ساماندهی فعالان و برندسازی؛ مهمترین عوامل توسعه صنایع دستی

یکی از بهترین مصادیق درون‌زایی اقتصادی، نشاط اقتصادی، کارآفرینی سبز، فعال کردن ظرفیت‌های پنهان و مغفول، تبدیل دارایی‌های فرهنگی و اندوخته‌های هویتی به ثروت و دیگر مفاهیمی از این دست، بخش صنایع دستی است که حالا با تسهیلگری دولت در اعطای مجوزها و گسترش فعالیت آن، ضمن ایجاد بیش از ۱۸۰ هزار شغل طی دو سال، به عدد ۹ هزار میلیاردی در گردش سالانه مالی رسیده است و در بخش صادرات نیز بیشتر از ۴۱۵ میلیون دلار ارزش خلق کرده است که البته با توجه به پتانسیل بالای ایران در صنایع دستی و قرارگیری در بین سه کشور برتر جهان، هنوز تا نقطه مطلوب فاصلۀ معناداری وجود دارد.

فراموش نکنیم که در ایران نزدیک به ۳۰۰ رشتۀ زنده در صنایع دستی وجود دارد و اگر در فرهنگ و تمدن غنی بوم‌اقلیم تحقیقاتی هدفمند صورت بگیرد، قطعاً این آمار افزایش هم خواهد داشت.

البته در چند دهه اخیر به دلایل مختلفی از جمله عدم‌حمایت  از فعالان این بخش، توسعۀ بی‌رویه شهرنشینی و نگاه مصرف‌گرایانه به زندگی، تعدادی از این رشته‌ها حالا با کمترین ظرفیت ممکن فعال هستند.

در این بین، برای توسعۀ اقتصادی هنر و صنایع دستی چند نکتۀ مهم وجود دارد که شاید یکی از مهمترین آنها ساماندهی فعالان این بخش است.

در حال حاضر، از بین ۲٫۵ میلیون نفر که در این بخش به نوعی فعالیت دارند، حدود نیمی از آنان ساماندهی نشده‌‌اند که این امر می‌تواند با توجه به لزوم شناسنامه‌‌دار بودن محصولات، از اهمیت بالایی برخوردار باشد.

نکتۀ بعد ارائه مشوق‌ها و تسهیلات مالی قرض‌الحسنه با بازپرداخت درازمدت و همچنین اعطای حمایت‌هایی مانند بیمه و بیمه‌تکمیلی و حتی بازارسازی برای این رشته‌هاست.

توجه داشته باشیم که اولاً حفظ صنایع دستی به نوعی حفظ میراث گذشته است که این خود نقش هویتی بسیار زیادی دارد و می‌تواند ارتباط جامعۀ امروزی را با فرهنگ و تمدن غنی خود حفظ کند.

دوم اینکه محصولات این صنعت به شرط معرفی، نه فقط در بازار داخل که حتی بازار صادارتی نیز می‌توانند به گردش مالی بالایی برسند تا جاییکه هم از تسهیلات مالی بی‌نیاز شوند و هم بتوانند دامنۀ فعالیت خود را گسترش دهند.

موضوع بعد نیز شناسنامه‌دار کردن محصولات به منظور برندسازی از آنها و جلوگیری از ورود محصولات کپی و غیراصل به بازار این صنایع است که برای نیل به آن می‌توان راهکارهای مختلفی را طراحی و اجرا کرد.

نکتۀ آخر، ایجاد و برپایی نمایشگاهی از دستاوردهای این صنایع به همراه تبیین فلسفۀ تولیدی آنها و بیان تاریخچۀ این محصولات نیز می‌تواند در معرفی آنها و در نهایت توسعۀ بازار اقتصادی‌شان نقش بسزایی داشته باشد.