صنعت پوشاک و تهدید شیوه‌های نوین قاچاق
مجید افتخاری- عضو اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک ایران
گستردگی کالای قاچاق در بازار پوشاک ایران یک معضل مهم و اساسی است. زمانی که از قاچاق لباس صحبت می‌کنیم، همچنان در اذهان مردم شیوه‌های قدیمی مانند چمدانی یا مسافری یا چتربازی شکل می‌گیرد. این در حالی است که قاچاق شیوه‌های متعددی داشته و بنا بر روزآمدی شرایط، این روش‌ها به‌طورمستمر تغییر می‌کنند.
امروزه واردات غیرقانونی پوشاک در شرایطی انجام می‌شود که حتی بسیاری از مردم، آن را قاچاق قلمداد نمی‌کنند. جدا از آنکه پوشاک چینی سهم قابل‌توجهی از بازارهای داخلی را در اختیار داشته و مشخص نیست که چه میزان از این پوشاک از مبادی رسمی کشور وارد شده‌اند، به‌طورکلی می‌توان گفت حجم قابل‌توجهی از پوشاک خارجی، چه از طریق واردات رسمی و چه قاچاق از ۲ کشور ترکیه و بنگلادش وارد ایران می‌شود. در کشور ترکیه به‌دلیل کاهش ارزش پول ملی این کشور، بهای تولیدات به‌طورکلی کاهش پیدا کرده و برای واردکنندگان ایرانی، واردات و حتی قاچاق این کالا از مزیت اقتصادی مناسبی برخوردار است، اما چنین دلیلی برای واردات کالاها از بنگلادش وجود ندارد. بهای پوشاک در بنگلادش بالا است، اما پس از گذشت زمان و فصل تولیدات، دچار استوک زمانی شده و از نرخ آنها کاسته می‌شود. در چنین شرایطی برای افراد واردات پوشاک با کیفیت از بنگلادش با نرخ پایین، مقرون به‌صرفه است.
بنا بر دلایل عنوان‌شده، واردات پوشاک و حتی قاچاق آنها، برای افراد توجیه اقتصادی و سود فراوانی دارد. مردم به‌عنوان جامعه مصرف‌کننده نیز به‌دلیل پایین‌تر بودن نرخ این کالاهای وارداتی و همچنین بالاتر بودن کیفیت آنها نسبت به تولیدات داخلی، خرید پوشاک خارجی را ترجیح می‌دهند. تمامی این موارد در کنار یکدیگر، سبب کنار زده‌شدن پوشاک ایرانی در بازار داخلی شده است، از این‌رو به‌طورکلی نمی‌توان شرایط فعلی صنعت پوشاک ایرانی را پررونق و مطلوب توصیف کرد.
بحث قاچاق پوشاک سال‌ها است که مطرح است، اما طی چند ماه اخیر بنا بر شرایط ایجادشده، این قاچاق افزایش چشمگیری داشته است. باید تاکید کرد یکی از دلایل مهم فراگیری پوشاک خارجی در بازار، نبود نظارت‌های مناسب دولت بر ورود کالای است.
همان‌طور که در ابتدا عنوان شد، قاچاق تنها از مسیرهای مرسوم که در اذهان عمومی است، نبوده و امروزه شیوه‌های مختلفی دارد. واردات غیرقانونی به شیوه مسافری، اینترنتی و ثبت سفارش‌های مختلف در فضای مجازی و سپس واردات این سفارش‌ها از کشورهای موردنظر، از روش‌های نوین قاچاق کالا به‌ویژه پوشاک است. این روش‌ها در چند مدت اخیر خواهان و طرفداران زیادی پیدا کرده و شاهد هستیم که در فضای مجازی، بخش زیادی از مردم از این روش‌ها درآمدزایی می‌کنند. وجود سود مناسب در فروش کالای قاچاق، کاهش توان خرید مردم و دیگر مسائل اقتصادی در کنار هم سبب شده تا بازار خرید و فروش قاچاق پوشاک بسیار داغ باشد.
به‌دلیل وجود تورم فزاینده در تولید و همچنین مسائل معیشتی مردم، خرید پوشاک ایرانی که از کالای خارجی گران قیمت‌تر است، به‌صرفه نیست. وجود این تقاضا برای کالای ارزان‌تر، بستر بهتری را برای واردات کالای قاچاق فراهم کرده و برای فروشندگان و خریداران این نوع پوشاک، توجیه اقتصادی مناسبی وجود دارد. باید تاکید کرد مهم‌ترین دلیل افزایش قاچاق پوشاک و استقبال مردم از این کالاها، ارزان‌نرخ بودن آنها نسبت به تولیدات داخلی است.
در چند مدت اخیر به‌دلیل افزایش فشارهای اقتصادی در کشور و تحمیل تورم افسارگسیخته به صنعت و بخش تولید، بهای تمامی کالاهای واسطه‌ای تولید داخل (مانند مواد اولیه تولید پوشاک از جمله نخ) و در نهایت نرخ تمام‌شده کالاها به‌شدت افزایش یافت، اما چنین تورمی در سایر کشورهای تولیدکننده و صادرکننده پوشاک رخ نداده است.
این موضوع همواره سبب شده تا از نظر قیمتی، تولیدات داخلی توان رقابت با پوشاک وارداتی و قاچاق نداشته باشد. در ادامه غیر از مسائل اقتصادی و معیشتی حاکم بر جامعه، دولت در چند مدت اخیر تصمیمات نامناسبی برای صنعت پوشاک اتخاذ کرده که از مهم‌ترین آنها می‌توان به ممنوعیت واردات نخ اشاره کرد. در زمانی که مشکلات مختلفی برای تامین ارز واردات مواد اولیه پوشاک وجود داشت، دولت واردات نخ را به یک‌باره ممنوع کرد. پس از اعتراضات مختلف فعالان صنعت پوشاک، دوات اعلام کرد می‌توان ۳۰ درصد از نیاز نخ کشور را با واردات تامین کرد.
کارشناسان اقتصادی بارها اعلام کرده‌اند این قانون به ضرر صنعت پوشاک خواهد بود و در این مدت نیز شاهد آسیب‌های مختلفی بودیم، اما همچنان دولت به این مسائل و چالش‌های تولید پوشاک بی‌توجه است. بدیهی است در این شرایط که دولت در کنار سایر مشکلات محدودیت‌آفرینی می‌کند، هزینه تولید داخلی پوشاک بالا رفته و تمایل افراد به واردات کالاها از مبادی غیررسمی و شیوه‌های قاچاقی، افزایش می‌یابد.
ارسال نظر