شهر آفتاب، قلب تپنده توسعه در جنوب تهران

نمایشگاه شهر آفتاب در سال های اخیر توانسته با تعاریف و استانداردهای تعیین شده بر حسب معیارها و ضوابط UFI (اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه) برابری کرده و با سنجش‌های آن سازمان به صورت صددرصد مطابقت پیدا ‌کند.

این روزها و همزمان با مصوبه شورای شهر مبنی بر انتقال نمایشگاه های پرمخاطب از محل نمایشگاه های دائمی تهران (سئول) به سایت نمایشگاهی شهر آفتاب نگاه ها به سوی این شهر نمایشگاهی معطوف شده است.

با روی کار آمدن عباس تقدسی نژاد به عنوان مدیرعامل جدید این مجموعه بر آن شدیم تا وضعیت کنونی سایت نمایشگاهی آفتاب و برنامه های او برای توسعه این شهر نمایشگاهی را مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. در همین راستا با تقدسی نژاد به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه مطالعه خواهید کرد.

برای شروع، بیوگرافی مختصری از خود و مهم‌ترین سوابق کاریتان ارائه کنید.

من عباس تقدسی‌نژاد هستم. دارای کارشناسی زمین شناسی، کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک و دانشجوی دکتری کسب و کار. بنده در حوزه فنی ومهندسی؛ مدیریت مگاپروژه‌های نفت و گاز پارس جنوبی در فازهای ۱۳، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ را برعهده داشتم و به لطف خدا با تغییر و تحولی که در آن پروژه‌ها ایجاد کردیم رکورددار پارس جنوبی در حوزه حفاری شدیم. همچنین همزمان در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی اقدامات و فعالیت‌هایی را انجام داده‌ام. بنده یکی از افرادی هستم که در راه‌اندازی شبکه تخصصی در صنعت نفت و گاز با عنوان «جانا» (جمعیت انقلابی نفت ایران) فعالیت داشتم و این فعالیت کماکان ادامه دارد. با توجه به رویکردهای دولت سیزدهم مبنی بر توسعه صادرات کشور درصدد راه‌اندازی مجموعه‌ای تحت عنوان باشگاه ملی توسعه صادرات هستیم. در همین راستا ارتباطاتی را از مدت‌ها پیش با تولیدکنندگان، صادرکنندگان و به عبارتی تمام فعالان عرصه تولید و صادرات برقرار کرده‌ایم. طی دوران مسئولیتم در شهر آفتاب نیز تمام این اقدامات و ارتباطات در خدمت صنعت نمایشگاهی کشور قرار گرفته است.

در شهر نمایشگاهی آفتاب نیز که در گام‌های ابتدایی آن هستیم  تمام تلاش ما این است که بتوانیم تمام فعالان این عرصه (که قطعاً رسانه‌ها نیز یکی از اجزای این بخش هستند) را به یکدیگر مرتبط کنیم و یک هم‌افزایی مهم برای ارتقای سطح کمی و کیفی حوزه نمایشگاهی کشور و به تبع آن افزایش صادرات و تولید ملی رقم بزنیم.

با توجه به سوابق شما احتمال دارد که ما در سال ۱۴۰۱ شاهد برگزاری رویداد نفت و گاز در سایت نمایشگاهی آفتاب باشیم؟

برگزاری نمایشگاه نفت و گاز از نظر وسعت جزء رویدادهای بزرگ به حساب می‌آید. برگزاری این رویداد به ۵۰ هزار مترمربع فضای مفید نمایشگاهی نیاز دارد. در همین راستا در تلاشیم با رایزنی و همفکری با فعالان عرصه نمایشگاهی و ایجاد سازه­ای در سطح جهانی ولی با کمترین زمان ممکن، زمینه برگزاری رویدادهای بزرگ را فراهم کنیم.

انتقال نمایشگاه‌های پرمخاطب به سایت نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب، تدبیر تکلیفی شورای شهر تهران به عنوان یک نهاد حاکمیتی بود. طی تدابیری که در این شورا اتخاذ شد؛ قرار است تمامی نمایشگاه‌های پرمخاطب از ابتدای سال ۱۴۰۱ در این سایت نمایشگاهی برگزار شوند. این تصمیم یک الزام دارد و آن انتقال پلکانی است. انتقال پلکانی نیاز به ملزوماتی دارد و ملزومات آن حتماً فراهم خواهد شد. به طور قطع نمایشگاه نفت و گاز و سایر رویدادهای نمایشگاهی به مرور زمان و البته در اسرع وقت به نمایشگاه شهر آفتاب منتقل خواهد شد.

