کلید مبارزه با فساد

بنا بر فرمایش رهبر انقلاب «کار مبارزه با فساد حقیقتا کار دشواری است». این را کسی می گوید که فرمانده کل قواست و تمام دستگاه‌های نظارتی و امنیتی باید به ایشان پاسخگو باشند.

از فساد گسترده گاهی با نام فساد سیستماتیک نام برده می شود. عدم برخورد مناسب با این نوع فساد جان و دل مردم ایران را می‌سوزاند و آنانکه بیش از بقیه برای کشور و نظام جمهوری اسلامی هزینه کرده اند، بیشتر عذاب می کشند. بنا نبود که آنها عزیزانشان را در این راه فدا کنند تا عده ای دست به تاراج بزنند. این موضوع خیلی دردناک است و مردم ما به غیر از محاکمه عادلانه و برخورد قاطعانه با آنان راضی نخواهد شد.

فساد، اعتماد عمومی را به شدت کاهش داده و رابطه دولت_ ملت را تخریب کرده است. اما سه راهکار اساسی برای این کار وجود دارد که بدون شک در تجربه موفق تمام کشورهای جهان دیده می‌شود: اول شفافیت، دوم تجدید ساختار سازمان ها و سوم تغییر ساختار حراست‌ها.

متاسفانه مجلس شورای اسلامی در آزمون شفافیت مردود شد و به لایحه شفافیت آرا نمایندگان رای نداد. هر چند این طرح قرار است جهت رای گیری به صحن علنی مجلس آورده شود اما این کار از مدعیان نظارت بر سایر دستگاه ها پذیرفتنی نیست. بدون شک مجلس نمی تواند از همه مطالبه شفافیت داشته باشد اما خود، مسئولیت قبول نکند. نبود شفافیت،  بخش نظارتی نمایندگان را کاملا فلج می کند.

ساختارها باید به نوعی طراحی شوند که امکان بروز فساد را به صفر برسانند. اکنون در بانک ها شاهد هستیم که یک کارمند بانک قادر نیست یک ریال کسری به سیستم تحمیل کند. البته در سطوح عالی این قضیه قابل دفاع نیست و به علت ضعف مدیریت عالی و کنترل های ناقص و زد و بند شاهد فسادهای بسیار بزرگ تر هستیم. یکی از گسترده‌ترین بخش‌هایی که در سطح کشور، به خصوص در دستگاه‌های اجرایی وجود دارند حراست‌ها هستند. آنها تقریبا در تمام شعبات دستگاه‌های اجرایی کشور حضور همیشگی و دائمی دارند. ۲۴ ساعته و در طول ۳۶۵ روز سال. بدون حتی یک ساعت تعطیلی.

از نظر ساختاری این نهاد از زیر مجموعه‌های وزارت اطلاعات بود که با یک خیانت آشکار از زمان دولت محمد خاتمی و به منظور فروپاشی دستگاه نظارتی کشور، از زیر نظر این وزارتخانه خارج و در زیر مجموعه مدیران دستگاه ها قرار گرفت. اکنون هیچ مدیر حراستی جرات گزارش تخلفات مدیرکل سازمان مطبوع خویش را ندارد. چون خیلی زود اخراج می شود. در حالت خوب حراست‌ها ممکن است فساد را مخفی و در حالت بد حتی ممکن است شریک و سهیم شوند.

حراست‌ها یا از مفاسد دستگاه‌ها اطلاع دارند یا ندارند. قطعا بخش سومی وجود ندارد. اما در هر دو صورت صددرصد مسئول هستند. چه مطلع باشند و چه نباشند. در صورتی که اطلاع دارند یا آن را گزارش کرده اند و یا نکرده اند. اگر گزارش نکرده باشند قطعا خودشان در فساد سهیم و شریک هستند. اکنون در فسادهای گسترده حراست ها پاسخگو نیستند. در صورتی که اصلی ترین بخش نظارتی کشور و ستون فقرات نظارت حراست ها هستند.

بخش دوم ماجرا این است که حراست‌ها از فساد بی اطلاع هستند که البته با اهرم ها و امکاناتی که در اختیار دارند تقریبا محال است. بنده با یقین کامل عرض می کنم اگر حراست‌ها پاسخگو شوند و قبل از مفسدین محاکمه شوند فساد ریشه کن خواهد شد. یا حداقل به شدت کاهش خواهد یافت. اکنون مشکل مبارزه با مفاسد این است که حراست‌ها به کسانی گزارش می دهند که به علت پاسخگو نبودن در بهترین حالت فساد را مخفی می کنند و هرگز محاکمه نمی شوند.