مسیرکم‌ خطر توسعه کسب‌ و کار

فرانچایز که اصطلاح عامیانه‌ای برای فرانچیز یا فرانشیز است، به اخذ مجوز یا حق‌امتیاز یک برند برای استفاده از آن گفته می‌شود. صنعت و کسب‌وکار فرانچایز ایران در چه وضعیتی به‌سر می‌برد؟

حق امتیازی که یک طرف «صاحب امتیاز» به طرف دیگر «امتیازگیرنده»، اعطا می‌کند، اجازه می‌دهد امتیازگیرنده به دانش، فرآیندها و علائم تجاری مربوط به کسب‌وکار صاحب امتیاز دسترسی داشته باشد. مجوز فرانچایز به طرف فرانچایزر اجازه می‌دهد کالا یا خدماتی را تحت برند شرکت فرانچایزدهنده بفروشد و در ازای دریافت مجوز یا حق فرانچایز از صاحب امتیاز، مبلغی را (معمولا معادل هزینه اولیه راه‌اندازی و صدور مجوز سالانه است) به فرانچایزر پرداخت می‌کند.

در حقیقت فرانچایز یکی از مهم‌ترین و موثرترین رویکردهای توسعه کسب‌وکار در کشورهای پیشرفته و درحال توسعه است تا جایی‌که بین یک تا ۵ درصد تولید ناخالص ملی کشورهای توسعه‌یافته را شامل می‌شود.

در امریکا ۳ درصد تولید ناخالص ملی را فرانچایز تشکیل می‌دهد. با توجه به شرایط اقتصادی کشور، فرانچایز یکی از بهترین و موثرترین رویکردهای توسعه کسب‌وکار بوده و از آنجایی که منافع آن می‌تواند به توسعه اشتغال پایدار، کاهش قاچاق کالا و توسعه صادرات غیرنفتی منجر شود می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند.

از سوی دیگر، اشتغال‌آفرینی صنعتی برای دولت بسیار هزینه‌بر است. با درک این موضوع، مدل فرانچایز با سرمایه‌های خرد مردمی آغاز می‌شود. این رویکرد نه‌تنها به ایجاد اشتغال پایدار منجر می‌شود، بلکه از هدایت سرمایه‌های خرد به سمت سفته‌بازی و ایجاد بازارهای غیرمولد جلوگیری می‌کند.

صنعت فرانچایز به همه کسانی که به‌دنبال ایجاد و توسعه کسب‌وکار هستند کمک می‌کند با ورود به شبکه این صنعت، آزمون و خطا نکنند و نتایج حاصل از آن برای فعالان اقتصادی ملموس باشد. به عبارتی با ورود به شبکه فرانچایز نه‌تنها آموزش‌های لازم در اختیار فعالان اقتصادی قرار خواهد گرفت، بلکه استانداردهای لازم برای موفقیت در کسب‌وکار موردبررسی قرار می‌گیرد.

در صنعت فرانچایز ایران، تجربه‌های موفق و ناموفق بسیاری داشته‌ایم. به‌طور قاطع نمی‌توان گفت در این صنعت دارای استانداردهای درستی بوده‌ایم یا همگام با استانداردهای روز جهان حرکت کرده‌ایم اما توسعه فرانچایز در ایران روز به روز در حال گسترش است؛ به شکلی که صنایع بزرگ تا صنایع کوچک و متوسط و اصناف به سمت و سوی فرانچایز کشیده شده‌اند.

به‌عنوان نمونه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای داخلی می‌توان گفت: فروشگاه زنجیره‌ای جانبو هنوز در قالب فرانچایز نیست اما از ۲۰۰۰ فروشگاه افق کورورش، حدود ۸۰۰ فروشگاه در قالب فرانچایز در حال فعالیت هستند. فروشگاه‌هایی مانند رفاه،‌ اسنوا، ‌شیرین‌عسل از جمله صنایع بزرگی هستند که در قالب فرانچایز فعالیت می‌‌کنند. همچنین در حوزه اصناف برخی برند‌ها مثل کافه ویونا و آیس‌پک نیز فعال شده‌اند.

با این همه در حال حاضر شرکت‌های خوبی در قالب فرانچایز فعالیت می‌کنند. بهتر است این شرکت‌ها خود را با استانداردهای روز دنیا تطبیق دهند تا با این فناوری‌ها بیشتر آشنا شده و بتوانند موفقیت‌های قابل‌توجه بیشتری کسب کنند.

یکی از مهم‌ترین اهداف انجمن فرانچایز ایران، توسعه فرهنگ استفاده از این نوع کسب‌وکار‌ها در بخش دولتی، خصوصی و خصولتی است تا از این طریق کسب‌وکارها رونق یافته و رشد اقتصادی تسهیل یابد و همچنین شرایط و فرصتی فراهم شود تا کسب‌وکارهای متنوع و مختلف بتوانند از آن بهره‌مند شوند. در این شرایط، رونق صنعت فرانچایز منوط به به‌روز بودن دانش و فناوری‌های جهان از سوی کسب‌وکارهاست. در همین زمینه، فرهنگ‌سازی در راستای فعالیت‌های مرتبط توسعه تقاضا و بررسی مسائل حقوقی از جمله مهم‌ترین نکاتی است که برای ورود به صنعت فرانچایز باید به آن توجه داشت.

در فرانچایز‌ها هرقدر به سمت نوآوری و به‌روز بودن حرکت کنیم به همان میزان قواعد و قوانین شفاف‌تر و قانونمندتر خواهد بود. با این نگاه، انجمن فرانچایز ایران برای حمایت از توسعه انواع کسب‌وکارهایی که قرار است در این قالب فعالیت کنند شکل گرفته است بنابراین به زودی کتاب فرانچایز چاپ و منتشر می‌شود. نمایشگاه توسعه کسب‌وکارها برای چهارمین سال متوالی خود از ۳۰ دی‌ تا ۳ بهمن‌ در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی برگزار می‌شود و در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری رویدادها و تعاملات با فرانچایزورهای منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای حمایت از فرانچایزورهای ایرانی هستیم.