وجود مجموعه شهر آفتاب با این امکانات، ظرفیت بسیار مناسبی برای ارتقای وضعیت صنعت نمایشگاهی کشور است. سایت نمایشگاهی سئول مشکلاتی را در حوزه مدیریت شهری ایجاد کرده است. اراده شورای شهر و شهرداری تهران؛ توسعه این صنعت است و در این دو نهاد، نگاه قشری به صنعت نمایشگاهی وجود ندارد. به‌هرحال برگزاری رویداد نفت و گاز در شهر آفتاب نیز جزء اولویت‌های ما برای انتقال به شهر آفتاب است اما در نظر داریم که انتقال بدون خسارت انجام شود.

آن طور که از شواهد پیداست مجموعه سازمان شهرداری در ادوار گذشته نگاه توسعه‌ای به شهر آفتاب نداشته است. شاید به همین دلیل است که امروزه شهر آفتاب نتوانسته همه طرح‌های توسعه‌ای خود را عملیاتی کند. نگاه شهردار کنونی تهران به توسعه فضای سایت نمایشگاهی شهر آفتاب چگونه است؟

این موضوع به قدری مهم است که ما در هفته، دو یا سه جلسه با ارکان اصلی شورای شهر، خود شهردار محترم تهران یا اعضای اصلی شهرداری برگزار می‌کنیم. نگاه شهردار تهران به سایت نمایشگاهی شهرآفتاب فراتر از توسعه این سایت نمایشگاهی است. نگاه آقای دکتر زاکانی توسعه جنوب کلانشهر تهران با مرکزیت سایت نمایشگاهی شهر آفتاب است.

اگر شهر آفتاب را به عنوان مرکز بازاریابی بین المللی کشور در نظر بگیریم؛ ظرفیت‌هایی ایجاد خواهد شد که به واسطه آنها می‌توان شاهد ایجاد یک شاهراه تولیدی و صادراتی در تهران بود. شهردار تهران در شعارهای اساسی خود توسعه متوازن تهران را مدنظر قرار داده‌اند. همین امر موجب ورود سرمایه‌گذاران و ارتباطات مختلف و همچنین مجموعه‌های مختلف به شهر آفتاب خواهد شد. بنابراین هم نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب و هم مجموعه‌های پیرامونی جزء اولویت‌های مهم مجموعه شهرداری و شورای شهر و همچنین شخص شهردار محترم به شمار می‌رود.

آن‌طور که از گفته‌های شما پیداست شهرداری تهران از فضای اکسپوهای جهانی الگوبرداری کرده است زیرا سازمان جهانی اکسپو به کشورهای میزبان دستور می‌دهد که اکسپو در محروم‌ترین منطقه کشور مدنظر ساخته شود. هدف، کمک به توسعه مناطق کم‌برخوردار است. به عقیده شما در سال ۱۴۰۱ چه بخشی از طرح مدنظر شما تحقق پیدا می‌کند؟

در حوزه سیاست‌گذاری باید سیاست‌هایی را انتخاب کنیم که از پختگی کامل برخوردار باشد تا در اجرا با مشکل روبرو نشویم. بنابراین برای تحقق اهداف گفته‌شده، باید مجموعه‌های خارج از مجموعه شهرداری نیز با ما هم‌راستا باشند. به‌عنوان‌مثال فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) که در نزدیکی نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب قرار دارد به عنوان یک منطقه آزاد ثبت شده و از برخی امکانات و اختیارات برخوردار است. افزودن این ظرفیت‌ها به توانمندی‌های سایت نمایشگاهی شهرآفتاب نیازمند هماهنگی‌هایی خارج از مجموعه شهرداری تهران (مانند وزارت راه و شهرسازی، دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و ...) است.

خوشبختانه بعد از مدت ها مجددا شهردار تهران در جلسات هیات دولت حضور دارد و به همین دلیل بسیاری از درخواست‌ها و موارد این‌چنینی به راحتی از طریق ایشان در هیات دولت مطرح می‌شود. همراه‌سازی دولت به عنوان نهادی که می‌تواند نقش مهم و پررنگی در توسعه صنعت نمایشگاهی و رشد جایگاهی شهر آفتاب ایفا کند، اتفاق بسیار خوبی است. با توجه به این موضوع، ارتباط چندجانبه‌ای که ذکر شد با کمک دستگاه‌های مختلف اتفاق خواهد افتاد.

گفتنی است پروژه راه‌آهن اتصالی در جنوب تهران و در نزدیکی شهر آفتاب در حال انجام است. ایجاد ارتباط چندگانه موجب خواهد شد که با استفاده از ظرفیت این خط راه‌آهن برای توسعه صادراتی مدنظر شهر آفتاب استفاده کنیم.

