خود را اختصاص داده‌اند، اکنون با تاخیر در اجرا و ابهام در زمان تحویل روبه‌رو هستند و همین موضوع باعث شکل‌گیری نارضایتی‌های عمومی شده است.
در بسیاری از محله‌ها، به‌ویژه در شهرهای جدید، خانواده‌هایی که برای دریافت خانه خود برنامه‌ریزی کرده بودند، اکنون در وضعیت بلاتکلیف به‌سر می‌برند. عده‌ای مجبور به ادامه اجاره‌نشینی با هزینه‌های بالا شده‌اند و برخی حتی به فکر خروج از طرح افتاده‌اند.
تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که عدم تحقق وعده‌های مسکن، به‌ویژه برای اقشار متوسط و ضعیف، می‌تواند آثار اجتماعی قابل توجهی به‌همراه داشته باشد. مهاجرت معکوس، بازگشت تقاضا به بازار آزاد و تشدید فشار بر بازار اجاره از جمله تبعات توقف طرح نهضت ملی است.
با این حال، مقامات دولتی هنوز راهبرد روشنی برای حل بحران مالی این پروژه ارائه نکرده‌اند. طرح‌های جایگزین مثل فروش متری مسکن یا تهاتر با سازندگان نیز در مرحله پیشنهاد باقی مانده‌اند و وارد فاز اجرایی نشده‌اند.
در این میان، صبر متقاضیان به سر آمده است. بسیاری از آن‌ها می‌گویند دیگر توان تحمل تأخیرهای پیاپی و بی‌خبری را ندارند. آن‌ها احساس می‌کنند در برابر وعده‌هایی قرار گرفته‌اند که نه‌تنها محقق نشده، بلکه روزبهروز دور از دسترس‌تر به‌نظر می‌رسند. اگر راه‌حلی فوری برای تأمین مالی پروژه‌ها و تسریع اجرای طرح پیدا نشود، دولت باید خود را برای موج جدیدی از اعتراضات عمومی آماده کند.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
ارسال نظر