برخی از مخاطبان سایت نمایشگاهی آفتاب انتقاداتی مثل بوی بد حاصل از پسماندهای زباله تهران که در بیابان‌های اطراف شهر آفتاب قرار دارد، عدم سهولت دسترسی و ... را متوجه این سایت نمایشگاهی می‌دانند. آیا شما در طرح توسعه‌ای مدنظر خود برنامه‌ای برای رفع این مشکلات دارید؟

نکته اول اینکه بیابان هایی که احتمالا شما از آن صحبت می­کنید در فاصله بیش از ۲۵ کیلومتری شهرآفتاب قراردارد که با وجود نزدیکی بسیار بیشتر به فرودگاه امام خمینی همچین مساله‌ای وجود ندارد. باید گفت که شهرداری تهران با استفاده از برخی فناوری‌ها، این مشکل را حتی در نزدیکی مراکز بازیافت نیز به‌طور صددرصدی حل کرده و سال‌هاست که دیگر بوی نامطبوعی به مشام نمی‌رسد. حتی با توجه به بیش از ۲۵ هکتار فضای سبز مجموعه، هوای بسیار دل‌انگیزی دارد. در خصوص حمل‌ونقل نیز باید گفت که سایت نمایشگاهی آفتاب دارای مترو اختصاصی است. این مترو به طور معمول روزانه هر یک ساعت یک بار به این سایت نمایشگاهی خدمات ارائه می‌کند. در راستای طرح توسعه‌ای که مدنظر ما قرار دارد تدابیری اندیشیده شده و دستوراتی از طرف شهرداری به متروی تهران داده شده تا از سال ۱۴۰۱ و جابجایی نمایشگاه‌های پرمخاطب نمایشگاه تهران به شهر آفتاب، زمان توقف قطارها در روزهای برگزاری رویدادهای نمایشگاهی در ایستگاه شهر آفتاب که یکی از بزرگ‌ترین ایستگاه های مترو خاورمیانه است به هر پنج دقیقه یک‌بار برسد. با تدابیر اندیشیده‌شده، در سال ۱۴۰۱ به تعداد قطارها و واگن‌ها نیز افزوده خواهد شد.

لازم به ذکر است که درحال حاضر و به عبارتی در ماه‌های پایانی سال نیز به دلیل هماهنگی مطلوبی که با شرکت مترو وجود دارد در زمان برگزاری رویدادها با یک تماس تلفنی، دوراندیشی می‌شود و زمان توقف قطارها در ایستگاه مترو شهر آفتاب به هر ۱۵ دقیقه یکبار، تغییر می‌کند.

تقویم نمایشگاهی سال ۱۴۰۱ سایت نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب تدوین شده است؟

بله، بر اساس این تقویم در سال ۱۴۰۱، بیش از ۴۰ نمایشگاه داخلی و ۱۰ رویداد بین‌المللی در سایت نمایشگاهی آفتاب برگزار خواهد شد. البته شرایط تحریمی و سایر مسائل نیز ممکن است در این تقویم اثرگذار باشد. اما با نگاه توسعه‌ای به این سایت در تلاش هستیم که این تعداد را افزایش دهیم و در صورت امکان به برگزاری حداکثری رویداد برسیم.

در حال حاضر تعاملات سایت نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب با نمایشگاه سئول چگونه است؟

امیدواریم بتوان از ظرفیت‌های این سایت برای مردم و کشور استفاده بهینه کرد. ما با آقای رازدار، مدیرعامل این مجموعه ارتباط دوستانه و تعامل حرفه‌ای داریم و در راستای ایجاد یک شبکه منسجم برای صنعت نمایشگاهی کشور؛ این ارتباط را نه‌تنها با ایشان بلکه با تمام فعالان و مدیران سایر سایت‌های کشور برقرار خواهیم کرد.

در همین راستا هفته گذشته آقای رازدار در مجموعه نمایشگاهی بین المللی شهرآفتاب حضور پیدا کردند. تاکید ایشان نیز استفاده از ظرفیت‌های نمایشگاهی این سایت بود. بنابراین نگاه ما نگاه تعاملی و هم‌افزایی در راستای ارتقای صنعت نمایشگاهی خواهد بود. اینکه انتقال نمایشگاه‌ها به شهر نمایشگاهی آفتاب به چه شکل خواهد بود یک بحث حاکمیتی است و نه من و نه آقای رازدار مایل نیستیم به آن ورود کنیم؛ زیرا ورود ما به این موضوع موجب ایجاد یک‌سری تقابلات خواهد شد. بنابراین رابطه ما با سایت نمایشگاهی سئول یک رابطه کاملاً دوستانه و همسو است.

لازم به ذکر است که اعضای شورای شهر تهران در مصوبه خود مبنی بر جابجایی نمایشگاه به نمایشگاه شهر آفتاب برای شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ج.ا.ایران تعیین تکلیف نکرده‌اند. افرادی گفته بودند که شورای شهر نمی‌تواند برای شرکتی که زیرمجموعه وزارت صمت است تصمیم‌گیری کند. شورای شهر در جوابیه‌ خود به صراحت عنوان کرد که ما برای آن شرکت تعیین تکلیف نمی‌کنیم؛ بلکه به واسطه تکلیف قانونی خود در حوزه‌های حمل‌ونقل، ترافیک و ... به این موضوع ورود کردیم تا کاربری‌های دیگری را برای سایت نمایشگاهی سئول تعریف کنیم.

نباید فراموش کرد که سایت نمایشگاهی آفتاب جانمایی بسیار اصولی و دقیقی دارد. این سایت به واسطه فاصله‌ منطقی‌اش با شهر تهران، نزدیکی به فرودگاه امام و احداث ایستگاه مترو در داخل شهر آفتاب و همچنین دسترسی‌های مختلفی که در اطراف نمایشگاه اندیشیده شده و سرمایه‌گذاری بیش از چند ده هزار میلیارد تومانی بهترین گزینه برای انتقال منطقی نمایشگاه‌ها از داخل به بیرون است. ضمن اینکه توسعه اطراف شهر نیز با این اقدام ممکن خواهد بود.

در ادوار گذشته میزان تردد در شهر تهران به گونه‌ای بود که نمایشگاه سئول جوابگوی حجم خودروهای اطراف نمایشگاه بود  اما امروزه شورای شهر به این نتیجه رسید که وجود سایت نمایشگاهی سئول مزاحمت‌هایی را برای مردم به وجود آورده است. بنابراین ورود من و آقای رازدار در این تصمیم کلان حاکمیتی اقدامی منطقی نیست.

گویا قصد دارید از تمام سایت‌های نمایشگاهی کشور بازدید کنید. این بازدیدها با چه هدفی انجام می‌شود؟

تاکنون از نمایشگاه فارس و قم بازدید کرده‌ایم و درصددیم تا به صورت هفتگی از یکی از سایت نمایشگاهی کشور بازدید کنیم. به زعم بنده به شبکه‌سازی در صنعت نمایشگاهی کشور نیاز داریم. ما انجمن‌ها و اتحادیه‌های مختلفی را در صنعت نمایشگاهی کشور داریم  و هرکدام از آنها به نحوی به صنعت نمایشگاهی کشور متصل هستند. آنچه از آغاز دوره مسئولیتم در شهر نمایشگاهی آفتاب مشاهده کردم عملکرد جزیره‌ای تشکل‌ها و انجمن‌ها بوده است. خروجی این عملکرد نیز این شده که امروزه در زمینه تاثیر نمایشگاه‌ها در حوزه تجارت و تولید ناخالص ملی حرفی برای گفتن نداریم. طبق آمار اتحادیه نمایشگاه‌های بین‌المللی دنیا در سال ۲۰۲۲، سهم نمایشگاه‌ها در حوزه تولید ۲۷۶  میلیارد یورو بوده است. سوال اینجاست که ما به عنوان کشوری که فرصت مکانی بی‌نظیری در دنیا داریم چه سهمی در این عدد داریم؟ به جرئت می‌توان اذعان داشت که سهم ما در این میزان نزدیک به صفر بوده است. به عبارتی نتوانسته‌ایم بازیگر مهمی در صنعت نمایشگاهی دنیا باشیم.

یکی از دلایل عدم موفقیت صنعت نمایشگاهی کشور، تصمیماتی است که پشت درهای بسته دولت گرفته می‌شود. متاسفانه مشاهده می‌شود افرادی با داشتن ۴۰ سال سابقه برای این صنعت تصمیم‌گیری می‌کنند. به طور حتم افکار و روش‌های اجرایی این افراد قدیمی است. این صنعت باید خودگردان شود و بتوانیم با تشکیل انجمنی فراگیر که همه افراد ذی‌ربط حوزه صنعت نمایشگاهی در آن حضور داشته باشند برای این صنعت تصمیم‌گیری کنیم.

بر این اعتقاد هستم که تقویم‌های نمایشگاهی نباید به صورت سایت به سایت باشد؛ بلکه باید به صورت یکپارچه و با در نظر گرفتن شرایط تمام سایت‌های استانی بسته شود. مراکز نمایشگاهی باید به مراکزی برای تعاملات تجاری تبدیل شوند. به عقیده من نمایشگاه‌ها می‌توانند به مراکزی برای انعقاد مدلهای مختلف قراردادی حتی  G۲G (دولت و دولت) تبدیل شوند. ما در تیرماه سال آینده نمایشگاه ایران کواکس را در شهر آفتاب برگزار خواهیم کرد. این نمایشگاه در راستای همکاری‌های ایران و سازمان همکاری‌ شانگهای است. در همین راستا درصددیم از روسای جمهور دو کشور برای حضور در محل نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب دعوت به عمل آوریم تا بتوانیم یکی از اولین قراردادهای G۲G را در صنعت نمایشگاهی کشور رقم بزنیم.

در سایه همگرایی، همدلی و همراهی همه مجموعه‌های مرتبط با صنعت نمایشگاهی می‌توان اتفاقات بزرگی را در این صنعت رقم زد.

برای افزایش درآمدهای ارزی نمایشگاه شهر آفتاب برنامه‌ریزی خاصی انجام داده‌اید؟

برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی با هدف انعقاد قراردادهای تجاری مختلف از جمله B۲Gو  G۲G که عنوان کردم یکی از نمونه‌های تبدیل نمایشگاه‌ها به مرکز تجاری است و به طور حتم ارزآوری خواهد داشت. در خصوص درآمدزایی ارزی، عده‌ای تحریم‌ها را بهانه می‌کنند و عدم موفقیت‌های خود را به تحریم‌ها گره می‌زنند. امروزه در دنیا روش‌های متعددی برای انتقال و تهاتر منابع ارزی وجود دارد اگر مذاکرات وین نیز به سرانجام خوبی برسد می‌تواند زمینه‌ساز ورود شرکت‌های خارجی به ایران و ارزآوری و ایجاد ارتباطات ارزی ایران با سایر کشورهای دنیا باشد.

اگر نمایشگاه موفق شود به معنای واقعی نقش خود را درست ایفا کند و از طرف دیگر تولیدکننده، صادرکننده و واردکننده در کنار یکدیگر به درستی جایابی شوند ماحصل این اتفاق در یک فرآیند مناسب نمایشگاهی به ارزآوری منجر خواهد شد. متاسفانه، نمایشگاه‌ها این روزها کپی یکدیگر هستند. حتی جانمایی غرفه‌ها نیز در سالن‌های نمایشگاه تغییر نمی‌کند. این کپی کردن‌ها و عدم استفاده از ایده‌های جدید ضربه‌های مهلکی هستند که به بدنه صنعت نمایشگاهی کشور وارد می‌شوند.

می‌توانیم از طریق خواهرخواندگی با نمایشگاه‌های بزرگ دنیا در راستای رشد سریع‌تر صنعت نمایشگاهی کشور گام بزرگی برداریم. به عنوان مثال این روزها که اکسپوی دوبی در حال برگزاری است می‌توانستیم با ارتباط‌گیری با دوبی، رویداد اکسپو را در سالن‌های نمایشگاهی شهر آفتاب نیز شبیه‌سازی کنیم.

برای استفاده از ظرفیت استارت‌آپ‌ها در صنعت نمایشگاهی و سایت نمایشگاهی آفتاب برنامه خاصی دارید؟

 برای توسعه نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب اقدامات توسعه‌ای مختلفی در نظر گرفته شده است. در نظر داریم طیف متنوعی از مباحث مختلف را در این شهر نمایشگاهی ایجاد کنیم تا وقتی بازدیدکننده یا برگزارکننده خارجی به این شهر وارد می‌شود احتیاجی به خروج از آن نداشته باشد. به عبارتی می‌توان گفت که با اجرای این طرح‌های توسعه‌ای مسائل مربوط به اسکان، تفریح، هتل بیمارستان و ... در این شهر نمایشگاهی حل‌وفصل خواهد شد. یکی دیگر از برنامه‌های مدنظر ما ایجاد دهکده الکترونیک در این شهر نمایشگاهی است. بدون شک استارت آپ‌ها نقش بسیار پررنگی در این زمینه ایفا خواهند کرد.

و سخن پایانی شما؟

تقویت شبکه صنعت نمایشگاهی برای تمام کشور مفید خواهد بود. درخواست من از رسانه‌ها آن است که فعالان این صنعت را یاری کنند. از آنها می‌‌خواهم با اتخاذ یک تفکر تولیدمحور و مناسب؛ نقش ماندگاری در تقویت و رشد صنعت نمایشگاهی بازی کنند.